Avtomobilga tahsir etuvchi kuchlar balansi va uning grafigi

Avtomobilning shigov bilan balandlikka chiqishi.
Avtomobilg’ g’ildirakdagi tortish kuchi xisobiga va shigov bilan harakatlanish vaqtida yigilgan kinetik energiya xisobiga balandlikka kutarilnshi mumkin. Qiyaligi kam va uzun balandliklarga avtomobilg’ faqat tortish kuchi yordamida kutariladi, qiyaligi katta va kiska balandliklarga esa ham tortish kuchi ham kinetik energiya xisobiga kutariladi.
Avtomobilning shigov bilan balandlnkka chiqish ko’rsatkichi uning v_amax tezlik bilan L_n uzunlikdagi tepalikka chika olishini tavsiflaydi. Ln uzunlikni eksperimental yo’l bilan aniqlash uchun avtomobilg’-ψ₁ qarshilikka ega bo’lgan AS uchastkaning (19rasm) V nuqtasida tezligini oshira borib, balandlik boshlangan S nuqtada maksimal tezlikka erishadi.
SE uchastkada ψ₂ > ψ₁ qarshiligi tahsirida avtomobilning tezligi kamayadi. Amalda Ln ni aniqlashning bu usuli qiyin bo’lgani uchun dinamik harakteristika grafigidan foydalaniladi.
Faraz qilaylik, avtomobilg’ AS uchastkada balandlik etagiga maksimal tezlik bilan yakinlashsin. Avtomobilg’ balandlikka chika boshlagan yo’lning umumiy qarshilik koeffitsientn ψ₁ dan ψ₂ gacha ortadi. Dinamik ko’rsatkichlarni aniqlash uchun dinamik harakteristika chizig’i. (19-rasm, b) uchastkalarga bo’linadi va-har bir intervaldagi tezlanish, yo’l, vaqt qiymatlari aniqlanadi.
Agar balandlikka chiqishdagi ψ koeffitsient D_amax ga teng yoki undan kichik bo’lsa, avtomobilning oxirgi tezligi ψ₂ chizig’ining D_a bilan kesishgan v_n nuqtasida bo’ladi. Tszlik v_n qiymatgacha kamaygandan sung harakat tekis bo’lib koladi. Agar ψ₃ > D_amax bo’lsa, tezlik kritik tezlikdan ham kamayib ketadi. Avtomobilg’ tuxtamasligi uchun uzatmalar qutisiga pastki uzatmani kushish zarur.

19 -rasm. Avtmobilning tezlanishda yigilgan kinetik energiyasi xisobiga balandlikka chiqishi.