Ashab-i kiram şeyhulislam ibn teymiyye yayınlayan

 
Osman (r.a) mı, Ali (r.a) mi Daha Üstündür?: 
 
Osman'ın  (r.a)  rai.  yoksa  Ali'nin  (r.a)  mi  daha  üstün  olduğu 
meselesi. Ebu Bekir'le (r.a) Ömer'in (r.a) üstünlüğünün altında bir 
meseledir.  Çünkü  bu  mesele  de  ihtilaf  hasıl  olmuştur.  Mesela 
Süfyan  es-Sevri  ve  Küfe  alimlerinden  bir  topluluk  Ali'yi  Osman'a 
tercfh  etmişlerdir.  Ancak  sonradan  Süfyan  ve  başkaları  bu 
görüşlerinden dönmüşlerdir. Medine alimlerinden bazısı da Osman 
ve  Ali  konusunda  tevakkuf  etmişlerdir.  İmam  Malik'ten  gelen  iki 
rivayeten  biri  şu  şekildedir.  Diğer  rivayette  ise,  Osman.  Ali'den 
üstün tutulmuştur. Nitekim Şafii. Ebu Hanife ve talebeleri. Ahmed 
b. Hanbel ve talebeleri ile sair müçtehidler bu görüştedir. 
Hatta  bunlar.  Ali'yi  (r.a)  Osman'a  (r.a)  takdim  edenlerin  bidat 
ehlinden  olup  olmayacağı  konusunda  ihtilafa  düşmüş  ve  iki  ayrı 
görüşe  kail  olmuşlardır.  Bu  konuda  Ahmed  b.  Hanbel  Men  iki 
                                                             
61
[61]
 İbn-i Teymiyye, Ashab,ı Kiram, Tevhid yayınları: 31-37. 

---

 
29 
 
rivayet  nakledilmiştir.  Eyyub  es-Sahtiyani,  Ahmed  b.  Hanbel  ve 
Darekutni.  Ali'yi  Osman'a  takdim  edenler  Muhacirlerle  Ensar'ın 
değerini düşürmüş olurlar demişlerdir. Eyyub es-Sahtiyani, şu Ehl-
i  Sünnet'in  ve  Basra  halkının  imamı  olan  zattır.  Malik,  "Muvatta" 
ında ondan rivayette bulunmuştur. Halbuki Irak ehlinin hiçbirinden 
hadis  rivayet  etmiş  değildir.  Hatta  kendisinden  Eyyub'tan  rivayet 
hususunun sorulduğu ve: 
"Size  kimden  rivayet  nakletmişsem  Eyyub  ondan  daha  üstündür" 
dediği  rivayet  edilmektedir.  Ebu  Hanife  de  onu  anarak  şöyle 
demiştir: 
"Onu Rasulullah'm (s.a.v) mescidinde otururken gördüm. Öyle bir 
oturuşu vardı ki bunu hatırladığımda (heybetinden) tüylerim diken 
diken olur." 
Bunun başka bir delili Buhari ve Müslim ile başkaları fbn Ömer'den 
naklettikleri şu rivayettir: îbn Ömer diyor ki: 
"Rasulullah  (s.a.v)  zamanında  kimin  daha  üstün  olduğunu 
aramızda  konuşurduk.  Önce  Ebu  Bekir,  sonra  Ömer,  sonra  da 
Osman derdik." Rivayetlerin birinde de şöyle denilmektedir: 
"Bu  durum  Rasulullah'ın  (s.a.v)  kulağına  giderdi  ve  bunu 
yadırgamazdı.
62[62]
 
Yine Sahih-i Buhari ve başkalarının naklettikleri sahih bir rivayette 
Emirü'l-Mü'min'in  Ömerb.  el-Hattab'ın  hilafeti  altı  kişi  arasında 
meşveretle  tayin  edilmesini  istediğinde  Osman,  AH,  Talha. 
Zübeyr,  Sa'd  ve  Abdurrahman  b.  Avf  ı  seçtiği  -Aşere-i 
Mübeşşere'den  ve  kendi  kabilesinden  olan  Said  b.  Zeyd'i  bu  altı 
kişiye  katmadığı  ve  oğlu  Abdullah'ın  halife  seçilmemesi  kaydıyla 
şura  ehlinden  sayılması.  ölümünden  sonra  bu  altı  kişi,  biri 
üzerinde  ittifak  edinceye  kadar  namazı  Suhayb'ın  kıldırmasını 
vasiyet ettiği sabittir. 
Ömer(r.a.)  vefat  ettiğinde  bu  altı  kişi  minberin  yanında 
toplandılar. Talha: 
"Ben hakkımı Osman'a devrediyorum" dedi. Zübeyr: 
"Ben de hakkımı Ali'ye devrediyorum" dedi. Sa'd: 
"Ben  de  hakkımı  Abdurrahman  b.  Avf'a  devrediyorum"  dedi. 
Böylece üç kişi çekilmiş ve üçü de kalmış oldu. Bu üç kişi toplandı. 
Abdurrahman b. Avf: 
"Bizden birimiz çekilsin ve o çekilen, birini tayin etsin" dedi. Hem 
Osman, hem de Ali sustular. O zaman Abdurrah-man: 
"Ben çekiliyorum" dedi. Ayrıca: 
"İkisinden  faziletlisini  tayin  edeceğime  dair  Allah'ın  ahd  ve 
                                                             
62
[62]
 Buluıri, Fedailu Ashabı'n-Nebi: 7. 

---

 
30 
 
imsakinin kendi üzerinde olduğunu" söylediği rivayet edilmektedir. 
Sonra Abdurrahman b. Avf bu yoğun temaslarını ifade babında: 
"Üç  gün  boyunca  gözlerim  uyku  yüzü  görmedi"  demiştir.  Üçüncü 
gün olunca da Osman'a: 
"Seni tayin ettiğim takdirde adil davranacağına, Ali'yi tayin edecek 
olursam dinleyip itaat edeceğine dair Allah'ın ahd ve misakına söz 
verir misin?" demiş, Osman: 
"Evet" demiştir. Sonra Ali'ye: 
"Seni  tayin  ettiğim  takdirde  adil  davranacağına.  Osman'ı  tayin 
edecek  olursam  dinleyip  itaat  edeceğine  dair  Allah'ın  ahd  ve 
misakma söz verir misin?"' demiş ve Ali de: 
"Evef demiştir. Bunun üzerine Abdurrahmah b. Avf: 
"Gördüm  ki  kimse  Osman'dan  şaşmıyor"  demiştir.  O  zaman  Ali. 
Abdurrahman  ve  sair  müslümanlar,  hiçbir  ba's-ki  ya  da  çıkar 
gözetmeksizin gönül rızasıyla Osman'a biat ettiler. 
Bu, Osman'ın Ali'ye takdim edilmesine dair onların bir icmaldir. Bu 
nedenledir ki Eyyub. Ahmed b. Hanbel ve Darekutni: 
"Ali'yi  Osman'a  takdim  eden  Muhacir  ve  Ensar'm  değerini 
düşürmüş  olur"  demişlerdir.  Bu  duruma  göre  Osman  takdim 
edilmeye  daha  layık  olmadığı  halde  onu  takdim  ederlerken  ya 
fazileti  konusunda  cahil  oldukları,  ya  da  dini  bir  tercih  etmekle 
zulmettikleri  söylenecektir.  Onlara  cehalet  ve  zulmü  isııad  eden 
ise, onların değerini küçültmüş olur. 
Onlardan  bazılarının  Ali'ye  (r.a.)  kin  beslediği,  kin  besleyenlerin 
güçlü  oldukları  vs.  gibi  nevasından  konuşanların  ileri  sürdüklerini 
ileri  süren,  ashabı  hakkı  söyleme  hususunda  aciz  olmakla  itham 
etmiş  ve  o  dönemde  batıl  ehlinin  hak  ehline  galebe  çaldığını 
söylemiş  olur  ki  bu,  ashabın  en  uzak  oldukları  ve  en  güçlü 
bulundukları bir hususta bir vehimden ibarettir. Çünkü Ömer (r.a.) 
vefat  ettiğinde  müslümanlar  Öyle  bir  kuvvet,  izzet  ve  üstünlüğe, 
birlik ve beraberliğe sahip idiler ki, hiçbir zaman bu hususlarda bu 
duruma  ulaşmamışlardır,  İman  ehlinin  en  üstün  ve  küfürle  nifak 
ehlinin en zelil oldukları dönem o dönemdir. Bu konularda en basit 
bir bilgiye sahip olan bile bunu rahatlıkla bilir. 
Böyle  bir  durumda  o  dönem  müslümanlannı  cahil,  zalim  veya 
hakkı ayakta tutmaktan aciz olmakla itham eden, onların değerini 
küçültmüş ve Allah'ın: 
"İnsanlar  için  çıkarılmış  en  hayırlı  ümmet."  şeklindeki  şehadetine 
ters bir tavır içine düşmüş olur. 
Rafizilerin  görüşlerinin  temeli  budur.  Rafıziliği  ortaya  atan  da 
yahudi  olup  İslam  kılıfına  girmiş  bir  münafıktır.  İmanın  temeline 
saldıran  desiselerle  cahilleri  kandırmıştır.  Rafıziliğin,  nifak  ve 

---

 
31 
 
zındıklığa açılan kapıların en büyüğü ol-masınm sebebi de budur. 
Kişi  başlangıçta  nötr  iken  sonra  Ali'yi  (r.a.)  üstün  kılan,  sonra 
diğerlerine söven, sonra aşırı giden ve en sonunda da muattileden 
bir  mülhid  olur.  İşte  bu  sebepledir  ki,  İsmaili  ve  Nusayrilerle 
benzeri  Karamita,  Batıniyye  ve  Dürziyye  ile  çeşitli  zındık  ve 
münafıkların ileri gelenleri Rafıziliğe iltihak etmişlerdir. 
Rasulullah'ın  (s.a.v.)  sohbetinde  bulunan  nesillerin  en  hayırlısına 
saldıran,  haddizatında  Rasulullah'ın  kendisine  de  saldırmış  olur. 
Nitekim İmam Malik ve başka alimler bunu şöyle ifade etmişlerdir: 
"Rasulullah'ın  (s.a.v.)  ashabına  saldırıp  onları  küçültenler,  bunu 
yaparken muhataba şunu telkin etmek istiyorlar: Kötü kişinin kötü 
arkadaşları olur; eğer iyi olsaydı, arkadaşları da İyi olurdu. 
Yine  Kur'an'ı,  İslam'ı  ve  Rasululîah'in  (s.a.v)  sünnetini  bize 
aktaranlar,  Ali  (r.a.)  ile  başkalarının  faziletlerini  de  nakledenler 
onlardır. 
Onları 
gözden 
düşürmek 
din 
konusunda 
da 
naklettiklerine güvenmeme sonucunu doğurur. O zaman ne Ali'nin 
(r.a.),  ne  bir  başkasının  fazileti  kalır.  Aslında  Rafıziler,  cahil 
kimselerdir,  ne  akıllan,  ne  nakilleri,  ne  dinleri,  ne  de  mamur 
dünyaları  vardır.  Eğer  Ali'ye  buğzeden  Nasibe'den,  ya  da  fışkına 
ve  küfrüne  kail  olan  Haricilerle  benzerlerinden  biri  onlardan  Hz. 
Ali'nin  iman  ve  üstünlüğünü  isbat  edecek  bir  delil  getirmelerini 
isteyecek olursa susar kalırlar. Harici tartışmada onlara galip getir. 
Çünkü  Hz.  Ali'nin  (r.a)  faziletlerini  nakledenler,  Rafızile-rin  sövüp 
saydıkları  sahabedir.  Onların  metodlarından  gidilecek  olursa, 
Ali'nin (r.a.) belli hiçbir fazileti ispatlanamaz. Halifelerden kimine, 
riyaset  peşindeydiler  ve  bunun  için  savaştılar  şeklinde  iftirada 
bulunup  onları  küçültmek  istiyorlarsa.  Haricilerin.  Ali  (r.a.) 
hakkında,  "savaşmadan  itaat  eden"  şeklindeki  benzeri  iddiaları, 
tutarlı  olmaya  daha  yakın  olurdu.  Ne  var  ki  Rafıziler  cahil 
kimselerdir ve zındıkların peşine takılmış gidiyorlar. 
Kur'an-ı  Kerim  bir  çok  yerde  ashabı  övmektedir.  Şu  ayetlerde 
olduğu gibi: 
"Muhacirlerden  ve  Ensar'dan  (İslam'a  girmekte)  ilk  öne  geçenler 
ile  bunlara  güzelce  tabi  olanlar..  Allah  on-laradan  razı  olmuştur, 
onlar da O'ndan razı olmuşlardır. (Tevbe: 9/100) 
"Elbette  içinizden  (Mekke'nin)  feth  (in)  den  önce  (Hak  yolunda) 
harcayan  ve savaşan  (lar, ötekilerle) bir olmaz. Onların derecesi, 
sonradan  infak  eden  ve  savaşanlardan  daha  büyüktür.  Allah 
hepsine de en güzel sonucu vaadetmiştir." (Hadid: 57/10) 
"Muhammed  Allah'ın  elçisidir.  Onun  yanında  bulunanlar,  kafirlere 
karşı şiddetli,  kendi aralarında  merhametlidirler. Onların, rüku  ve 
secde  ederek  Allah'ın  lütuf  ve  rızasını  aradıklarını  görürsün. 

---

 
32 
 
Yüzlerinde  secdelerin  izinden  nisanları  vardır.  Onların  Tevrat'taki 
vasıflan ve İncil'deki vasıfları da şudur: Bir ekin gibidirler ki, filizini 
çıkardı,  onu  güçlendirdi,  kalınlaştı,  derken  gövdesinin  üstüne 
dikildi,  ekincilerin  hoşuna  gider,  onlara  karşı  kafirleri  de 
öfkelendirir (bir duruma geldi)." (Fetih: 48/29) 
"Allah şu müminlerden razı olmuştur ki onlar, ağa-cın altında sana 
biat ediyorlardı. Allah onların gönülle-rindeki (doğruluk ve vefa)yı 
bildiği için onların üzerine huzur ve güven indirdi ve onlara yakın 
bir fetih verdi." 
(Fetih: 48/18) 
Sahih-i  Müslim'de  Rasulullah'in  (s.a.v)  şöyle  buyurduğu  rivayet 
edilmiştir: 
"Ağacın 
altında 
biat 
edenlerin 
hiçbiri 
Cehennem'e 
girmeyecektir.
63[63]
 
Buharı  ve  Müslim'de  Ebu  Said'den  şöyle  buyurduğu  nakJ 
edilmektedir: 
"Ashabıma  sövmeyin.  Nefsimi  elinde  tutana  yemin  ederim  ki 
sizden biriniz, Uhud dağı kadar altın infak etse, onlardan birinin ne 
bir müd'düne
64[64]
 ne yarısına ulaşabilir.
 65[65]
 
Yine birkaç tarikten rivayet edilen sahih bir rivayette şöyle dediği 
nakledilmiştir: 
"Nesillerin  en  hayırlısı,  aralarında  gönderildiğim  nesildir.  Sonra 
onları takip edenler, sonra da bunları takip edenler gelir.
 66[66]
 
Sahabenin  faziletleri  onları  övme  ve  nesillerin  diğer  nesillerden 
üstünlüğüyle  ilgili  bu  hadisler  müstefiz,  hatta  mütevatir 
derecesine  ulaşmıştır.  Bu  sebeple  onlara  saldırmak.  Kur'atı  ve 
Sünnet'e  saldırmaktır.  Bu  nedenledir  ki  alimler  Rafizileri  tekfir 
etmişlerdir.  Bu  konuyu  başka  yerde  etraflıca  anlattık.  Allah'u 
a'leni
67[67]