Avtomatika va elektrotexnika

7-AMALIY ISH
MAVZU: ROSTLASH ORGANLARINI HISOBLASH VA TANLASH. PNEVMATIK KUCHAYTIRGICHLARNI STRUKTURAVIY SXEMASINI TUZIB ULARNI HUSUSIYATLARINI O‘ZGARISHIGA MEMBRANALARNI EFFEKTIV YUZASINING TA’SIRINI O`RGANISH. LOKAL TARMOQLARINI TADQIQ ETISH.

Reja:
1. Rostlash organlarini hisoblash va tanlash.

2. Pnevmatik kuchaytirgichlarni strukturaviy sxenasini tuzish va ularni hususiyatlarini o‘zgarishiga membranalarning effektiv yuzasi ta’sirini o’rganish.
3. Lokal tarmoqlarini tadqiq etish.

Pnevmatik kuchaytirgichlar gazning kuch oqimlari bilan boshqarish uchun ishlatiladi. Bunda boshqarish signalining kichik quvvati chiqish signalining katta quvvatiga o`zgaradi.

Pnevmatik kuchaytirgichning ijro mexanizmi quyidagi rasmda ko`rsatilgan.

1-rasm. Pnevmatik kuchaytirgich sxemasi.
bu yerda 1- korpus, 2 – membrane, 3 – yopuvchi element, 4 – prujina.
Membrana yopuvchi elementni pastga siljitadi, gazni atmosferaga chiqish yo`lini yopadi va kuchaytirgichni chiqish liniyasiga o`tish yo`lini ochadi. Qachonki gazning atmosferaga chiqishi to`liq yopilganda chiqish bosimi ta’minlash bosimiga teng bo`lib qoladi. Boshqarish bosimi yo`qolganda yopuvchi element ta’minlash liniyasidan kuchaytirgichning chiqish liniyasiga o`tish yo`lini qayta yopib, yuqori ko`tarilgan holatga o`tadi. Bu holatda chiqish bosimi atmosfera bosimiga teng bo`ladi. Boshqarish bosimining kuchi statik holatda prujina kuchi bilan kompensatsiyalanadi.
Chiqish liniyasiga o`tish yo`lining to`liq yopilish holatidan tashqari yopuvchi elementning barcha holatlarida havo ta’minlash liniyasidan atmosferaga chiqib ketadi. Bu energiyani isrof bo`lishiga olib keladi. Bu holatni yo`qotish uchun kuchaytirgich konstruksiyasi germetik qilinadi (2-rasm).

2-rasm. Germetik kuchaytirgich.

bu yerda 1 – boshqaruvchi silfon, 2 – harakatlanuvchi egar, 3 – ta’minlash silfoni.
Ushbu konstruksiya kuchaytirgich liniyasiga o`tish yo`lini qayta yopgan holda ta’minlash liniyasini atmosfera bilan faqat boshqarish bosimi bo`lmagandagina ulaydi. Boshqa istalgan holatda ishchi gaz atmosferaga chiqib ketmaydi. Ba’zan boshqarish signalini kamayishi chiqish signalining kuchayishiga olib keladigan reversiv kuchaytirgich ishlatiladi.
Turbulent oqim kuchaytirgichlari uzish (viklyuchatel) yoki raqamli qurilmalarda foydalanilishi mumkin. Ular reke signakiga yaqin bo`lgan bosim chiqish liniyasini shakllantiradi. Bunday kuchaytirgich sxemasi 3-rasmda ko`rsatilgan.
Turbulent kuchaytirgich atmosferaga chiqish mavjud hajmiy soha bilan bog`langan ta’minlash liniyasidan, chiqish liniyasidan va odatda boshqarish kirish kanallarining bir nechta o`rnatilgan ko`ndalang oqimlaridan iborat.
Qachonki hech qanday boshqarish signali bo`lmaganda oqim laminar bo`ladi va uning asosiy qismi chiqish liniyasiga beriladi.
Qachonki boshqarish kanallaridan qaysidir biri yoki bir nechtasi mos kelganda, ta’minlash oqimi mos bo`lgan turbulent oqimiga o`zgaradi. Natijada oqimning faqat oz qismi chiqishga o`tadi. Bu aslida kuchaytirgichning kirish signalini diskretlaydi.

3-rasm. Turbulent kuchaytirgich.