"Axborot xavfsizligi" kafedrasi Tasdiqlayman

Topshiri: 4. Internet VPN haqida

VPN Virtual Private Network (Virtual shaxsiy tarmoq) so'zlarining qisqartmasi bo'lib, unda siz ochiq tarmoqdagi ikkita kompyuterni bir-biriga ulab, shaxsiy va maxfiy bog'lanishni yaratasiz. VPNlar dastlab uylaridan turib nozik ish hujjatlarini internet orqali ko'rishni xohlagan kompaniya ishchilari uchun yaratilgan. Shundan beri u mashhur bo'lib, oddiy foydalanuvchilar qo'liga ham yetib bordi.

VPN foydalanuvchiga har qanday ma'lumotni "internet tunneli" deb ataladigan tarmoq orqali jo'natish va olish imkoniyatini beradi.
Uning ishlash tartibi quyidagicha.
Masalan, qayerdadir kompyuter tarmog'i bor va unga ulanish huquqi faqat ayrim odamlarga berilgan. Siz ulardan birisiz va bu tarmoqqa xavfsiz yo’l bilan ulanishingiz kerak.
Shunda siz VPNdan foydalansangiz, u kompyuteringiz va siz kirmoqchi bo'lgan tarmoqning haqiqiy va xavfsiz ekanini tasdiqlab beradi. Shundan so'ng VPN siz jo'natmoqchi bo'lgan ma'lumotni shifrlab, uni ikkinchi tomonga ham shifrlangan holatda yetkazib beradi. Kimdir tarmoqqa kirib ma'lumotlaringizni o'qishga urinsa, ularga turli raqamlardan iborat kodlangan ma'lumot ko'rinadi, xolos.
VPN imkonyatini taqdim etuvchi xizmatlar ko'p. Ular "PureVPN", "AirVPN" yoki "VPN4All" kabi nomlar bilan ataladi. Ularning har biri o'ziga xos xizmatlarni taqdim etib, ayrimlari bepul, boshqalari esa yiliga 80 yoki 100 dollargacha pulli bo'lishi mumkin.

VPN qanday ishlaydi?

VPN ma'lum bir kompyuter yoki tarmoqqa xavfsiz bog'lanish imkoniyatini bersa ham, undan shaxsiy ma'lumotlaringizni himoyalash va bloklangan saytlarga kirish vositasi sifatida ham foydalanishingiz mumkin.
Qaysidir bir VPN xizmatini sozlab, o'rnatib olganingizdan so'ng, kompyuteringiz shu xizmatga aloqador VPN tarmoqlariga xavfsiz ulanadi. Shundan so'ng, masalan, bloklangan YouTube saytiga kirmoqchi bo'lsangiz, bu sayt uchun murojaatingiz VPN serveriga yuboriladi va bu server YouTube saytini bloklanmagan manzildan olib sizga jo'natadi. Shu yo'l bilan xuddi YouTubega to'g'ridan to'g'ri ulanayotgandek bo'lasiz, lekin aslida siz VPN orqali boshqa bir yashirin manzil va ma'lumotlar bilan saytni ochayotgan bo'lasiz.
Ammo shu yerda bir lekini bor. Agar hukumat VPN kompaniyasi ishlatayotgan biror serverdan xabar topsa, shu serverni bloklab qo'yishi mumkin va natijada u orqali siz bloklangan saytlarni ocha olmaymiz. Shuning uchun VPN kompaniyalari ko'plab serverlar bilan ishlashadi va ularni aniqlab bloklash qiyin bo'ladi.