Axborotnomasi

49 
YANGI OʻZBEKISTON PEDAGOGLARI 
AXBOROTNOMASI 
www.in-academy.uz 
1-JILD, 4-SON (YOʻPA) 
Bu yerga qurilish materiallari uchun shkaf joylashtirilib, qurilish uchun joy ajratiladi. Kitoblar 
va stol-bosma o‘yinli mashg‘ulotlar uchun esa o‘yin zonasidan chetroqda, osoyishtaroq joy 
ajratiladi. 
Xilma-xil bilish faoliyatini uyushtirish, shuningdek bolalarni mehnatga odatlantirish 
maqsadlarida tabiat burchagi jihozlanadi: bunda baliqli akvarium, qushlar solingan qafas va 
mayda jonivorlar qo‘yilgan jihoz va turli o‘simliklar joylashtiriladi. Sayr vaqtida kichik yosh va 
o‘rta guruh bolalari tomorqa (uchastka) da bo‘ladilar. Bu joy o‘yinlar va sport ko‘ngil 
ochishlari uchun moslashtirilgan bo‘lishi muhimdir. Olib chiqiladigan o‘yinchoqlarni 
joylashtirish uchun stol, o‘rindiq qo‘yiladi, suv va qum o‘yinlari uchun qumxona, rezervuar va 
shu kabilar qilinadi. 
1. Kun tartibini uyushtirish. 
Guruhlardagi to‘g‘ri kun tartibi to‘rt va besh yoshli bolalar hayotining rejimi bilan belgilanadi. 
Har bir rejim jarayoni bolalarning yosh imkoniyatlaridan kelib chiquvchi ma’lum 
davomiylikka egadir.
Kichik yosh guruhi bolalari turmush faoliyatida unchalik mustaqil emasliklari uchun barcha 
rejim jarayonlarini o‘tkazish qoidasi bir faoliyat turidan ikkinchisiga utishni tarbiyachi bolalar 
bilan birga uyushtiradi va o‘tkazadi. U navbatdagi jarayonga bolalarning kichik yosh guruhi 
(3-4 kishi) ni doimo jalb qiladi, qolgan bolalar bu vaqtda o‘yin bilan band bo‘ladilar. 
Tarbiyachi sayrga chiqish uchun kiyinish va ovqatlanishga tayyorlanishdagi yuvinishga 
ko‘pincha bu malakalarni yaxshi egallamagan hamda bu ishlarga boshqalarga nisbatan 
ko‘proq vaqtni sarflaydigan bolalarni, shuningdek shu vaqtda band bo‘lmagan, berilib 
o‘ynayotgan bolalarni jalb qiladi. 
Tarbiyachi, shuningdek, bolalarga bir rejim jarayonidan ikkinchisiga o‘tishlari va ularni 
bajarishlarida yordam beradi. Bunda tarbiyachining bolalar bilan to‘g‘ri muloqot shakli, o‘yin 
ustalari katta ahamiyatga ega bo‘ladi. Tarbiyachining so‘zlaridan bolalar xayrixohlikni va 
zarur narsani to‘g‘ri bajara olishlariga ishonchni his qilishlari zarur. Tarbiyachi ovozining 
ohangi hech qachon bolalarning ruhini tushurmasligi, tashabbuslarni bo‘g‘masligi kerak, 
bolalar tarbiyachining iltifotiga va qo‘llab -quvvatlashiga ishonishlari kerak. 
Faoliyatni to‘g‘ri tashkil etilishi bolalarni intizomli qiladi, faollik va mustaqillikka 
odatlantiradi, busiz esa o‘z-o‘zini tartibli qilib bo‘lmaydi, shuning uchun talabchanlikni bolaga 
e’tibor bilan singdirish lozim. Rejim jarayonining har kuni takrorlanishi, kichkintoy uchun 
qulay hayot maromi bolalarda harakatlarni almashlashga tez kirishib ketish ko‘nikmasini 
tarbiyalaydi, yaxshi kayfiyatningyuzaga kelishiga yordam beradi. Bolalar hayotini to‘g‘ri 
tashkil etish, ularni bir butun tarzda tarbiyalashni tashkil etish maqsadlarida har ikkala guruh 
bolalarini turmush mehnatiga, o‘z-o‘ziga xizmat ko‘rsatishga jalb qilinadi. Kichik yoshdagi 
bolalarning mustaqilliklarini, umumiy sur’atda harakat qila bilishlarini aynan o‘z-o‘zishga 
xizmat, madaniy-gigienik malakalarini egallash belgilaydi. Kichik guruhda bolalarning o‘z-
o‘ziga xizmatlarini tashkil etish tarbiyachidan doimiy e’tiborini va turli metodlardan 
foydalanishni talab qiladi. Bolalarga rejim bo‘yicha yashash, bir rejim jarayonidan ikkinchisiga 
osoyishta o‘tish odatlantirilar ekan, tarbiyachi bolalarning mustaqilliklarini harakatlarni 
ko‘rsatish va tushuntirish orqali rag‘batlantiradi. 
2. O‘yinlar va ularning bolalar faoliyatini tashkil etishdagi o‘rni. 
Kun tartibida o‘yinlarga ajratiladigan muhim o‘rin, ularning bolalarni har tomonlama 
tarbiyalash, bolalar jamoasini tarkib toptirishdagi o‘rnidan kelib chiqadi. O‘yinlarda bolalar 

---