Axborotnomasi

50 
YANGI OʻZBEKISTON PEDAGOGLARI 
AXBOROTNOMASI 
www.in-academy.uz 
1-JILD, 4-SON (YOʻPA) 
faoliyat va muloqotga bo‘lgan ehtiyojlarini qondiradilar.
Bolalar faoliyatini to‘g‘ri tashkil etish uchun: Kun tartibida ko‘rsatilgan vaqtda o‘yinni avj 
oldirish uchun sharoit yaratish, bolalarning o‘yin faoliyatlarini rag‘batlantirish va 
rivojlantirish; Bolalarning o‘yinlariga xilma-xil metod, usullarini qo‘llanib, bolalarning yosh va 
yakka xususiyatlarini hisobga olib rahbarlik qilish kerak. 
Bolalar ertalab bog‘chaga kelishlari bilanoq o‘yinni boshlaydilar.
Bu vaqtda tarbiyachi bolalarni qabul qiladi va o‘ynovchilarni kuzatadi. Bu o‘rinda 
maktabgacha bolalar o‘z ehtiyojlarini mumkin qadar to‘liq ifodalay oladigan o‘yinlarga alohida 
etibor berishlari kerak. Chunki bolalarda hali murakkab o‘zaro munosabatlar paydo 
bo‘lmaydi. O‘yin yakka tabiatiga ega bo‘lishi mumkin. Yaxshi o‘zlashtirilgan o‘yinchoqlar bilan 
ikki-uch bola birga o‘ynaydi. 
Kun davomida tarbiyachi o‘yin vaziyatini yaratadi: didaktik o‘yinchoqlar va mayda qurilish 
materiallarini bu maqsadlarda alohida ajratilgan stollarga joylashtiriladi, syujetli-rolli o‘yinlar 
uchun o‘yinchoqlarni, yirik qurish yasash o‘yinchoqlarni polga qo‘yadi. Nonushta va 
mashg‘ulotlar oralig‘idagi qisqa vaqt bo‘laklarida u harakatli yoki didaktik o‘yinlarni tashkil 
etadi. Harakatli o‘yinlar taqlid tusida bo‘ladi: bolalar o‘zlariga tanish jonivorlarningbir-ikki 
harakatini qayta ifodalab beradilar. Tarbiyachi bolalarga harakatni bir vaqtda ishoraga ko‘ra 
bajarishni odatlantiradi. 
3. Mashg‘ulotlar, ularning bolalar faoliyatini uyushtirishdagi o‘rni. 
«Maktabgacha yoshdagi bolalarning ta’lim-tarbiyasiga qo‘yiladigan talablar» ga muvofiq 
tarbiyachi nutqni rivojlantirish, bolalarni atrofdagi hayot bilan tanishtirish, oddiy matematik 
tasavvurlarni, tasviriy faoliyat va qurish yasash, harakat faoliyati ko‘nikma hamda 
malakalarni tarkib toptirish maqsadlarida har xil turdagi mashg‘ulotlarni o‘tkazadi. Buning 
uchun guruhlarda tegishli muhit yaratiladi, qo‘llanmalar tayyorlanadi. Mashg‘ulotlar 
jarayonida tarbiyachi bolalarning harakat va xilma-xil ko‘tarinki hissiyotlarga ehtiyojlari 
kattaligini hisobga olib, ta’limning o‘yin namoish qilish, amaliy metodlaridan foydalanadi. U 
qo‘yilgan vazifani bajarish uchun har bir bolaning o‘z diqqatini mashg‘ulot mazmuniga 
qaratishga, o‘z ishini oxiriga yetkazishga harakat qiladi. Bolalar mashg‘ulotlarda 
tarbiyachilarni tinglashni, savollarini tushunishni, so‘ralganda javob berishni, umumiy ishda 
qatnashishni o‘rganadilar. 
Pedagog o‘z guruhidagi bolalarning o‘zaro munosabatlarini hisobga olib, muloqotga oson 
kirishadigan faol bolalar ham, uyatchan bolalar ham o‘zlarini yaxshi his hiladigan bolalar 
jamoasini tashkil etadi. Masalan, u uyatchan va tortinchoq bolalarga ularni tengqurlari va 
katta yoshlilarga ko‘proq murojaat qilishga undab, so‘rash, tushuntirish, o‘z kuzatishlarini 
gapirib berish qabilidagi topshiriqlarni beradi. Muloqotga rahbarlik qilishda tarbiyachi 
bolalarning faqat o‘zlarigagina xos bo‘lgan xususiyatlarini ham hisobga oladi. Muloqot 
madaniyatini tarbiyalashning muhim vositasi katta va kichik guruh bolalari faoliyatining 
jamoashakllarini tashkil etilishidir.
Katta va tayyorlov guruh bolalarining turmushini tashkil etish barqaror tabiatga egadir. U 
turli bayram ertaklari, sayr-tomoshalar va yozda turistik safarlarni o‘tkazishda qismangina 
o‘zgaradi.