Avtomatika va elektrotexnika

6-AMALIY ISH


MAVZU: PNEVMATIK PORSHENLI IJRO MEXANIZMLARINI (PPIM) STRUKTURAVIY SXEMASINI TUZISH, SHAXSIY KOMPYUTERDA MODELLLASHTIRISH VA ULARNI ISHLASHIGA PORSHENNI PARAMETRLARINI TA’SIRINI O`RGANISH. PNEVMATIK PORSHENLI IJRO MEXANIZMLARINI (PPIM) SHAXSIY KOMPYUTERDA MODELLASHTIRISH VA ULARNI ISHLASHIGA PORSHENNI PARAMETRLARINI TA’SIRINI O`RGANISH.


Reja:

1. 
   Pnеvmatik porshеnli ijro mеxanizmlarini (PPIM) strukturaviy sxеmasini tuzish.
   
2. 
   PPIMlar struktura sxemasini shaxsiy kompyutеrda modеllashtirish.
   
3. 
   PPIMlarni ishlashiga porshenning parametrlari ta’sirini o’rganish.
   

Pnevmatik porshenli ijro mexanizmlariga porshenli pnevmatik uzatmalarni misol keltirish mumkin. Porshenli pnevmatik uzatmalar membranali uzatmalardan farqli ravishda shtokka katta qiymatda siljish imkonini beradi. Ba’zi hollarda undan foydalanish maqsadga muvofiqdir. Porshenli uzatmaning asosiy elementlari bo’lib porshen 3, silindr 1 va germetik yopiqlikni ta’minlovchi manjet(porshenli nasoslarning charm sumbasi) 2 lar hisoblanadi (1-rasm). Kirish bosimi ta’sirida porshenda ijro organni bir xilda siljitadigan kuch oshib boradi. Tuzilishiga ko`ra porshenli uzatmalar bir yoqlama va ikki yoqlama ta’sir etuvchilarga bo`linadi.

Bir yoqlama ta’sir etuvchi uzatmalarda havo porshenga bir tomondan yuboriladi, porshendagi kuch esa yo yuk 4 bilan, yoki egiluvchan deformatsiyali prujina 5 bilan baravarlashadi(muvozanatlashadi) (1,b-rasm). Ikki yoqlama ta’sir etuvchi porshenli uzatmalarda porshenning qarama-qarshi yo`nalishlarga siljishi P<sub>kir1</sub> va P<sub>kir2</sub> bosimlarni silindrning u yoki bu bo`shlig`iga yuborilishi orqali amalga oshadi.
Porshenli uzatmalar silindri ichki diametri 30…300mm bo`ladi. Porshenli ijro mexanizmlar aniqligini oshirish va inersionligini kamaytirish uchun ular huddi membranali uzatmalar kabi pozitsionerlar bilan to`ldiriladi. Bunday porshenli uzatmalar kuzatuvchi uzatma deb nomlanadi.

1-rasm. Porshenli uzatmalar sxemalari.
2-rasmda membrana-zolotnikli pozitsionerga ega porshenli kuzatuvchi uzatma sxemasi keltirilgan. Uzatma silindr 5 va porshen 8 hamda ular orasini zichlashtirshni ta’minlaydigan halqa 4 dan iborat. Prujina 7 yordamida siljish qiymati kuchga o`zgaradi va porshen holat vaziyati bo`yicha manfiy teskari aloqa ishga tushadi.
Uzatma quyidagi tarzda ishlaydi. P_kir bosim B kameraga keladi va qattiq markaz 10 ga ega membrana 11 ni deformatsiyalaydi. P_kir bosimi va membrana deformatsiyasi o`rtasidagi proporsionallik prujina 12 hisobiga erishiladi. Kirish bosimi ko`payganda membrana deformatsiyasi oshadi va zolotnik 2 chapga siljiydi. Ta’minlash havosi(воздух питания)(odatda 6*10⁵Pa) A bo`shliqdan kanal 1 ga va porshen 8ga keladi, u bilan bir vaqtda shtok 6 o`nga siljiydi. Bu vaqtda prujina 7 uzayadi va bu prujina tomonidan membranaga ta’sir qiluvchi kuch oshadi, yani porshen holat vaziyati bo`yicha manfiy teskari aloqa amalga oshadi.
Porshen harakati kirish bosimiga proporsional vaziyatni olmaguncha davom etadi. Kirish bosimi kamayganda havo ta’minlash liniyasi 3 ga tushadi.

2-rasm. Porshenli kuzatuvchi uzatma sxemasi.