Axborot tizimlari va raqamli texnologiyalar kefedrasi dotsenti, p f. n. Zaripova Gulbahor Kamilovna

Jamiyatning axborot resurslari boshqa material resurslari kabi strategik ahamiyatga egadir. Ammo axborot resurslari va boshqa turdagi resurslar o’rtasida juda muhim farq mavjud: axborot resursidan boshqa har qanday resurs foydalanilgandan keyin yo’qoladi (yoqilg’ini yoqish, sarflangan mablag’ va boshqa), axborot resursi esa kamaymaydi, aksincha ortib boradi.

• Jamiyatning axborot resurslari boshqa material resurslari kabi strategik ahamiyatga egadir. Ammo axborot resurslari va boshqa turdagi resurslar o’rtasida juda muhim farq mavjud: axborot resursidan boshqa har qanday resurs foydalanilgandan keyin yo’qoladi (yoqilg’ini yoqish, sarflangan mablag’ va boshqa), axborot resursi esa kamaymaydi, aksincha ortib boradi.
• Undan ko’p marta foydalanish, cheksiz marta nusxa ko’chirish mumkin. Axborot resurslarini klassifikatsiya qilishga qanchalik urinmaylik, bu klassifikatsiya to’liq bo’la olmaydi. Klassifikatsiya asosiga quyidagilarni qo’yish mumkin:
• tarmoqlar printsipi (fan, sanoat, ijtimoiy soha va hokazo asosida);
• taqdim etilish shakli bo’yicha (axborot tashuvchi turi, formallashganlik darajasi, qo’shimcha izohlanganligi va hokazo xususiyatlar bo’yicha) va boshqa prinsiplar.
• Har bir sinf bo’yicha yana qo’shimcha ichki tiplashtirishni bajarish mumkin. Masalan, Internet resurslarini vazifasi va taqdim etilish shakli bo’yicha:
• servis axboroti;
• bibliografik axborot;
• telekonferensiyalar materiallari;
• dasturiy ta’minot;
• video va hokazo turlarga bo’lish mumkin.

Milliy axborot resurslari axborot resurslari sohasidagi eng yirik kategoriya bo’lib hisoblanadi. Ushbu tushuncha XX asr 80-yillarida vujudga kelgan bo’lib, rivojlangan mamlakatlardagi axborot massasi, axborotni uzatish va qayta ishlash vositalarining rivojlanish darajasi ushbu ko’rsatkich bilan o’lchanadigan bo’ldi. Milliy axborot resurslari klassifikatsiyasini quyidagi shaklda amalga oshirish mumkin:

• Milliy axborot resurslari axborot resurslari sohasidagi eng yirik kategoriya bo’lib hisoblanadi. Ushbu tushuncha XX asr 80-yillarida vujudga kelgan bo’lib, rivojlangan mamlakatlardagi axborot massasi, axborotni uzatish va qayta ishlash vositalarining rivojlanish darajasi ushbu ko’rsatkich bilan o’lchanadigan bo’ldi. Milliy axborot resurslari klassifikatsiyasini quyidagi shaklda amalga oshirish mumkin:
• rivojlangan davlatlarda axborot resurslarining ulkan massasi kutubxonalarda jamlangan;
• arxivlar mamalakat tarixi va madaniyati bilan bog’liq bo’lgan ko’p asrlik axborotlarni saqlaydi. Bu turdagi axborotlarning to’planish tezligi ko’pincha ularni qayta ishlash tezligidan katta bo’ladi;
• ilmiy-texnikaviy axborot ko’p sonli maxsus nashrlar, patent xizmatlari va hokazolarni saqlaydi;
• huquqiy axborot qonun hujjatlari, kodekslar, normative aktlar va hokazolarni o’zida saqlaydi (qarang: 3.-rasm).