«Аudit» fаnidаn kursish I mаvzu: Ichki va tashqi audit

operatsion audit- boshqaruv masalalari bo`yicha korxonaning turli tarkibiy bo li alariga maslahat berish kabi faoliyat (masalan, marketing ishlarini baholash, korxona tarkibiy tuzilmasini baholash va sh.k.);
muvofiqlik auditi- ushbu korxona bo`linmalari faoliyati, uning ma`muriyati va zarur bo`lganda yuqori organlar tomonidan belgilangan yoki qonun hujjatlarida ko`rsatilgan qoidalarga muvofiqligini tekshirishdan iborat. Masalan, tuzilgan shartnomalarni yuridik talablar nuqtai-nazaridan tekshirish va baholash, risklarni kamaytirish va h. k
AQSHda auditorlarning professional tashkilotlari 1941- yilda tashkil topgan bo lib, ichki auditorlar instituti- IAI (IIA- Institute of Internal Auditors) deb nomlangan. U hech qancha vaqt o`rtasida «taraqqiyotga hamkorlik orqali 14 erishiladi» degan shior bilan chiqqan. O`tgan asrning 70 yillarida institut o zi i g xalqaro markazini Florida shtatiga ko`chirgan .
Ushbu institut faoliyati quyidagilar negizida qurilgan:
a) ichki auditorlarning umum kasbiy bilimlari;
b) professionallikni uzluksiz rivojlantirish dasturi;
c) iqtisodiy kodeks;
d) professional me`yorlar;
e) sertifikatsiyalash dasturi


3. Ichki va tashqi auditning tashkiliy tomonlari va uning ishchi dasturini tuzish
Nazorat turlari tavsifining bozor iqtisodiyotida shakllangan holatini ko`rib, ishonch bilan aytish mumkinki, nazorat tizimi nomidan ish yurituvchi xo`jalik yurituvchi sub`ektlar uning faoliyatini taqdim etayotganda nazorat tizimi bog`liq bo`lmasligi lozim, nazorat sub`ektlari esa o`z nazorat funktsiyalarini belgilangan huquq, majburiyatlar va javobgarliklar chegarasida amalga oshirib, ular taqdim etayotgan tizimning mavjudligi va amal qilish maqsadlariga erishishga yordam ko`rsatishlari lozim. Nazorat sub`ektlari o`z mavjudlik va amal qilish maqsadlariga erishish uchun nazorat funktsiyalarini belgilangan huquq, majburiyatlar va ma`suliyatlar chegarasida amalga oshirishi lozim, chunki nazoratning eng muhim va barqaror belgilari sifatida nazoratni amalga oshiruvchi o`rgan ixtiyoriga bog`liq bo`lgan , maqsadli ustanovkalar va vazifalar doirasi xizmat qilishi mumkin. Bevosita nazorat mazmunini o`rganish bilan uning ta`sir muammosini hal etish talab etiladi. Nazorat ta`sir uning ish sifati bilan belgilanishi lozim. U foyda olishga, raqobat kurashida muvaffaqiyatga, mijozlar bazasi va sotiladigan bozorini kengaytirishga xizmat qilishi lozim. Nazorat turli yo`qotilgan zararlarni aniqlash va qayd etishga emas, balki ulardan ogoh etishga yo altirilga bo lishi lozim.