Axborot tizimlari

2.
CRM 
(Customer Relationship Management) tizimlari. 
Axborot-kommunikasiya texnologiyalari nuqtai nazaridan qaraganda 
CRM – bu xodimni mijozlar bilan munosabatlarini boshqarish vositasi 
bo‘lib, tashkilotlarga ularning o‘zaro aloqasini qayd qilish, daromad 
olish imkoniyatlarini mumkin qadar kengaytirish va tashkiliy, me’yoriy 
qoidalarga rioya qilish samaradorligini oshirish imkonini beradi. 
Berilgan axborot-kommunikasiya texnologiyalari mijozlar bilan 
ularning xususiy ehtiyojlarini izohlash orqali uzoq muddatli va 
daromadli o‘zaro munosabatlarni yaratishga yo‘naltirilgan. CRM tizimi 
mijoz haqidagi ma’lumotlarni aniqlashtirishni amalga oshiruvchi 
kompyuter dasturi bo‘lib, ushbu tizim yordamida yangi mijozlarni jalb 
qilish va avvalgi mijozlarni yo‘qotmaslik, xarajatlarni pasaytirish, 
mehnat unumdorligini oshirish va natijada savdo hajmi va daromadni 
ko‘paytirish, tashkilot raqobatbardoshliligini oshirish kabi maqsadlarda 
qo‘llaniladi.
CRM tizimi mijoz va sheriklar bilan hamkorlikning aniq va 
ravshan jarayonini tashkil etish, samarali marketing va savdo tashkil 
etish, mijozlar sodiqligini shakllantirish, tashkilot barcha xodimlari 
ishini kelishilgan tarzda nazorat qilish vazifalarini bajaradi. 
Belgilangan vazifalarni bajarish jarayonida zamonaviy CRM tizimi 
quyidagi komponentlarga ega bo‘lishi zarur:
- aloqa va mijozlar bazasini boshqarish;
- savdoni boshqarish;
- telefon orqali savdo (telemarketing);
- vaqtni boshqarish (taym-menejment);
- mijozlarga xizmat ko‘rsatish (sotuvdan keyingi xizmat);
- marketingni boshqarish (so‘rovnoma, anketa to‘ldirish); 
- yuqori rahbariyat uchun hisobot;
- boshqa axborot tizimlari bilan o‘zaro bog‘lanish; 
- ma’lumotlarni bir-biriga moslashtirish; 
- elektron savdoni boshqarish (tashkilot veb-sayti bilan 
bog‘lanish, mijozlar va sheriklar uchun portal);
- mobil savdoni boshqarish (kompyuter, noutbuk yoki uzoqdan 
foydalana olish).

---