Ayətullah Seyid Əli Xamenei Vİlayət nuru

Şairlərlə görüşdə bəyanat

Şeir dərin mənalarla birlikdə olduqda təsiri ikiqat artıq olur

İmam Həsən Müctəbanın (ə) milad gecəsi

İmam Xomeyni (r) Hüseyniyyəsində şairlər öz şeirlərini oxuduqdan sonra Cənab Rəhbər çıxış edib.

Bismillahir-Rəhmanir-Rəhim...

İmam Müctəba (ə), İmam Həsənin (ə) miladı; Peyğəmbəri-Xatəmin (s) dilində hüsni-mücəssəm. Bu adı həzrət o körpəyə qoydu. Bu çox əzəmətlidir. Mühümdür ki, Peyğəmbər (s) onu, bu mübarək körpəni Həsən (ə) adlandırdı. İnşallah, hamınız üçün mübarək olsun!

Sizin həssas qəlbləriniz, rəqiq ruhlarınız, hissləriniz üçün ramazan ayının bərəkətini yada salıram. bu böyük bərəkətdən istifadə etmək istəyən varsa, istifadə etməli olan və istifadə edən kəs zövq, ruh, qəlb, lətif hiss əhli olan sizlərsiniz. Onlar sizsiniz. Bu ayın dəqiqələrindən, anlarından, saatlarından, günlərindən və gecələrindən kim sizdən artıq bəhrələnə bilər?! Bu Allaha yaxınlaşma ayıdır. Qəlblərin riqqət ayıdır, Allahla ünsiyyət ayıdır, zikr və xüşu ayıdır. Belə pak, rəqiq, lətif qəlb və hisslərə malik olandan daha layiqlisi kimdir! Behiştə daxil olmaq üçün zikr, ünsiyyət, şövq dua üçün üstün vasitədir. Bu aya aiddir. İstər bu aya aid olan dualar, istərsə də bütün vaxtlarda oxunan dualar, o cümlədən Minacati-Şəbaniyyə, Səhifeyi-Səccadiyyə duaları istifadə üçün çox dəyərlidir. Vəsmə duai iza dəəvtuk, vəsmə nidai iza nadəytuk, vəəqbil əleyyə iza nacəytuk ... Siz bunu öz lətif qəlbinizlə daha artıq qəlb iştirakı ilə, diqqətlə bəyan edə bilərsiniz. Fəqəd hərəbtu ileykə və vəqəftu bəynə yədəyk ... Bu sözlər ən lətif qəlblərdən, ən fəsih dillərdən çıxıb. Bunları kim dərk etməli, faydalanmalıdır?! Pak və lətif qəlbli sizlərdən daha yaxşı kim dərk edə bilər?! Bu ayda duadan qəflətdə qalmayın. Minacati-Şəbaniyyə duasında: Həbli qəlbən yüdnihi minkə şəvquhu və lisanən yürfəu iləykə sidquhu və nəzərən yüqərribuhu minkə həqquh ... Bir qəlbin şövqü onu yüksəldir, rübubi zata doğru aparır. İnsan Allahdan bunu istəyir. Hansı qəlblər bu həssas və lətif qəlblərdən hazırlıqlıdır?! Həmd olsun Allaha ki, sizdə bu var.

Əbu Həmzeyi-Somali duasında: Bikə ərəftukə və əntə dələltəni əleykə və dəəvtəni ileykə vələv la əntə ləm ədri ma əntə ... Bu Həzrət Haqla lətif mənəvi rabitədir. Məhəbbət və izzət mənbəsi ilə rabitə. Bu çox dəyərlidir. Bu çox mühümdür. Bunlar həssas qəlbləri həqiqətən isidir, qoruyur, ümid verir, onlar üçün sığınacaq olur. Mərhum İxvanın bu şeiri kimin haqqında deməsi ilə işim yox. Mən bu şeiri Səhifeyi-Səccadiyyəyə xitabən oxuyuram. Mən bu şeiri Əbu Həmzeyi-Somaliyə xitabən oxuyuram: Ey ismətli və şövkətli gözəl anların sığınacağı, tənhalıq və xəlvətimin sığınacağı... Bu duadır. Bundan əl çəkməyin. Duadan uzaq olmayın. Dua çox dəyərlidir. Dua ümidsizliyə düçar olmuş qəlbləri, sarsılmış qəlbləri doğru yola yönəldir. Dua belədir. Bu gecələrdən istifadə edin. Dua oxumağa, duadan doğrudan da bəhrələnməyə ən layiq olan insanlar sizsiniz.

Əlbəttə ki, duanın təkcə sözlərini oxumaq dua oxumağın ən aşağı səviyyəsidir. İnsan duanı oxuyur, sözlərini düzgün anlamır. Amma duanın, onun mənalarının qəlbə hopması, insanın duada qərq olması çox dəyərlidir.

Şeir çox təsirli bir hadisədir. Şeir dərin mənalarla birlikdə olduqda təsiri ikiqat artıq olur. Heç bir söhbət, heç bir fəsahətli və gözəl söz, heç bir dərin mənalı ifadə şeirdəki təsirə malik deyil. Şeir belə bir hadisədir. Şeir stimul yaradır. İnsanı şövqə gətirir. Şeirdə yönəltmək təsiri var. Şeir bir növ yol göstərir. Dinləyən insan şeirdən yol öyrənir. Bu məsuliyyət yaradır. Əgər sizin ixitiyarınızda bir sərvət, imkan varsa, bundan böyük işlər üçün istifadə edə bilərsiniz. Əgər istifadə etməsəniz, məsuliyyətinizi yerinə yetirməmisiniz, xəta etmisiniz. Allah-Taala bu neməti sizə verib. Amma bütün nemətlər kimi bu nemətin də sorğusu olacaq. Allah əta etdiyi barədə soruşacaq. Sizdən soruşulacaq ki, bu neməti nəyə sərf etdiniz?

Şeir vasitəsi ilə dinləyicini həm doğru yola sövq etmək olar, həm də azdırmaq olar. Təəssüf ki, bu gün cilovunu qırmış bir ənənə, əxlaqi dəyərlərdən uzaq mədəniyyət, insanlığa sığmayan hadisələr yeni vasitələr, informasiya vasitələri ilə çox yayılır. Bəzən şeirdən insanları çaşdırmaq, azdırmaq məqsədi ilə istifadə olunur. Bu da bir gerçəklikdir. Şeirin belə iki təsiri var. Şair öz lətif hissləri ilə dərk edir, şövqə gəlir, qəmlənir, şadlanır. Şairin əlinə qələm alması onun qüssəsindən, hisslərindən, düşüncəsindən, müşahidələrindən yaranan şövqdəndir. Bunu başqaları müşahidə edə bilmir. Bunun da iki cəhəti var. Həmin şövq insanı yaxşıya, bəzən də əks tərəfə sövq edə bilər. Əgər şeir cinsi istəklərin təsiri altında olarsa, azdırıcıdır. Təəssüf ki, bu gün ölkəmizdə bəzi qüvvələr şeiri bu istiqamətə çəkir. Gənclərimiz səfa-səmimiyyətli, lətif və gözəl mənəvi fəza, fədakarlıq və inqilab ruhiyyəsi adrınca bəzi qüvvələr tərəfindən başqa yola çəkilir. Bu ən çox məcazi fəzada, internetdə baş verir. Bütün bunlar öz yerində. Həm də şeir vasitəsi ilə gəncləri ifrat cinsi meyillərə sövq edirlər və bu çox pisdir. Bu xəbərdarlıqdır. Təəssüf ki, tariximizdə bunun nümunələri çoxdur. Şeirdə zülm-sitəmin sitayişi də var.

Bu gün mənfi istifadənin ziddini də görürük. Həmd olsun Allaha, görürük ki, əziz gənc şairlərimiz bu cərəyana qarşı dayanıblar. Əvvəllər də Yəmən haqqında cənab Səyyarın şeirini dinləmişik. Çox gözəldir. Bu gün oxunan şeirlər, dostların oxuduğu şeirlər çox gözəl idi. Bu düzgündür, doğru işdir. Bu məsuliyyət barədə Allah-Taala soruşacaq. Məkarimul-Əxlaq duasının cümlələrindən biri: Vəstəmilni bima təsəluni ğədən ənhu ... Bu barədə düşünmək lazımdır. Sabah bizdən nələrsə soruşulacaq. Duada deyilir ki, Pərvərdigara, bir gün məndən soruşacağın şeylərə bu gün əməl etmək üçün vasitə yarat. İndi sizin əlinizdə vasitə var. Bəzilərinin ürəyi dolu olsa da danışa bilmir. Həmd olsun Allaha, siz danışa bilirsiniz və bu təsirlidir. Sizin Bəhreyn, Yəmən, Livan, Qəzzə, Fələstin, Suriya haqqında oxuduğunuz hər şeir gözəldir. İslam ümmətinin məqsədləri üçün oxuduğunuz şeirlərin hər nöqtəsi dəyərlidir. Onlardan istifadə olunur. Əgər şeirlərimiz lazım olan cəhətə yönəlsə onların haqqında “innə minəşşiri lə hikmə” demək olar. Bu söz həmin şeir haqqında qüvvədə olar. Dorğudan da, belə şeir hikmətdir.

Dəfələrlə söhbətlərimizdə demişəm ki, haqla batilin savaşında bitərəflik mənasızdır. Şübhəli savaşlarla işimiz yox, bu ayrı mövzudur. Amma aşkar haqla batilin savaşında bitərəflik mənasızdır. Haqqın tərəfində dayanıb batilə qarşı olmaq lazımdır. Kimi hərb meydanında bu işi görür, kimi siyasətdə. Müxtəlif şəkillərdə bu işi görmək olar. Kimi də dillə, düşüncə ilə müqavimət göstərir. Şair haqla batilin savaşında bitərəf ola bilməz. Şair bitərəf olanda, sənətkar bitərəf olanda Allahın ona verdiyi neməti zəiflədir. Allah eləməmiş, öz sənəti ilə batilin tərəfində dayansa xəyanət etmişdir, cinayətə yol vermişdir. Burada söhbət məsuliyyətsizlik yox, cinayətdən gedir. Sizin xalqlarınız bu illərdə böyük zülmlər görüb. Bu zülmlərdən danışmağa dəyər. Bunu dünyaya yaymaq zəruridir.

1366-cı ildə Sərdəşt bombalandı. Bu zarafat deyil, bir şəhər kimyəvi hücuma məruz qaldı, minlərlə körpə, yaşlı, gənc, kişi, qadın qətliam edildi. O zaman dünya susdu. Bugünkü dünya bəzən bir pişik quyuya düşəndə onu informasiya vasitələrində, televizyada işıqlandırır. Bir pişik ya bir tülkü quyuya düşəndə müxtəlif təşkilatlar, qurumlar ayağa qalxır, onu quyudan sağ-salamat çıxarmaq istəyir. Ya bir su heyvanı sahilə düşüb can verəndə onu suya qaytarmağa çalışırlar. Bu zaman səs-küy qaldırırlar. Hansı ki bir şəhər kimyəvi hücuma məruz qalıb qətliam ediləndə dünya susur.

Mən dünya deyəndə xalqları, millətləri nəzərdə tutmuram. Millətlərin əlində bir imkan yoxdur. Nəzərdə tutduğum təbliğat vasitələrinə nəzarət edən dünya gücləridir. Buna dilimizdə Amerika, İngiltərə, qərb və sionizm qüvvələri deyirlər. Dünya təbliğat vasitələrinə bunlar hakimdir. İmkan vermirlər mənafelərindən kənar addım atılsın. Bu gün Yəməni vururlar. Gecə-gündüz ölkəni bombalayırlar. Heç bir səs çıxmır. Bir qədər öncə Qəzzəni, Livanı vururdular. Yenə hamı susurdu. Amma bir neçə qaçaqçı edama məhkum ediləndə dünyanın informasiya vasitələri işə düşür, hay-küy salır. Dünya budur. Bu dünya qarşısında nə etməliyik? Şərəfli bir insan belə cəbhələşmə, belə həyasızlıq, belə xəbislik qarşısında nə edir? Dini vəzifəni, iman vəzifəsini kənara qoysaq, insanlıq şərəfi, vicdan nə hökm verir? Bu gün çiyinlərdə belə ağır yük var.

Mən inqilabdan sonra ölkədə şeirin inkişafından çox məmnunam. Doğrudan da, gözəldir. 10 il bundan öncəki gənclərin oxuduğu şeirlərlə bu gün oxunan şeirlər arasında fərq var. Həqiqətən inkişaf müşahidə olunur. Amma ölkəmizdə şeirin yeri bundan çoxdur. Hazırkı vəziyyətdə çox-çox geniş imkanlar var. Bu məclisdə şeir oxumuş xanım məktəblidir. Əyalətdə bir qrup toplayıb gənclərimizə şeir oxuduğunu dedilər. Özü də belə gözəl, məzmunlu şeirlər. Bu çox gözəldir. Qeyd edim ki, bugünkü şeirimizin səviyyəsi müasir İranın səviyyəsinə çatmayıb. Bizdə uzaq olmayan keçmişdə bugünkündən səviyyəli şeir olub. İstər qəsidə, qəzəl, istər başqa üslublarda gözəl şeirlər yazılıb. Bunu yadda saxlamalıyıq ki, bugünkü səviyyəni yüksəldə bilək. Bunun üçün çalışmaq lazımdır.

Meydan çox genişdir, çalışmalıyıq ki, geniş imkanlardan faydalanaq. Əlbəttə ki, incəsənət sahəsinin öz məsuliyyətləri var. Başqa orqanlar da məsuliyyət daşıyır. Dövlət, respublikanın müxtəlif qüvvələri, radio-televiziya şirkəti kimi qurumların vəzifəsi var. Şeirə dəyər verilməlidir. Şeir çox böyük hadisədir, mühüm hadisədir. Bəziləri şeirin dərin mahiyyətini hələ ki dərk etməyib. Şeir lazıminca dəyərləndirilməyir. Şeirin ecazkar təsiri var. Bəzən bir beyt şeir və ya bir qəzəl, bir parça şeir bir-iki saatlıq söhbətdən təsirli olur. Bu çox mühümdür. Başqa sözlə, şeir dəyərli bir gövhərdir. Böyük əhəmiyyəti var. Onun qədrini bilmək lazımdır.

Ölkəmizdə görülən işlərdən həmd olsun Allaha bu məclisdə də müşahidə etdiklərimizdə, əvvəllər də görülən işlərdən çox razıyam. Gənc şairlərimizin hadisələrə reaksiyasi sürətlidir. Bu çox dəyərlidir. Bu çox gözəldir. Kimsə bunu mənfi iş kimi dəyərləndirməsin. Bu çox müsbət hadisədir. Biz tarix boyu, öz müasir dövrümüzdə belə sürətli reakasiyaları əks etdirən əsərlər görmüşük. Gənc qız İsrail təyyarəsini qaçıranda mərhum Əmiri Firuz Kuhi bir qəsidə yazdı. Dostlar Əmiri Firuz Kuhini tanıyırlar. O, gənc və inqilabçı idi. Yaşadığı hisslər əsasında gözəl, ali bir qəsidə yazmışdı. 40-cı illər idi. Vaxta, zamana uyğun yazmışdı. İndi beytlərinin çoxunu unutmuşam. O zamanlar özündən eşitmişdim, yaxşı xatırlayırdım. Hadisələrə dərhal reaksiya verilməsi hadisələrin işıqlandırılması çox yaxşıdır.

Ümid edirəm ki, inşallah inqilabi şeir günbəgün güclənəcək, bu şeirin səviyyəsi yüksələcək. Mən inqilabi şeir deyəndə inqilab dövrünün şeirini nəzərdə tutmuram. Bəziləri düşünür ki, müharibə şeiri təkcə müharibə haqqında ola bilər. Amma müharibə şeiri müharibəyə qarşıdır. İnqilab şeiri inqilabın məqsədlərinə xidmət edən şeirdir. İnqilab şeiri deyəndə inqilab dövrünün şeirləri nəzərdə tutulmur. Məqsədim bu deyil. Nəzərdə tutduğum şeir inqilabın ideallarının daşıyıcısı olan şeirdir. Ədalətə, insanlığa, dinə, vəhdətə, milli tərəqqiyə, ölkənin hərtərəfli inkişafına, sözün əsl mənasında insan tərbiyəsinə xidmət edən şeir. Bu inqilabi şeirdir, inqilabın məqsədləri istiqamətindədir.

Ümid edirəm ki, inşallah Allah hamınızı müvəffəq edəcək. Gəncləriniz inşallah uzun illər bu doğru yolda irəli gedəcək, məmləkəti, gələcək nəsilləri bəhrələndirəcək.

Vəssəlamu əleykum və rəhmətullahi və bərəkatuh

Iyul, 2015