Ключевые слова: режим пласта, водонапорный режим, коллекторские
свойства, коэффициент нефтеотдачи, геологическое разнообразие, пластовое
давление.
Key words: reservoir condition, water drive, reservoir properties, recovery factor,
geological variety, formation pressure.
Neft yataqlarında layların təbii rejimlərini geoloji amillər formalaşdırır. Bunlara
aşağıdakılar daxildir: yatağın mənsub olduğu regionun subasqı sisteminin
xüsusiyyəti və onun bu sistemdə yerləşməsi; yatağın geoloji-fiziki xarakteristikası -
termobarik şəraiti, karbohidrogenlərin faza vəziyyəti, kollektor süxurların səciyyəsi
və yatım şəraitləri və s.
Lay şəraitində neft və qazın istismar quyularına hərəkətini təmin edən təbii
qüvvələr cəminə yataqların təbii rejimləri deyilir.
Neft yataqlarında nefti hərəkət etdirən əsas qüvvələrə aşağıdakılar daxildir:
kənar suların basqısı, kənar suların təsiri nəticəsində süxurların və suyun elastiki
genişlənməsi, qaz papağındakı qazın təzyiqi, neftdə həll olmuş qazın təzyiqi,
neftin ağırlıq qüvvəsi və s.
Rejimlərin təsnifatı isə layda mövcud olan enerjinin təzahür xüsusiyyətlərinə
əsaslanır. Neftin lay şəraitində hərəkətedici qüvvələrin xüsusiyyətlərindən asılı olaraq
neft yataqlarında aşağıdakı rejimlər qeyd edilir:
Subasqı rejimi. Bu rejimdə neftli layda hərəkət etdirici qüvvə əsasən ətraf,
yaxud daban sularının yaratdığı təzyiqdən ibarətdir. İşlənilmənin ilk dövrlərində
istismara daxil olan quyuların sayının tədricən artması nəticəsində neft hasilatının
da artması baş verir. Hasilat lahiyə səviyyəsinə çatdıqdan sonra lay təzyiqi də ilk
dövrlərdə sabitləşir. Lakin müəyyən müddətdən sonra ətraf suların hərəkəti
nəticəsində layda sulaşma başlayır və neft hasilatı tədricən azalır. İşlənilmənin
sonrakı dövrlərində də sulaşma prosesi fasiləsiz inkişaf edir, lay təzyiqinin düşgüsü isə
kiçik miqyaslarda müşahidə olunur. İşlənilmə üçün ən əlverişli olan belə rejimli yatağa
süni suvurma üsulu tətbiq edilmir.
Subasqı rejimində yataqların neftvermə əmsalı 0,60–0,70 arasında dəyişir.
Dostları ilə paylaş: |