Avtomobilga tahsir etuvchi kuchlar balansi va uning grafigi

Avtomobilning dinamik faktori.
Kuch va quvvatlar balansi grafiklarini amalda qo’llash ancha qiyin, chunki v_a ning qiymati o’zgarishi bilan f ham o’zgaradi va uning har bir qiymati uchun grafitlarni qayta kurish zarur bo’ladi, shuningdek, har xil og’irlikka ega bo’lgan avtomobillarning dinamikasini solishtirish mumkin emas.
Akademik Ye.A. CHudakov taklif etgan dinamik harakteristika garfigi ko’rsatilgan kamchiliklardan xoli, yahni tortish kuchi bilan xavoning qarshilik kuchi ayirmasining avtomobil og’irligi G_a ga nisbati aftomobilning dinamik faktori deb ataladi va u quyidagicha ifodalanadi.
Da=Rk- Rw/Ga= Md ηt itr/rk Gk – W va2/13 Ga (34)
D_aning qiymati avtomobilning konstro’qtsiyasiga bog’liq va uni har bir konkret model uchun aniqlash mumkin. Kichik uzatmalarda R_k ning qiymati katta va R_w ning qiymati kichik bo’lganda dinamik faktorning qiymati katta bo’ladi.
Dinamik faktorni avtomobilning harakat sharoiti bilan bog’lash uchun kuchlar balansi tenglamasidagi R_w ni tenglamaning chap tomoniga o’tkazamiz va ung tomondagi ifodani G_a ga bulamiz, yahni:
D_a=Rψ+ R_ja/G_a= G_a ψ/G_k + G_a/g b_vr j_a/G_a
Yoki
Da=ψ ja/g bvr (35)
Bu yerda b_VR – aylanma harakatlanuvchi massalar tahsiri koeffitsenti.
Agar avtomobil tekis harakat kilsa, uning tezlanishi nolga teng bo’ladi, natijada avtomobilning dinamik faktori v_amax tezlik bilan harakatlangandagi yo’lning umumiy qarshiligi Ψ_vmax ga teng.
Turli uzatmalarda dvigatelg’ tula nagruzka bilan ishlaganda dinamik faktor bilan tezlik o’rtasidagi grafik bog’lanish avtomobilning dinamik harakteristikasi deyiladi.
(14- rasm).

V_a
14-rasm. Avtomobilning dinamik harakteristikasi.

Bu grafikni kurish uchun trrsakli valning p_Dmin, p_Dmax aylanishlar chastotalari oraligini
8 ... 10 ta teng bo’lakka bo’linadi. Har bir uzatmada tirsakli valking aylanishlar chastotasi uchun tezlik qiymatlari topiladi.
Dvigatelning tashki tezlik harakteristikasidan M_D ning qiymatlarini aniqlab, har bir uzatma uchun D_a ning qiymati ( 34 ) formuladan topiladi.
Dinamik harakteristika grafigi yordamida avtomobilning qarshiliklarni yenga olish kobiliyatini aniqlash, bir xil tipdagi va turli og’irlikdagi avtomobillarning dinamikasini taqqoslash mumkin. Endi avtomobilning dinamik harakteristikasini ko’rib chiqamiz. (14-rasm). Analiz uchun yo’lning umumiy qarshiligi turlicha bo’lgan I—I, II—II . . . kesimlarni ko’rib chiqamiz. Quyidagi tengsizlik sharti bajarilsa, avtomobilg’ harakat qilish qobilyatiga ega bo’ladi:
Rφ≥Rk≥Rψ
Bu tengsizlikni xadma-xad G_a ga bo’lsak,
D_φ≥D_a≥ψ (36)
Xosil bo’ladi.
Avtomobil harakat qilish kobiliyatiga ega bo’lishi uchun ((36) –tengsizlik). Uning dinamik faktori D_a yo’lning umumiy qarshiligidan katta yoki unga teng bo’lishi zarur. Muloxazalarni shu asosida olib boramiz.