Axborot tizimlari va raqamli texnologiyalar kefedrasi dotsenti, p f. n. Zaripova Gulbahor Kamilovna

Sohalar bo’yicha axborot resurslariga alohida olinga xo’jalik tarmoqlari: ta’lim tizimi, qishloq xo’jaligi, meditsina, mudofaa, sanoat va hokazo tarmoqlar bo’yicha ma’lumotlarni o’z ichiga oladi. Ulkan massali axborot resurslarining mavjudligi va ularni elektron ko’rinishda ifodalash imkoniyati zamonaviy axborot resurslari, tovarlari va xizmatlari bozorini vujudga keltirdi. Hozirgi kunda ko’pgina mamlakatlarda milliy axborot resurslari bozori shakllangan.

• Sohalar bo’yicha axborot resurslariga alohida olinga xo’jalik tarmoqlari: ta’lim tizimi, qishloq xo’jaligi, meditsina, mudofaa, sanoat va hokazo tarmoqlar bo’yicha ma’lumotlarni o’z ichiga oladi. Ulkan massali axborot resurslarining mavjudligi va ularni elektron ko’rinishda ifodalash imkoniyati zamonaviy axborot resurslari, tovarlari va xizmatlari bozorini vujudga keltirdi. Hozirgi kunda ko’pgina mamlakatlarda milliy axborot resurslari bozori shakllangan.
• Bu bozorlar ko’p jihatdan material resurslar bozoriga o’xshash bo’lib, ma’lum tovarlar nomenklaturasiga ega. Bu tovarlar sifatida axborot maxsulotlari va xizmatlari taqdim etiladi. Bu tovarlarga quyidagilar misol bo’ladi:
• oddiy tovarlar va ularning narxlari to’g’risidagi ma’lumotlar;
• ilmiy-texnikaviy xarakterdagi ma’lumotlar (patentlar, avtorlik guvohnomalari, ilmiy maqolalar va hokazo);
• axborot texnologiyalari, kompyuter dasturlari; axborot tizimlari, berilganlar bazalari;
• turli xil ma’lumotlar.
• Har qanday bozor kabi axborot bozorida ham xaridorlar va sotuvchilar mavjud bo’ladi. Axborot egalari yoki axborot ishlab chiqaruvchilarga quyidagilarni kiritish mumkin:
• berilganlar bazalarini yaratuvchi va saqlovchi markazlar;
• aloqa va telekommuniktsiya vositalari;
• maishiy xizmatlar;
• axborotlar bilan savdo qiluvchi tijorat firmalari;
• konsultativ firmalar;
• birjalar;
• jismoniy shaxslar.

Axborot iste’molchilari – jismoniy shaxslar, tashkilotlar, hukumat organlari va hokazo.Axborot xizmatlari – axborot bozoridagi alohida Tovar turi bo’lib hisoblanadi.

• Axborot iste’molchilari – jismoniy shaxslar, tashkilotlar, hukumat organlari va hokazo.Axborot xizmatlari – axborot bozoridagi alohida Tovar turi bo’lib hisoblanadi.
• Masalan, kutubxona xizmatchilari tomonidan mijozlar buyurtmasi bo’yicha konkret mavzudagi adabiyot yoki boshqa turdagi materialni to’plash kabi xizmatlar. Axborot xizmatlarini faqat kutubxonalargina ko’rsatmaydilar. Ko’pgina davlatlarda turli bilim sohalari bo’yicha ilmiy-texnikaviy axborotlarni qayta ishlovchi institutlar mavjud bo’lib, to’plangan ma’lumotlar bo’yicha obzorlar, referatlar, ma’lumotnomalar tayyorlaydilar (qarang: 4-rasm).