Axborot kommunikatsion texnologiyalar

Savol va topshiriqlar 
1. Kriptografiya atamasining ma’nosini ayting? 
2. Kriptografiya qanday extiyojlardan kelib chiqqan? 
3. Yuliy Sezar xatlarini qanday usul qo‘llab jo‘natgan? 
4. Kodlashtirish nima? 
5. Shifrlash nima? 
6. Kriptografiyaning asosiy tushunchalari va printsiplarini ayting? 
7. Kriptologiya qanday fan? 
8. Kriptograflarning vasifasi nimadan iborat? 
9. Kriptotahlilchilarning vasifasi nimadan iborat? 
10. Kriptologiyaning rivojlanish bosqichlarini aytib bering? 
11. Kriptotizimning barkarorligi nima? 
12.  Kalit nima? 
13. kriptomustahkamlik nima ma’noni anglatadi? 
14.  Enigma qanday qurilma? 
15. Simmetrik va asimmetrik kriptotizimlarni farqlarini tushuntirib bering? 
16. Simmetrik algoritmlarda shifrlash jarayonini tushuntirib bering? 
17. Assimmetrik algoritmlarda shifrlash jarayonini tushuntirib bering? 
18. Yopiq kalit va ochiq kalitlar xususiyatlarini ayting? 
19. O‘rinlarini almashtirish usullarini tushuntiring? 
20. Jadval almashtirishlar usulini tushuntiring? 
21. Kalit sonli jadval almashtirish usulini tushuntirib bering? 
22.  Sezar usulini algoritmini ayting? 

---

112 
23. Sehrli kvadratlar usuli algoritmini tushuntirib bering? 
24. Bir martalik bloknot usuli algoritmini tushuntirib bering? 
25. Steganografiya qanday usul? 
26. RSA kriptoalgoritmini tushuntirib bering? 
27. Xeshlash funksiyasi va uning xususiyatlarini tushuntirib bering? 
28. DSA elektron raqamli imzo agoritmini tushuntirib bering? 
Mustaqil ishlash uchun topshiriqlar: 
1. Kalit so’zli jadval almashtirishlar usuli yordamida shifr tekstni oching? 
a 
e 
h 
i 
l 
r 
s 
n 
y 
i 
v 
a 
h 
o 
i 
a 
d 
o 
r 
t 
t 
u 
a 
g 
i 
g 
n 
l 
2. Kalit so’zli jadval almashtirishlar usuli yordamida shifr tekstni oching? 
a 
e 
h 
i 
l 
r 
s 
f 
f 
a 
l 
a 
a 
s 
g 
i 
h 
r 
u 
t 
u 
a 
s 
a 
a 
l 
i 
b 
3. Kalit so’zli jadval almashtirishlar usuli yordamida shifr tekstni oching? 
a 
e 
k 
n 
r 
s 
b 
r 
x 
o 
o 
a 
i 
i 
k 
r 
t 
t 
h 
u 
s 
q 
r 
i 
m 
s 
l 
a 
i 
i 
4. Kalit so’zli jadval almashtirishlar usuli yordamida shifr tekstni oching? 
a 
d 
i 
k 
l 
r 
s 
z 
u 
f 
i 
k 
b 
e 
o 
l 
i 
y 
g 
l 
o 
s 
a 
k 
u 
a 
i 
f 
t 
l 
t 
a 
i 
e 
t 
a 
l 
a 
r 
l 
b 
a 
g 
i 
i 
r 
o 
a 
d 

---

113 
5. Kalit so’zli jadval almashtirishlar usuli yordamida shifr tekstni oching? 
a 
d 
h 
o 
s 
x 
z 
l 
a 
a 
f 
f 
s 
a 
r 
t 
u 
i 
g 
u 
h 
a 
i 
l 
s 
a 
b 
a 
6. Kalit so’zli jadval almashtirishlar usuli yordamida shifr tekstni oching? 
a 
i 
m o r x y 
z 
c 
d 
a a r b a 
h 
i 
b 
g 
r n v u 
n 
m e 
t 
u k y m a 
k 
i 
d 
t 
i a 
r 
i 
7. Kalit so’zli jadval almashtirishlar usuli yordamida shifr tekstni oching? 
b 
e 
i 
n 
r 
u 
y 
a 
m k 
i 
e 
r 
a 
q 
i 
i 
s 
t 
a 
n 
i 
o 
a 
g 
c 
h 
n 
8. Kalit sonli jadval almashtirishlar usuli yordamida shifr tekstni oching? 
M=“UKTBLASAEOBYKGUN” 
KALIT1=6275 
KALIT2=2341 
9. Kalit sonli jadval almashtirishlar usuli bilan shifr tekstni oching? 
M=“ASILSRNOALIGZFIISVNGNAO’IGRIOOXRXTABA” 
KALIT1=7315 
KALIT2=958241637 
10. Sezar algoritmi yordamida shifr tekstni oching? 
1. M=“RTSNYTW”
2. M=“GTOPZIZETCL” 
3. M=“FRMNEFUVSEV” 
4. M=“RWCNAWNC” 
5. M=“NRPSBXWHU” 
6. M=“ZLGHYHSNVYPATP” 
7. M=“JKNWUT” 
8. M=“MRIZREK” 

---

114 
11. Sehrli kvadrat yordamida shifr tekstni oching? 
1. RAGMRPAPM 
2. SMFOOCITR 
3. CCHLIHNUO 
4. RLIBMTYUI 
5. IIGAOBLOY 
6. OAATSLONV 
7. YNOZUAQBBPIIRMMLEOKDTUALI
8. AASAMIGLATINORBOHHTSLRLSPUUAAAIKTLOGRIIABYKFRIXON 
9. SYILMMIAKEXUYOATNKAGINOOT 
10. BTSABEUITLAKYVOMRUULAIDZK 
11. NNOKNONATVASIIROMRBG’TIIUAUIO’LKGRPADNZYUKLAIGBQETA 
12. INPEIHCUMLNINROIKMAODIHSQZRKSIGOETDQNBOUAAINYYTTA

---

115