Ashab-i kiram şeyhulislam ibn teymiyye yayınlayan

 
Cevap: 
 
Hamd,  alemlerin  Rabbi  Allah'a  mahsustur.  Fazilette  önce  Ebu 
Bekir'in,  sonra  Ömer'in,  sonra  Osman'ın,  sonra  da  Ali'nin  geldiği 
görüşü  sahabe,  tabiin  ve  etbauttabiinden  i-Hm  ve  dinle  şöhret 
bulmuş müslüman müçtehidler arasında ittifak edilen bir görüştür. 
Malik'in  ve  Medine  ehlinin,  Leys  b.  Sa'd'in  ve  Mısır  ehlinin,  el-
Evzai'nin  ve  Şam  ehlinin,  Süfyan  es-Sevri'nin.  Ebu  Hanife, 
Hammad  b.  Zeyd.  Hammacl  b.  Seleme  ve  benzeri  Irak  ehlinin 
görüşü  budur.  Şafii.  Ah-med  b.  Hanbei.  İshak.  Ebu  Ubeyd  ve 
benzeri ümmet içerisinde sıdk ehli olmakla bilinen imamiar da bu 
görüştedir.  Hatta  İmanı  Malik,  Medine  ehlinin  bu  konuda  icma 
ettiklerini  naklederek,  güvendiklerimden.  Ebu  Bekir'le  Ömer'i 
diğerlerine  takdim  etme  hususunda  şüphesi  olan  birine  rast-
lamadım demektedir. 
Hatta  Emirü'l-Mü'minin  Ali  b.  Ebi  Talib'in  de  bu  görüşte  olduğu 
"fiıüstefız"  haberlerle  nakledilmektedir.  Sahih-i  Buhari  de 
                                                             
51
[51]
 İbn-i Teymiyye, Ashab,ı Kiram, Tevhid yayınları: 30-31. 
52
[52]
 İbn-i Teymiyye, Ashab,ı Kiram, Tevhid yayınları: 31. 

---

 
25 
 
Muhammed İbnu'l-Hanefiyye'nin babası Ali b. EbiTalib"e: 
"Pabacığım,  Rasulullah'dan  (s.a.vj  sonra  ümmetin  en  faziletlisi 
kimdir?" dediği, babasının: 
"Ey oğul. bunu bilmiyor musun?" dediği. 
"Bilmiyorum" deyince de: 
"Ebu Bekir'dir", dediği, 
"Sonra kimdir?" sorusuna da: 
"Ömer'dir,  karşılığını  verdiği  nakledilmektedir.  Bu  durum  seksen 
veçhe  yakın  tarikle  rivayet  edilmiştir.  Hatta  Ali'nin  (r.a)  Küfe 
mescidinin minberinden şöyle dediği nakledilmiştir: 
"Beni Ebu Bekir ve Ömer'e üstün tutan biriyle karşılaşacak olsam, 
onu müfterinin cezası olan seksen değnekle cezalandırırım."  
O  halde  böyle  bir  iddiada  bulunan  kişi  Ali'nin  (r.a)  bu  sözünün 
gereği olarak seksen değnekle cezalandırılır. 
Süfyan  eg-Sevri:  "Ali'yi,  Ebu  Bekir'den  üstün  tutan.  Muhacirlerin 
değerini  düşürür.  Bu  görüşte  ısrar  etmeye  devam  ettiği  halde 
Allah'a  bir  amelinin  yükseleceğini  de  sanmıyorum"  demektedir. 
Tirmizi  ve  başka  hadis  kitaplarında  bu  bütünlük  meselesi 
Rasulullah'dan  (s.a.v)  rivayet  edilerek  şöyle  buyurduğu 
belirtilmektedir: 
"Ey  Ali,  bu  ikisi  (Ebu  Bekir  ve  Ömer),  nebilerle  rasul-ler  hariç 
evvelkilerle  sonrakiler  dahil  Cennet  ehlinin  olgun  yaştakilerinin 
efendileridir.
53[53]
 
Buharı,  Müslim  ve  başka  hadis  kitaplarında  Ebu  Said,  İb-nu 
Abbas,  Cündtib  b.  Abdillah,  İbnıf  z-Zübeyr  ve  başkalarından 
yapılan  ve  birkaç  vecihten  rivayet  edilen  hadiste  RasulullarTm 
fs.a.v) şöyle dediği nakledilmetedir: 
"Yeryüzündekilerden  bir  dost  edinseydim  Ebu  Bekir'i  dost 
edinirdim.  Ne  var  ki  arkadaşınız  -kendisini  kastediyor-  Allah'ın 
dostudur.
 54[54]
 
Sahih  rivayette  Rasulullah  (s.a.v)'m  minberden  şöyle  dediği 
nakledilmiştir: 
"Arkadaşlığı ve malı konusunda insanlardan bana en cömerdi Ebu 
Bekir'dir.  Yeryüzündekilerden  dost  edinseydim,  Ebu  Bekir'i  dost 
edinirdim.  Ne  var  ki  arkadaşınız  kendisini  kastediyor-  Allah'ı  dost 
edindi. Bilesiniz, Ebu Bekir'in kapısı hariç mescide açılan bütün ka-
pılar kapatılsın.
 55[55]
 
Bu hadis, şayet dünyadaki yaratılmışlardan dost edinme mümkün 
olsaydı,  bunu  hakedenin  Ebu  Bekir  olduğuna  açık  bir  delildir.  Bu 
                                                             
53
[53]
 Tİrmizi, Menakib: 16; İbn Mace, Mukaddime: 11. 
54
[54]
 Buhari, Salat: 80; Müslim, Fedail: 2/7; Tİrmizi, Menakıb: 11. 
55
[55]
 Buhari, Salat: 80; Ahmed: 1/27. 

---

 
26 
 
duruma göre Rasulullah'm (s.a.v) indinde ümmetinin en faziletlisi 
en çok sevdiği Ebu Bekir'dir (r.a)". Yine sahih bir rivayette Amrb. 
el-As'ınRasulullah'a (s.a.v): 
"İnsanlardan en sevdiğin kimdir?" sorusuna Rasulul-İah'in (s.a.v): 
"Aişe'dir." dediği, 
"Erkeklerden kimdir?" sorusuna da: 
"Babasıdır." karşılığını verdiği nakledilmektedir. 
Yine sahih rivayette Rasulullah'm (s.a.v) Aişe'ye (r.a): 
"Bana  babanı  ve  kardeşini  çağır  ki  Ebu  Bekir  için  bir  belge 
yazayım,  benden  sonra  insanlar  onun  hakkında  ihtilafa 
düşmesinler.
56[56]
 dediği, sonra da: 
"Allah  da,  müminler  de  Ebu  Bekir'den  başkasını  kabul  etmezler." 
buyurduğu nakledilmektedir. 
Yine sahih rivayette bir kadının Rasulullah'a gelerek: 
"Ya  Rasulailah,  tekrar  geldiğimde  ya  seni  bulamazsam  sanki 
ölmüş olabileceğini kastediyordu- demiş, bunun üzerine Rasulullah 
(s.a.v): 
"Ebu Bekir'e gidersin" buyurmuştur. 
Sünelilerde: 
"Benden  sonra  Ebu  Bekir  ve  Ömer'e  uyun.
  57[57]
  buyurduğu 
nakledilmektedir. 
Yine  sahih  rivayette  yolculuk  esnasında  şöyle  buyurduğu 
nakledilmiştir: 
"Eğer  topluluk  Ebu  Bekir  ve  Ömer'e  itaat  ederlerse  doğru  yolu 
bulurlar.
 58[58]
 
Yine Sünenler'de de şöyle dediği rivayet edilmektedir: 
"Sanki  kendimi  bir  kefeye,  ümmeti  de  bir  kefeye  konmuş  gibi 
gördüm; ben ağır bastım. Sonra Ebu Bekir bir kefeye, ümmet bir 
kefeye kondu ve Ebu Bekir ağır bastı. Sonra da Ömer bir kefeye, 
ümmet bir kefeye kondu ve Ömer ağır bastı.
 59[59]
 
Sahih  rivayette  yine  şöyle  nakledilmiştir:  Ebu  Bekir'le  Ömer 
arasında  bir  şeyler  geçmişti.  Ebu  Bekir.  Ömer'den  kendisi  için 
mağfiret  dilemesini  istemiş  ancak  Ömer  buna  icabet  etmemişti. 
Bunun üzerine Ebu Bekir, Rasulullah (ş.a.v)'a giderek bu durumu 
haber verdi. Rasulullah (s.a.v): 
"Otur ya Ebu Bekir, Allah seni bağışlayacaktır. buyurdu. Bu arada 
Ömer  yaptığına  pişman  olmuş,  Ebu  Bekir'in  evine  gitmiş, 
bulamayınca  da  Rasulullah'a  (s.a.v)  gitmiştir.  Rasulullah  (s.a.v) 
                                                             
56
[56]
 Müslim. Fedailu s-Sâhab&: 11. 
57
[57]
 Tinnizi, Memıkıb: 16, 37; İbn Mace, Mukaddime: 11; Ahmed: 5/382, 385. 
58
[58]
 IbnHanhel: 5/298. 
59
[59]
 Buharı. Tefsir: 7/3 

---

 
27 
 
gayet kızmış ve şöyle buyurmuştur: 
''Ey  insanlar,  size  geldim  ve:  Ben  Allah'ın  eliçisiyim  dedim.  Siz; 
"Yalan söylüyorsun" dediniz, ama Ebu Bekir: "Doğru söylüyorsun" 
dedi.  Hala  arkadaşımı  rahat  bırakmayacak  mısınız?  Hala 
arkadaşımı rahat bırakmayacak mısınız?" 
Bu olaydan sonra Ebu Bekir rahatsız edilmedi. 
Yine  Sahih  ve  Sünen  kitaplarında  rivayet  edilir  ki:  Peygamber 
(s.a.v.) hastalığında: 
"Ebu  Bekir'e  söyleyin,  cemaata  namaz  kıldırsın.
60[60]
  demiş  ve 
bunu iki veya üç defa tekrar etmiştir. Hatta: 
"Sizler Yusuf'un etrafındaki kadınlar gibisiniz, söyleyin Ebu Bekir'e, 
cemaate namaz kıldırsın" demiştir. 
Ömer.  Osman,  Ali  ve  başkaları  mevcut  oldukları  halde  imamlık 
konusunda  Ebu  Bekir  için  Rasulullah'ın  (s.a.v.)  bu  tahsis,  tekrar 
ve te'kidi, kendi yanında Ebu Bekir'in, ümmetin diğer fertlerinden 
mukaddem  olduğunu  açıkça  beyan  etmektedir.  Yine  sahih 
rivayette,  Ömer'in  cenazesi  üzerinde  namaz  kılınmak  üzere 
cemaatin  önüne  bırakılınca  Ali  b.  EbiTalib'in  safları  yararak  öne 
geçtiği ve şöyle dediği nakledilmiştir: 
"Allah'ın  seni  önceki  iki  arkadaşınla  beraber  kılmasını  dilerim. 
Çünkü Peygamberdin (s.a.v.): 
"Ben, Ebu Bekir ve Ömer (falan yerden) çıktık... Ben, Ebu Bekir ve 
Ömer  (falan  yere)  girdik...  Ben,  Ebu  Bekir  ve  Ömer  (şu  yere) 
gittik" dediğini pek çok kere duydum." 
Bu Rasulullah'ın (s.a.v.) bir yere giderken, bir yerden ayrılırken ve 
yolculuğunda beraberliklerim" ifade etmektedir. 
Bu nedenledir ki Harun Reşid, İmam Malike: 
"Ey  Abdullah'ın  babası.  Ebu  Bekir'le  Ömer'in  Peygamberdin 
yanındaki mertebeleri nedir?'' dediğinde, İmanı Malik: 
"'Ey  müminlerin  emiri.  vefatından  sonra  mertebeleri  ne  idiyse 
hayatında  da  oydu,"  karşılığını  vermiştir.  O  zaman  da  Harun 
Reşid: 
''Yeterli  cevabı  aldım  ya  Malik"  demiştir.  Bu  haberler,  Ra-
sulullah'in  (s.a.v.)  yanında  onların  mevkiini,  işlerinde  onunla 
beraberliklerini ve onlarla içli-dışlı oluşlarını gösterir. Rasulul-lah'm 
(s.a.v.)  hayatını,  söz  ve  fiilleriyle  ashabına  karşı  tavırlarını  bilen 
herkes bu hususları da zorunlu olarak bilir. 
Bu  nedenle.  Rasulullah'ın  siretinden.  sünnet  ve  ahlakından 
haberdar  olan  hiç  kimse  buna  karşı  çıkmaz.  Karşı  çıkan,  ya  da 
tereddüt  eden,  bazı  konularda  bilgi  sahibi  olsa  da  Rasulııl-lah 
                                                             
60
[60]
 Buhari. Ezan: 39, 46, 68; Nisam, 5; Müslim, Salaî: 94; Ebu Davud, Sala!: 169; Tirmizi, Menakıb: 16. 

---

 
28 
 
(s.a.v.)  hakkında  yeterli  bir  bilgiye  sahip  değildir.  En  azından 
birçok  yalan  rivayete  muhatap  olmuştur  ve  bunların  hakikatini 
bilmemektedir. Ancak bu gibi sebeplerden tereddüte düşmüş veya 
Ebu  Bekir'den  başkasını  ona  tercih  etmiştir.  Oysa  havastan  ilim 
ehli bu rivayetlerin uydurma olduğunu bilmektedir. 
Bu husus, başkaları şüphelense ya da reddetse bile Rasulul-lah'ın 
(s.a.v)  sünnetini  bilenlerce  zorunlu  olarak  bilinen  diğer  durumlar 
gibidir.  Nitekim  buna  benzer  bir  çok  husus  vardır.  Mesela 
Rasulullah'ın  (s.a.v)  şefaati,  havuzu  ile  büyük  günah  işleyenlerin 
cezalarını  çektikten  sonra  Cehenııem'den  çıkacakları.  Allah'ın 
sıfatları, kader, uluvv. rü"yet ve muhaddislerce ittifak edilen ıliğer 
itikadi  konulara  dair  hadisler,  hadis  bilginlerince  mütevatir 
oldukları halde başkalarınca bilinmemektedir. Yine Şuf'a. davalının 
yemin  ettirilmesi,  evli  zaninin  rec-medilmesi,  hırsızlıkta  nisaba 
itibar  edilmesi  ve  benzeri  bazı  bidat  ehlince  karşı  çıkılan  bir  çok 
hükme dair hadisler mütehas-sıslannca mütevatir kabul edildikleri 
hakle başkalan bunlar karşısında tereddüde düşmekte ya da onları 
reddetmektedirler. 
Bu  nedenle  İslara  müçtehidleri.  bir  şahit!  ve  yemine  dayanarak 
hüküm  verilip  verilmeyeceği,  kasam  e.  kur'a  ve  benzen  tevatür 
derecesine  ulaşmayan  haberlerle-haklarında  hüküm  verilen 
içtihadı meselelerde muhalefet edeni bidat-çi nitelemedikleri halde 
yukarıda  saydığımız  temel  meselelerde  muhalefet  edeni  bidatçi 
diye nitelemede ittifak etmişlerdir.
 61[61]