Ass. Jalolov B. A bajardi

4-rasm. Yuzasi murakkab harakatlanuvchi jag‘li maydalagich:
1 – qo‘zg‘almas yuza; 2 – ekssentrik; 3 – podshivnik; 4 – shkiv; 5, 6 – vint; 7 
– pona; 8 – tayanch; 9, 12 – vkladish; 10 – tyaga; 11, 13 – qo‘zg‘aluvchi yuza; 14,15 
– almashtiruvchi plitalar.
Qo‘zg‘almas yuza (1) maydalagich staninasining bir qismi hisoblanadi. 
Qo‘zg‘aluvchi yuzа (13) qo‘zg‘aluvchi podshipnik yordamida (sоаt mili 
bo‘yicha aylanuvchi) ekssentrik val (2) gа osilgan. Tirgakli plita bir uchi bilan 
qo‘zg‘aluvchi yuzning vkladishi (12) ga, ikkinchi uchi bilan tayanch (8) ning 
vkladishi (9) ga suyanadi. Maydalagichning bu tayanchi va staninasi o‘rtasida 
gaykalar bilan ikkita vint (5) da mahkamlangan pona (7) joylashgan. Bu ponaning 

---

RQIT fanidan 
Imzo 
Sana
Bet 
 
TDTU OF 60712100. 1k-22 
Мet. Mustaqil ish 
2023
ass. Jalolov 
B.A 
 
Bajardi 
Tekshirdi 
holatini vertikal yuzada o‘zgartirib maydalagich bo‘shatish tuynugining kengligi 
idora qilinadi. 
Qo‘zg‘aluvchi yuza va tirgakli plita orasidagi kerakli bog‘lanish prujinali 
tyaga (10) orqali amalga oshiriladi. Korpusning asosiy podshipniki (3) ga o‘rnatilgan 
ekssentrik val (2) ponasimon-tasmali uzatma va shkiv (4) orqali harakatga 
keltiriladi. Ishchi holatda qo‘zg‘aluvchi yuza qo‘zg‘almas yuzaga goh yaqinlashadi, 
goh undan uzoqlashadi. Shu bilan birga u qo‘zg‘almas yuza bo‘ylab harakat qiladi. 
Shuning uchun bunday maydalagichlarda mahsulotning bo‘linishi ezilish va 
ishqalanish hisobiga sodir bo‘ladi. 
Maydalangan mahsulotni bo‘shatish tuynugidan majburan chiqarish hisobiga 
(ishqalanish kuchi pastga yo‘nalgan) murakkab tebranuvchi jag‘li maydalagichlar 
oddiy tebranuvchi jag‘li maydalagichlarga nisbatan yuqori mehnat unumdorligiga 
egа. Maydalagichning ichki ishchi yuzasi almashtiruvchi plita (14) va (15) bilan 
qoplangan.
Qo‘zg‘aluvchi va qo‘zg‘almas yuzalar orasidagi burchak qamrash burchagi 
deyiladi. Uning chеgаraviy (eng katta) ma’nosi itaruvchi kuchlarning ishqalanish 
kuchlari bilan to‘liq muvozanatlashgandagi holat bilan aniqlanadi, bu bilan 
mahsulotning maydalagichdan otilib chiqib kеtishiga yo‘l qo‘yilmaydi. 
Qamrash burchagining chеgаraviy ma’nosini maydalagich yuzlari qisib 
qolgan mahsulot bo‘lagining muvozanat shartidan aniqlash mumkin (7- rasm). 
∑ = 𝑅
1
sin 𝛼 2
⁄
𝑢
+ 𝑃 sin 𝛼 2
⁄ − 𝑓𝑃 cos 𝛼 2
⁄ − 𝑓𝑃
1
cos 𝛼 2
⁄ = 0
𝑅
1
= 
P 
bo‘lgani uchun 2 sinα/2 = 2 
f 
– cosα/2 yoki tgα/2 = 
f
, 
bunda: 
f 
– mahsulot va yuza orasidagi sirg‘anishning ishqalanish 
koeffitsiyenti. 
f 
ni tg orqali ifodalab α = 2 ni olamiz. 
Shunday qilib, qamrash burchagining eng katta qiymati ishqalanish 
burchagining 2 martasidan kichik bo‘lish kerak. Amalda < 24

---

RQIT fanidan 
Imzo 
Sana
Bet 
 
TDTU OF 60712100. 1k-22 
Мet. Mustaqil ish 
2023