MATHCAD PAKETIDA IKKI VA UCH O’LCHAMLI GRAFIKLARNI QURISH.
Dekart koordinatalar sistemasida ikki o’lchovli grafiklarni qurish
MathCAD dasturi ixtiyoriy funksiyaning yoki diskret o’zgaruvchilarga bog’liq bo’lgan ifodalar grafiklarini chizish imkoniyatiga ega. Bundan tashqari bir nechta funsiyaning grafigini bitta sohada (koordinatada) tasvirlash mumkin. Chizmada har bir grafik diskret o’zgaruvchiga bog’liq bo’ladi. Bu diskret o’zgaruvchi ham absissalar o’qi uchun, ham ordinatalar o’qlari uchun ifodada qatnashishi kerak. MathCAD diskret o’zgaruvchilarning har bir qiymati uchun bitta nuqtani tasvirlaydi.
Har qanday bir argumentli funksiyaning grafigini Dekart koordinatalar sistemasida ikki o’lchovli grafigini chizish mumkin. Masalan, f(x)=2(x-3)2+x-8 funksiya grafigini qanday chizish kerakligini ko’rib chiqamiz. Bu uchun quyidagi ishlar ketma-ket bajariladi.
f(x)=2(x-3)2+x-8 funksiyani MathCAD ishchi sohasiga kiriting.
Sichqoncha bilan grafik yasash joyini belgilang.
Menyudan “Добавить-Графика-X–Y график” buyrug’ini yoki “Панель графиков” panelidan “X–Y график” tugmani yoki “Shift+@” klavishni bosing.
Ekranda grafik tekisligi sohasi paydo bo’ladi.
To’rtburchak soha ichidagi ■ belgili bo’sh joylarni to’ldiring. Gorizontal absissalar o’qining o’rtasidagi ■ belgili joyga funksiya argumenti x yoziladi va x
argumentning ikkala tomonidagi ■ belgili joylarga absissalar o’qi intervalining birinchi va oxirgi qiymatlari kiritiladi.
Vertikal ordinatalar o’qining o’rtasidagi ■ belgili joyga f(x) yoziladi va f(x) ning ikkala tomonidagi ■ belgili joylarga ordinatalar o’qi intervalining birinchi va oxirgi qiymatlari kiritiladi.
Keyin soha tashqarisida sichqoncha chap tugmasi bosilsa grafik paydo bo’ladi.
Grafik sohani boshqa joyga ko'chirish (to’rtburchak soha chegarasiga sichqoncha ko'rsatkichi olib borilgach, qo’l tasviri paydo bo’lganda, sichqoncha chap tugmasini bosib turgan holda siljitish bajariladi), sohani kattalashtirish yoki kichraytirish mumkin. Soha o’lchovini o’zgartirish uchun to’rtburchak soha o’ng yoki quyi chegarasidagi yoki quyi-ong burchakdagi ■ belgi ustiga sichqoncha ko'rsatkichi olib borilganda, ko'rsatkich ko’rinishi “↔” bo’lgach, sichqoncha chap tugmasini bosib turgan holda o’lchovni o’zgartirish bajariladi.
