Arxitektura va qurilish konstruksiyasi

2.2.5. Plita mustaxkamligini qiya kesimlar bo‘yicha xisoblash
Qiya kesimlarning ko‘ndalang kuchlar ta’siriga bo‘lgan mustaxkamligi etarli darajada bo‘lmasa, plita shu kesim bo‘ylab emiriladi. Agar tashqi yuklardan xosil bo‘lgan ko‘ndalang kuchlar qiymati og‘ma qabul qila oladigan ko‘ndalang kuchdan kichik bo‘lsa, u xolda qiya kesimning mustaxkamligi ta’minlangan bo‘ladi:
≤ + ,
Bu erda
- tashqi yuklardan xosil bo‘lgan ko‘ndalang kuch;
D - siqilish zonasi markazi;
- betonning siqilish zonasi qabul qila oladigan ko‘ndalang kuch;
- og‘ma kesimda joylashgan xomutlardagi zo‘riqishlar yig‘indisi.
kuchi quyidagicha aniqlanadi:

Biroq dan kam bo‘lmasligi lozim.
Xomutlardagi zo‘riqishlar quyidagi formuladan topiladi

bu erda
S- qiya kesimning bo‘ylama o‘qqa proeksiyasi;
- xomutlardagi zo‘riqish intensivligi, ya’ni elementning uzunlik birligiga mos bo‘lgan zo‘riqish bo‘lib, quyidagi formuladan topiladi:

Siqilish zonasida joylashgan qobirg‘aning og‘ma yoriqlar orasidagi
mustaxkamligini tekshiramiz:


bu erda

- xomutlar ta’sirini xisobga oluvchi koeffitsent bo‘lib, , E_s – beton va armaturaning elastik modullari.

Ko‘ndalang armaturalash koeffitsienti olingan.
SHart qanoatlantirilayapti, demak plita kesimining o‘lchamlari etarli darajada.
Tayanchdagi maksimal ko‘ndalang kuch
,
bo‘lganda, qiya kesimdagi beton qabul qila oladigan ko‘ndalang kuch

bo‘ladi. Bu erda
ning qiymati 1,5 dan katta olinmaydi.


.

deb qabul qilamiz.

bo‘lgani uchun, Qv4 = Qv, min = 71.604 kn deb qabul qilamiz. Q_max≤ Q_v4 sharti bajarilmadi, shuning uchun xisoblash yo‘li bilan ko‘ndalang armatura tanlashimiz zarur:

;


Qmax = 106,75 kn < 131,87 kn bo‘lgani uchun ko‘ndalang armaturaning zaruriy zo‘riqishi quyidagi formuladan topiladi:

Bu miqdor dan kam bo‘lmasligi kerak. SHuning uchun deb qabul qilamiz.
Xomutlar orasidagi masofa (xomutlar qadami) tayanch yaqinida lekin 15 sm dan oshmasligi; oraliqda esa biroq 50 mm dan oshmasligi lozim. Tayanch yaqinida yo‘l qo‘yiladigan eng katta qadam:

R_bt=1.3 MPa– betonning cho‘zilishiga bo‘lgan xisobiy qarshiligi.
YUqoridagi shartga binoan xomutlar qadamini tayanch yaqinida S₁=15sm, oraliqda esa S₂ = 30 sm deb qabul qilamiz.
Bunga asosan 2ø 10 A-III, A _sω = 1,57 sm² qabul qilinadi. Xar bir bo‘ylama qobirg‘a diametri 10 mm bo‘lgan A-II sinfli sterjendan tayyorlangan karkas bilan armaturalanadi. Ko‘ndalang armatura xosil bo‘ladigan xaqiqiy zo‘riqish
bo‘ladi.

sharti qanoatlantirilmadi. SHuning uchun Mv ning qiymatini o‘zgartiramiz:
,
deb olamiz.

bo‘lgani uchun eng nobop og‘ma kesimning proeksiyasini quyidagi ifodadan topamiz:

m bo‘lganligi sababli S = 1,2 m va Q_v = Q_{v, min} = 77,112 kn
deb qabul qilamiz va shartini tekshiramiz. Bu erda Q qiya kesimning uchidagi ko‘ndalang kuch bo‘lib, bo‘ladi.
sharti bajariladi. Demak, plitaning qiya kesim bo‘yicha mustaxkamligi etarli darajada ekan.