«axborot-kommunikatsiya texnologiyalar va tizimlar»

10.3 Muammoni yechishning metodikasi va texnologiyasi.
Kompyuter muammosini yechish bir so‘z bilan sarhisob 
qilingan holda - “Talab etish” deb atash mumkin. Bu ko'pgina 
kichik qismlami birga yig‘ib murakkab tarzda biriktirishdir, shu 
sababli muammoni tushunish qiyin.
U ko‘pgina bilim, ehtiyotkor reja, mantiqiy aniqlik, uzluksiz 
harakat va batafsil m a’lumot uchun e ’tibomi talab etadi. Bir 
vaqtning o ‘zida u mashaqqatli, hayajonli va qoniqarli tajribani ijodiy 
yondashuv bilan b o ‘lishi kerak deb to ‘g ‘ri topadi.
Har qanday dasturiy ta’minot ham oldin bir necha dasturchi 
tomonidan tahrirlangan va hozirda ishlatilib kelinmoqda. Dastur bu 
ko‘rsatmalar ro‘yxati bo‘yicha kompyuteming shartli ravishda rioya 
etilib, 
m a’lumotlami 
axborotga 
aylantirib 
bemvchi 
vosita 
hisoblanadi. Dasturlash qo‘llanmalari dasturlash tilida qo‘llanilgan 
bayonotdan iboratdir, bu dasturlarga misol: С yoki C++. DTHS ning 
olti bosqichning 4 tasi o ‘z ichiga besh bosqichli bajariladigan ishni 
ko‘rsatib qo‘ygan 10.3-rasm.
Bu besh bosqich muammoni yechishni yoki dasturiy ta ’minotni 
ishlab chiqish jarayonini dastur sifatda tashkil etadi. Dasturlashni 
yana dasturiy ta’minot muhandisligi deb atash mumkin u va 
quyidagi jarayon ketma-ketligini o ‘z ichiga oladi:
Bu besh bosqich quyida ko‘rsatilgan:
1. Muammoga oydinlik kiritish - o ‘z ichiga chiquvchi, kiruvchi 
axborotlami va ishlov berish kabilaridir.
2. Yechimni loyihalashtirish- grafik dasturlash-modellashtirish 
vositalaridan foydalanish.
3. Dastumi kodlashtirish - dasturlash tillaridan, qoidalaridan 
foydalanib dastur yozish.
4. Dastumi sinovdan o ‘tkazish - har qanday mantiqiy 
xatolardan qutilishdir.
5. Dastumi hujjashtirish va uni qo‘llab turish - foydalanuvchilar 
uchun yozilgan qoidalar, dastur haqida tushuncha va operatsion 
qo‘llanmalami o‘z ichiga oladi.
259

---

Kodlash - kompyuter klaviaturasi oldida o'tirib, kompyuterga 
ma’lumot kiritishni odamlar o‘z ko‘zlari oldiga dasturlashni 
keltiradilar. Ko‘rib turganimizdek, bu besh boshqichdan biri xalos. 
Kodlash o‘z ichiga mantiqiy talablami dasturiy tilga tarjima qilish 
ya’ni xatlar, sonlar va simvollami oladi.
DTHS (Dasturiy ta’minotning hayotly slkli).