ÖLKƏ ÜZRƏ MƏLUMAT SƏNƏDİ
AZƏRBAYCAN
(DEKABR 2016)
Məsuliyyətdən imtina haqqında Bəyanat
BMqT məlumatların toplanmasını
xüsusi diqqətlə həyata keçirmişdir. BMqT məlumatları əldə etdiyi dəqiq biliklər
və vicdan prinsipləri əsasında təmin edir. Buna baxmayaraq, BMqT verilən məlumatların düzgünlüyü ilə bağlı
məsuliyyət daşımır. Həmçinin, BMqT tərəfindın təqdim olunmuş məlumatlar əsasında əldə edilmiş nəticə və ya
qənaətlərə görə Təşkilat məsuliyyət daşımır.
Mündəricat
I. GİRİŞ
................................................................................................................................................. 1
1. Qayıdışdan əvvəl görülməli olan tədbirlər:
..................................................................................... 1
2. Qayıtdıqdan dərhal sonra görülməli olan tədbirlər:
........................................................................ 1
II. SƏHİYYƏ
.......................................................................................................................................... 1
1.
Səhiyyə sistemi
.......................................................................................................................... 1
2. Tibbi m
üalicə və dərman preparatlarının mövcudluğu və qiymətləri
............................................ 2
III. MƏŞĞULLUQ
.................................................................................................................................. 2
1.
Əmək bazarının vəziyyəti
........................................................................................................... 2
2.
İş yerinin tapılmasında köməklik və müvafiq istiqamətlərin verilməsi
.......................................... 3
3.
İşsizliklə bağlı yardım
................................................................................................................. 3
5.
Əlavə təhsil imkanları və peşə təlimləri
....................................................................................... 3
IV MƏNZİL TƏMİNATI
.......................................................................................................................... 3
1.
Mənzil təminatı ilə bağlı vəziyyət
................................................................................................ 3
2.
Müvəqqəti yaşayış yerin tapılmasına yardımın göstərilməsi
....................................................... 3
3.
Mənzil təminatı ilə bağlı mümkün yardımlar
................................................................................ 3
V. SOSİAL TƏMİNAT
........................................................................................................................... 4
1. Sosial
təminat sistemi
................................................................................................................. 4
2. Pensiya sistemi .......................................................................................................................... 5
VI. TƏHSİL
........................................................................................................................................... 6
1.
Təhsil sistemi Mövcud təhsil sistemi haqqında ümumi məlumat
................................................ 6
2.
Xüsusən geri qayıdan şəxslər üçün məlumat
............................................................................. 6
3.
Xərclər, təhsil krediti və təqaüdlər
.............................................................................................. 7
4.
Xarici diplomların təsdiqlənməsi
................................................................................................. 7
VII. GERİ QAYIDAN ŞƏXSLƏRƏ DƏSTƏK
......................................................................................... 7
VIII. ƏLAQƏ MƏLUMATLARI VƏ FAYDALI LİNKLƏR
........................................................................ 8
1
I.
GİRİŞ
1.
Qayıdışdan əvvəl görülməli olan tədbirlər
:
Geri qayıdan şəxs
:
Almaniya məktəblərindən aldığı diplomları
/ sertifikatları və digər müvafiq rəsmi sənədləri
özü
ilə gətirməlidir.
Bakı Aeroportundan işləyən ictimai nəqliyyat haqqında aşağıdakı məlumatları nəzərə almalıdır:
Hava limanından Bakı şəhərinin mərkəzinə işləyən 116 saylı avtobus marşrutu mövcuddur.
Ma
rşrut səhər saatlarından gecə saatlarınadək hər 30 dəqiqədən hərəkət edir
. Avtobus, hava
limanı binasının qarşısındakı dayanacaqdan yola düşür. Marşrutun son dayanacağı 28 May
küçəsində
ki
S. Vurğun Parkının yaxınlığındadır
. S
əfər müddəti təxminən 30
-
40 dəqiqə çəkir.
Hava limanı Bakı şəhərindən 20 km şimal
-
şərqdə yerləşir və iki müasir avtomobil yol
u
vasitəsilə şəhərə gəlmək
mümkündür: Aeroport Yolu
(14 km) və Zığ
-Aeroport yolu (17 km).
Avtomobil
lə
hava limanında
n
şəhər mərkəzinə çatmaq üçün təxminən 30
-40
dəqiqə vaxt
tələb olunur
.
Bakıda t
aksi
lər
bənövşəyi rəngli “
London
”
taksiləridirlər. “London”
taksi
lərinin
xidmətindən
istifadə etmək üçün
*
9000 qısa nömrəsi ilə Baku Taxi Company
-
yə zəng etmək kifayətdir.
İyirmi dörd saat işləyən daha bir rahat taksi xidməti “Motor Service” şirkəti tərəfindən təmin
edilir. Sifarişlər (+99412) 189 nömrəsi vasitəsilə qəbul edilir.
peyvənd
(
xüsusilə uşaqlar üçün
):
mənşə ölkəsinə qayıtdıqdan sonra dövlət xəstəxanasında
qeydiyyat
/ yenidən qeydiyyat
məqsədilə lazımı peyvənd sənədləri (xüsusilə uşaqlarların)
şəxsin
geri qayıtdığı ölkənin klinikalardan/xəstəxanalardan götürməlidir
Ölkəyə (yenidən) daxil olmaq
üçün heç bir peyvənd tələb olunmur.
müvəqqəti yaşayış yerinin müəyyən olunması
.
2.
Qayıtdıqdan dərhal sonra görülməli olan tədbirlər
:
Geri qayıdan şəxs
:
qayıdış şəhadətnaməsi (yəni
,
müvəqqəti səyahət sənəti) ilə ölkəyə daxil olduqda
və şəxsiyyət
vəsiqəsinin və ya pasportunun etibarlılıq müddəti bitdiyi təqdirdə, sənədləri əldə etmək
məqsədilə Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında Vətəndaşlara Xidmət və Sosial
İnnovasiyalar üzrə Dövlət Agentliyinə (ASAN Xidmət)
(http://www.asan.gov.az/)
müraciət
etməlidir
.
Əks
halda,
qayıtdıqdan
sonra
hər hansı qeydiyyat məcburi
deyil.
Yaşadığınız
əraziyə yaxın
olan dövlət xəstəxanasın
da qeydiyyat
ıniz
yoxlayın
.
Etibarlılıq müddəti
bitməmiş şəxsiyyət vəsiqəniz
varsa bütün
dövlət
klinik
aları/xəstəxana
lar
mövcud xidmətlər
ödənişsizdir. Ölkədə tibbi sığorta sistemi
mövcud deyil.
Müvafiq odluğu təqdirdə aztəminatlı ailələrə
dövlət tərəfindən verilən ünvanlı sosial yardım üçün
müraciət
edə bilər. Geri qayıdan şəxslərin
sosial rifahının yaxşılaşdırılması
üçün xüsusi dövlət
proqramı
mövcud deyil.
Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyi yanında Dövlət Məşğulluq Xidmətinə
mövcud olan
iş üçün müraciət edilə bilər.
İş və mənzil axtarışına yardım göstərə biləcək xidmətlərlə əlaqə saxlanılması
.
Uşaqların orta ümumtəhsil məktəblərinə qəbulu məqsədi
ilə Təhsil Nazirliyinə və ya yaxınlıqdakı
məktəblərə müraciət edilə bilər. Məktəbə qəbulla bağlı heç bir ödəniş tələb olunmur.
II.
SƏHİYYƏ
1.
Səhiyyə sistemi
a.
Səhiyyə sistemi haqqında ümumi məlumat
Ölkədə
ümumi tibbi
sığorta sistemi
mövcud deyil.
Etibarlılıq müddəti bitməmiş şəxsiyyət
vəsiqəniz olduğu təqdirdə
bütün dövlət klinikaları/xəstəxanalarındakı mövcud xidmətlər
ödənişsizdir
.
Bəzi mərkəzləşdirilmiş
, xüsusi
ixtisaslaşdırılmış müəyyən xidmətlərə görə Səhiyyə
2
Nazirliyi (SN),
bütün digər xidmətlərə görə isə rayon və şəhərlərdəki qurumlar və inzibati
idarəetmə orqanları məsuliyyət daşıyır
lar.
İ
slahat
ların
həyata keçirilməsi üzrə aparıcı orqan
Səhiyyə Nazirliyidi
r. O, l
ayihələrin işlənib hazırlanması
nda
dəstək
verir, qanunvericil
ik bazası
ilə
bağlı təşəbbüs irəli sürür və
icra prosesi
nə
nəzarət edir. Bundan əlavə,
paralel olaraq
digər
nazirliklərin tabeliyində olan bir neçə səhiyyə müəssisəsi fəaliyyət göstərir (məsələn, Daxili İşlər
Nazirliyinin xəstəxanası, Dövlət Gömrük Komitəsinin Mərkəzi Xəstəxanası
)
. Regional səhiyyə
orqanları
bəzi məsələlərlə əlaqədar Səhiyyə Nazirliyi qarşısında
məsuliyyət
daşısalar da
, rayon
icra orqanları tərəfindən maliyyələşdirildiklərindən, hesabatlılıq
mexanizmi
görsəndiyindən daha
mürəkkəbdir.
Özəl
tibbi
sığorta şirkətləri Bakı şəhərində baş ofisləri
və
regionlarda
filialları
olan
ATƏŞGAH Sığorta, AXA MBASK, Azərsığ
orta, Xalq
Sığorta, Bakı və Standard Insurance,
Beynəlxalq Sığorta Şirkəti
dir
(BSŞ).
b.
Xüsusən geri qayıdan şəxslər üçün məlumat
Uyğunluq və tələblər:
Etibarlılıq müddəti bitməmiş şəxsiyyət vəsiqəsi
olduğu təqdirdə bütün
dövlət klinikaları/xəstəxanalarındakı mövcud xidmətlər ödənişsizdir
Qeydiyyat prosedurları: Geri qayıtmış şəxs yenidən qeydiyyatdan keçmək üçün Səhiyyə
Nazirliyi və ya yaşadığı ərazidə ən yaxın klinikaları/xəstəxanalara müraciət etməlidir
Lazımı sənədlər: Etibarlılıq müddəti bitməmiş şəxsiyyət vəsiqəsi
c.
İmtiyazlar
:
Ölkədə ümumi tibbi sığorta sistemi mövcud deyil
d.
Xərclər: Tibbi problemi olan şəxslər bəzi xüsusi dərman preparatlarını xərclərini özü qarşılayır
2.
Tibbi müalicə
və dərman preparatlarının mövcudluğu və qiymətləri
a. Tibb
müəssisəsi və həkimlər
İxtisaslaşmış
Respublika Xəstəxanaları
:
Mərkəzi Xəstəxana, Protez
-
Ortopedik Bərpa
Mərkəzi, Neyrocərrahiyyə Mərkəzi, Oftalmologiya Xəstəxanası, Psixiatriya Xəstəxanası,
Vərəm Xəstəxanası, Uroloji Xəstəxana, Klinik Uşaq Xəstəxanası
,
Onkologiya Mərkəzi.
Özəl xəstəxanalar və klinikalar
:
Leyla Şıxlinskayanın Xəstəxanası və klinikası
(http://www.shiklinskayaclinic.com), Oksigen Tibbi Klini
kası
(http://www.oksigen.az/), Türk-
Amerikan Tibb
Mərkəzi
(http://www.tamc.az),
Bakı Klinikası
(http://www.bakuclinic.az/en),
MediClub (http://www.mediclub.az/), HB Güven
Klinikası
(http://www.guvenklinik.az/en),
Mərkəzi Klinik Xəstəxana (
http://www.merkeziklinika.az/)
b.
Qəbul prosedurları:
Geri qayıdanlar şəxslər üçün xüsusi təyin olunmuş müraciət məntəqəsi
mövcud deyildir, müvafiq istiqamət almaq üçün qeydiyyatda olduğu şəhər/rayon üzrə dövlə
t
klinika/xəstəxanalarına müraciət edilməlidir.
c.
Dərman preparatlarının mövcudluğu
Əsas istifadə olunan dərman
preparatlarına dair
təlimat sənədi Səhiyyə Nazirliyi (SN)
tərəfindən
nəşr edilib və müvafiq qurumlara təqdim edilmişdi
. D
ərmanlar
SN-nin
əczaçılıq şöbəsi tərəfindən
alınaraq xəstəxanalara paylanılır. Illik dərman
təminatı
adətən
2-
3 həftəlik müddət üçün kifayət
edir. D
ərmanlar stasionar müalicə
üçün
ödənişsiz şəkildə əldə oluna bilər
. X
ərçəng və bəzi ruhi
xəstəliklər istisna olmaqla, ambulator müalicə üçün dərmanlar
ödənişlıdir
. D
ərmanlar
qiyməti
müqayisədə bahadır
.
Dərmanların keyfiyyətinə
nəzarət
SN
tərəfindən aparılan
xüsusi
yoxlama
lar vasitəsilə həyata keçirilir. Əksər
dərmanlar
əczaxanalarda
mövcuddur,
lakin bəzi
dərmanların
Azərbaycanda tapılmasında çətinlik yarana bilər. Bəzi hallarda dərmanların
adlar
ı
Aİ
ölkələrindəki dərman adlarından
fərqlidir. Əczaxanalar özəldir.
III.
MƏŞĞULLUQ
1.
Əmək bazarının vəziyyəti
a.
İşçi qüvvəsi
b. 2016-
cı il oktyabrın 1
-
i vəziyyətinə ölkə iqtisadiyyatında muzdla çalışan işçilərin sayı 1516,4
min nəfər olmuş, onlardan 886,7 min nəfəri iqtisadiyyatın dövlət sektorunda,
629,7 min nəfəri
isə qeyri
-
dövlət sektorunda fəaliyyət göstərmişdir
. Muzdla
işləyənlərin 22,0 faizi təhsil, 18,9
faizi ticarət; nəqliyyat vasitələrinin təmiri, 12,9 faizi sənaye, 8,8 faizi əhaliyə səhiyyə və sosial
xidmətlərin göstərilməsi, 7,1 faizi dövlət idarəetməsi və müdafiə;
sosial təminat, 6,5 faizi tikinti,
4,6 faizi nəqliyyat və anbar təsərrüfatı, 3,7 faizi peşə, elmi və texniki fəaliyyət, 3,1 faizi kənd
təsərrüfatı, meşə təsərrüfatı və balıqçılıq, 1,7 faizi maliyyə və sığorta fəaliyyəti, 10,7 faizi isə
iqtisadiyyatın digər sahələrində məşğul olmuşlar.
c.
Orta gəlir
3
2016-c
ı
ildə
,
minimum aylıq əmək haqqının məbləği
136 manat
müəyyən edilmişdir və işçilərin
orta aylıq nominal əmək haqqı
490.5
manat təşkil edir.
d.
İşsizlik göstəricisi
Rəsmi məlumatlara əsasən, işsizlik təxminən
6.048%
civarındadır.
2.
İş yerinin tapılmasında
köməklik və müvafiq istiqamətlərin verilməsi
Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyi yanında Dövlət Məşğulluq Xidməti
məşğul
luqla
bağlı
yardım göstərir. Daha ətraflı məlumat üçün
sözügedən Xidmətin internet səfhəsinə
müraciət edin:
http://www.ses.gov.az/.
İş yerlərinin axtarılmasına dair internet səhifələri
:
http://www.jobsearch.az/, http://www.rabota.az/, http://boss.az/vacancies, http://ejob.az/
3.
İşsizliklə bağlı yardım
a.
Dövlət
və/və ya
özəl sektorda işsizliklə yardım
a
dair ümumi məlumat
Geri qayıdan şəxslərin işədüzəltməsini təmin edən hər hansı
milli hüquqi akt mövcud deyil
b.
Xüsusən geri qayıdan şəxslər üçün məlumat
Uyğunluq və tələblər:
hər hansı
milli hüquqi akt mövcud deyil
Qeydiyyat prosedurları:
Geri qayıdan şəxs Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyi
nəzdində olan dövlət məşğulluq xidmətinə müraciət etməlidir.
Tələb olunan sənədlər: Uyğunluq və tələblər: Etibarlılıq müddəti bitməmiş şəxsiyyət vəsiqəsi
və keçmiş əmək kitabçası
4.
İmtiyazlar və xərclər:
İmtiyazlar işsizlikdən
əvvəlki 12 ay ərzində olan qazancın 70%
-
ə
bərabərdir. Müavinətlər ölkədə
mövcud
orta aylıq əmək haqqından yüksək ola bilməz. Müavinət
istənilən 12 ay ərzində ən çoxu 26 həftə üçün ödənilir. Fevral ayının
1, 2016-
ci il tarixində
n
etibarən Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 31 nömrəli qərarlıya vətəndaşlara ayrılan
işsizlik müavinət haqqında qərara əlavələr
edilmişdir. Qərara əsasən işsizlik müavinətinin
məbləği 55 manatdan 70 manata qaldırılmışdır.
5.
Əlavə təhsil imkanları və peşə təlimləri
:
İlk peşə və orta ixtisas təhsili müəssisələri Təhsil
Nazirliyinin tabeliyindədir. Ətraflı məlumat üçün nazirliyin internet səhifəsinə müraciət edin:
http://edu.gov.az/az/page/354
IV
MƏNZİL TƏMİNATI
1.
Mənzil təminatı ilə bağlı vəziyyət
a.
Kirayə və digər xərclər
Paytaxtda
mənzillərin icarə haqları yerindən asılı olaraq aylıq
300 manatdan 600
manat və
ya daha yüksək məbləğədək dəyişir. Mənzilləri dövlət
notari
usu tərəfindən təsdiqlənən
müqavilə
əsasında icarəyə götürmək olar
.
Müqavilənin Notarial
təsdiq
üçün dövlət rüsumu 20
AZN
təşkil edir
və geri qayıdan şəxsin etibarlıq müddəti bitməmiş şəxsiyyət vəsiqəsi
nin
olması
tələb olunur
.
b.
Tələb və təklif:
Geri qayıdan şəxs qısa zaman ərzində şəhər və ya şəhər xaricində kirayə
üçün mənzil tapa bilər
2.
Müvəqqəti yaşayış yerin
tapılmasına
y
ardımın göstərilməsi
Geri qayıdan şəxslərə Dövlət səviyyə
sin
də mənzil təminatı ilə bağlı hər hansı yardım göstərilmir
.
Yalnız imzalanmiş
Readmissiya
Sazişi çərçivəsində ölkəyə qaytarılan
vətəndaşlar
mənzil
problemləri
həll
olunanadək
3 və ya 6 ay ərzində
Dövlət Miqrasiya Xidməti
nin
Qəbul
Mərkəzində
qal
a bilərlər
.
Təmir işlərinə yardım Qaçqınların və Məcburi Köçkünlərin Sosial Fondu tərəfindən
qaçqınlara/Ermənistandan qaçqın düşmüş etnik azərbaycanlılara və Dağlıq Qarabağdan olan
məcburi köçkünlərə verilir. Geri qayıdan şəxslərə tikinti bağlı yardıç göstərilmir.
Əmlak Bazarına dair internet səhifələri (ev kirayəsi/satış elanları):
www.bina.az,
http://www.mekan.az/, http://www.evelanlari.az/ , http://emlakbirjasi.com/, http://binatap.az/
3.
Mənzil təminatı ilə bağlı
mümkün
yardımlar
“Azərbaycan Respublikasında ipoteka kreditləri sisteminin formalaşdırılması haqqında”
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 299 saylı,
16 sentyabr 2005-
ci il tarixli Fərmanı
na
əsasən
,
əhalinin həyat şəraitini yaxşılaşdırmaq, mənzil təminatı ilə bağlı səmərəli maliyyə
mexanizmi yaratmaq,
təklifi real tələblə uyğunlaşdırmaq və yerli və xarici investorları ipoteka
kreditlərinin verilməsinə cəlb etmək məqsədilə Azərbaycan Respublikası Milli Bankı nəzdində
Azərbaycan İpoteka Fondu yaradıl
m
ışdır
. D
aha ətraflı məlumat üçün
http://www.amf.az/
internet səfhəsinə müraciət edin
.
4
V.
SOSİ
AL
TƏMİNAT
1. Sosial
təminat si
stemi
a.
Sosial təminat sistemi haqqında ümumi məlumat
Qanunvericilik: Prezidentin 55-
IIIQ saylı fərmanı ilə 7 fevral 2006
-
cı ildə qəbul edilmiş
Sosial
müavinətlər haqqında qanun
b.
Xüsusən geri qayıdan şəxslər üçün məlumat
Uyğunluq və tələblər:
-
Sosial müavinətlərin
potensial benefisiarları bu şəxslərə şamil
olunur:
əmək qabiliyyəti
olmayan şəxslər
-
əlillər, sağlamlıq imkanları məhdud 18 yaşınadək uşaqlar, 62 yaşına
çatmış qadınlar, 67 yaşına çatmış kişilər, 3 və daha çox uşaq doğub 8 yaşınadək tərbiyə
etmiş, yaxud sağlamlıq imkanları məhdud övladını 8 yaşınadək tərbiyə etmiş 57 yaşına
çatmış qadınlar, ana vəfat etdiyinə, yaxud analıq hüququndan məhrum edildiyinə görə
3 və daha çox uşağı və ya sağlamlıq imkanları məhdud övladını növbəti nikah
bağlamadan təkbaşına 8 yaşınadək böyüdən 62 yaşına çatmış kişilər, vəfat etmiş şəxsin
18 yaşına çatmamış (əyani təhsil alanlar təhsili bitirənədək, lakin 23 yaşdan çox
olmamaqla), yaxud 18 yaşına çatanadək sağlamlıq imkanlarının məhdudluğu
müəyyən olunmuş 18 yaşından yuxarı əlil uşaqları
(
yuxarıda qeyd olunan
qanunun 1-ci
maddə
si
ndəki
1.0.2.
bəndi
).
-
Potensial kateqoriyalar Azərbaycan vətəndaşları, vətəndaşlığı olmayan şəxslər və
Azərbaycan Respublikasında daimi yaşayan əcnəbilər habelə Azərbaycanın qoşulduğu
müvafiq konvensiyalar
və sazişlərdə göstərilən kateqoriyalardır
(yuxarıda qeyd olunan
qanunun 3-cü
maddəsi
)
Müavinətlərin alınması
üçün ilkin
şərtlər:
-
dövlət qulluqçularına ömürlük müavinət
-
"Dövlət qulluğu haqqında" Azərbaycan
Respublikası Qanununa əsasən inzibati və yardımçı vəzifələri tutan dövlət qulluqçuları
pensiya yaşına çatmasına və ya əlilliyinə görə könüllü işdən çıxdıqda və dövlət
qulluğunda xidmət illərinin minimum həddinə (5 il) və əmək pensiyası almaq hüququna
malik olmadıqda
-
yaşa görə müavinət
-
əmək qabiliyyəti olmayan şəxsin əmək pensiyası hüququ
olmadıqda və işləmədikdə
-
əlilliyə görə (16 yaşınadək əlil uşaqlar daxil olmaqla) müavinət
-
əmək qabiliyyəti
olmayan şəxsin əmək pensiyası hüququ olmadıqda
-
ailə başçısını itirməyə görə
-
sağlamlıq imkanları məhdud 18 yaşınadək uşaqlara
-
yaşından və əmək qabiliyyətindən asılı olmayaraq valideynlərdən, qardaş, bacı, baba
və nənələrdən biri vəfat etmiş şəxsin 8 yaşınadək uşaqlarına baxdıqda və işləmədikdə
-
müvafiq icra hakimiyyəti orqanı tərəfindən müəyyən edilmiş bəzi kateqoriya şəxslərə
kommunal, nəqliyyat və digər xidmətlərə görə müavinət
-
onu almaq hüququ müəyyən
edilmiş şəxslərin əmək pensiyası hüququ olmadıqda
-
yaşınadək uşağa qulluğa görə müavinət
-
3 yaşınadək uşağa qulluq göstərən, müvafiq
icra hakimiyyəti orqanı tərəfindən müəyyən edilən şəxs qismən ödənişli sosial
məzuniyyətdə olduqda
-
müvafiq icra hakimiyyəti orqanı tərəfindən müəyyən edilmiş bəzi kateqoriya şəxslərin
16 yaşınadək (ümumtəhsil müəssisələrində əyani təhsil alanlar üçün 18 yaşınadək)
uşaqlarına müavinət bəzi kateqoriya şəxslərin müvafiq icra hakimiyyəti orqanı tərəfindən
onu almaq hüququ müəyyən edildikdə
-
valideynlərini itirmiş və valideyn himayəsindən məhrum olmuş uşaqların qəyyumlarına
(himayəçilərinə) müavinət
-
müvafiq icra hakimiyyəti orqanı tərəfindən qəyyum
(himayəçi) təyin edilmiş şəxslərin "Ünvanlı dövlət sosial yardımı haqqında" Azərbaycan
Respublikası Qanununa əsasən sosial yardım almaq hüququ olduqda və barəsində
qəyyumluq (himayəçilik) təyin edilmiş uşaqlar tam dövlət təminatında olmadıqda
-
1 yaşınadək uşağı olan aztəminatlı ailələrə müavinət
-
ailənin "Ünvanlı dövlət sosial
yardımı haqqında" Azərbaycan Respublikası Qanununa əsasən ünvanlı sosial yardım
almaq hüququ olduqda
-
radiasiya qəzası nəticəsində zərər çəkmiş şəxslərə hər il müalicə üçün müavinət
-
şəxsin radiasiya qəzası nəticəsində əlil olduğunu
-
uşağın anadan olmasına görə müavinət
-
müvafiq icra hakimiyyəti orqanı tərəfindən
verilmiş arayış təqdim edildikdə;
5
-
Dövlət qulluqçusunun, yaşlı şəxsin, fiziki qüsurlu şəxsin, 16 yaşına çatmamış fiziki
qüsurlu şəxsin, ailə başçısının dəfni üçün. 1
-
11 bəndlərinin aid edildiyi şəxslərə aylıq
müavinətlər, 12
-
14 bəndlərinin aid edildiyi şəxslərə isə birdəfəlik müavinətlər ödənilir
(yuxarıda qeyd olunan qanunun 7
-
ci maddəsi).
Sosial təminat/sığorta üçün qeydiyyat: Müavinətlər Azərbaycan
Respublikasının Əmək və
Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyi tərəfindən ödənilir. Daha ətraflı məlumat üçün nazirliyin
internet səhifəsinə müraciət edin:
www.mlspp.gov.az
Tələb olunan şəxsi sənədlər:
ərizəçinin və müavinətdən faydalanacaq şəxsin şəxsiyyə
tini
təsdiqləyən sənədlər həmçinin müavinətlərin ödənilməsi üçün müvafiq dəlilləri təsdiq edən
sənədlər.
c.
İmtiyazlar
Müavinətin məbləği
ərizəçinin statusundan və vəziyyətindən asılı olaraq müvafiq icra hakimiyyəti
orqanı tərəfindən müəyyən edilir və ildə ən azı bir dəfə indeksləşdirilməlidir (aşağıda qeyd olunan
qanunun 8-
ci maddəsi). Müavinətlər vəziyyətdən asılı olaraq aylıq və ya birdəfəlik ödəniş
formasında ödənilir (yuxarıda qeyd olunan qanunun 1
-
ci maddəsi).
Sosial
Müavinətin məbləği
: Q
ocalığa görə ödənilən
müavinət 60 AZN təşkil edir. Ümumi və peşə
xəstəlikləri ilə bağlı əlillik müavinətlərinin həcmi 1
-
ci qrup əlillər üçün
67 manat, 2-
ci qrup əlillər
üçün 50 manat, 3-
cü qrup əlillər üçün isə 67 manat səviyyəsində müəyyən edilmişdir. Əlil
olmuş
hərbçilər üçün müavinət
83 manat (1-ci qrup), 66 manat (2-ci qrup)
və
60 manat (3-cü qrup)
təşkil edir
.
Peşə vəzifələrini yerinə yetirərkən əlil olmuş şəxslər üçün müavinət 77 manat (1
-ci
qrup), 66 manat (2-
ci qrup) və 50 manat (3
-
cü qrup) təşkil edir
. M
əhdud fiziki bacarıqları
olan 18
yaşadək
uşaqlar üçün müavinət
67 manat civarında müəyyən edilmişdir
;
ailə başçısının
itirilməsinə görə müavinət 55 manat təşkil edir. Əmək pensiyası
almayan veteranlar üçün
müavinət 37 manat müəyyən edilmişdir. İcbari hərbi xidmətə cəlb olunmuş
hərbçilərin uşaqların
a
ödənilən müavinətlər 55 manat, valideynlər
i olmayan
və valideyn himayəsindən məhrum olmuş
uşaqların qəyyumları
(
himayəçiləri
)
50 manat təşkil edir. 1 yaşına çatmamış uşağı olan
aztəminatlı ailəyə ödənilən müavinət 45 manat müəyyən edilmişdir. Şəhidlərin 16 yaşına
çatmamış uşaqları üçün ödənilən müavinət 17
manat, müharibə veteranlarının uşaqlarına
ödənilən müavinətlər isə 12 manat təşkil edir. Şüalanmadan əziyyət çəkən şəxslərin müalicəsi
üçün verilən illik ödənişin həcmi 195 manat, doğulan körpəyə görə müavinət 90 manat, dəfn
üçün ödənilən müavinət isə 120
manat təşkil
edir.
Müavinətlər Azərbaycan Respublikasının Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi
Nazirliyi tərəfindən
ödənilir. Daha ətraflı məlumat üçün nazirliyin internet səhifəsinə müraciət edin:
www.mlspp.gov.az
d.
Xərclər: Müavinət almamasa məqsədi ilə tələb olunan sənədləşməyə görə heç bir rüsum
nəzərdə tutulmayıb.
2. Pensiya sistemi
a.
Pensiya sistemi haqqında ümumi məlumat
“Əmək pensiyaları haqqında”
Azərbaycan Respublikasının Qanununa əsasən,
vətəndaşların
əmək pensiyası hüquqlarının yaranmasının əsasları,
bu hüquqlardan
istifadə qaydaları və
Azərbaycan Respublikasında əmək pensiyası təminatı sistemi
müəyyən
edil
mişd
ir.
Əmək
pensiyasının növləri: 1.
yaşlılığa görə əmək pensiyası; 2.
əlilliyə görə əmək pensiyası; 3.
ailə
başçısının
itirilməsinə görə əmək pensiyası
Pensiya
nın tərkibi: Yaşlılığa görə və əlilliyə görə
əmək pensiyaları 3 hissədən ibarətdir:
baza hissəsi
,
sığorta hissəsi
,
yığım hissəsi
. Sosial
müdafiə fondunun internet səhifəsi:
http://dsmf.gov.az/
b.
Xüsusən geri qayıdan şəxslər üçün məlumat
Uyğunluq və tələblər
Pensiya almaq üçün zəruri şərtlər
:
-
60 yaşı tamam olmuş qadınlar və 63 yaşı tamam olmuş kişilərin işdən çıxarkən
5 illik
iş
stajı
olduqda
-
3 və ya daha çox uşağı
olan
və ya
fiziki qüsurlu
uşaqları olan
44-
51 yaşlı qadınlar
,
eləcə də 55 yaşdan çox yaşı olan, kişi ailə başçıları
-
tərk edilmiş yeniyetmə uşaqların
və ya yetim uşaqların qəyyumları
-
Hipovizqanizm
xəstəliyindən əziyyət çəkən kişilər 47, qadınlar isə 42 yaşına çatdıqda
pensiya almaq hüququ yaranır
Sosial təminat/siğorta üçün qeydiyyat prosedurları: Geri qayıdan
şəxs
Sosial
Müdafiə
Fonduna
müraciət etməlidir.
Daha ətraflı məlumat üçün Dövlət Sosial Müdafiə Fondunun
internet səhifəsinə keçid alın:
http://www.sspf.gov.az
6
Tələb olunan fərdi sənədlər: şəxsiyyəti təsdiq edən sənədlər, yazılı ərizə, əmək kitabçası,
müvafiq icra hakimiyyəti orqanı tərəfindən tələb
olunan
digər sənədlər.
c.
Xərclər
Pensiya məbləği təqvimə (gün, ay, il) uyğun olaraq hesablanır və ərizəçilərin/benefisiarların
işlədikləri dövrdən asılıdır.
d.
İmtiyazlar
Minimum pensiya məbləği: 1
15 manat.
VI.
TƏHSİL
1.
Təhsil sistemi
Mövcud təhsil sistemi haqqında ümumi məlumat
Tədris dilləri: Rus, İngilis, Azərbaycan
.
Məktəbəqədər təhsil müəssisələri: fəaliyyət göstərən
1790 məktəbəqədər müəssisə 111,000 uşağa və ya müvafiq yaşlı uşaqların 16.1 faizini əhatə
edir. 1-
ci sinif şagirdləri üçün məktəbəqədər müəssisələrinin 82%
-
i şəhər ərazilərində yerləşir.
Fiziki və ya əqli qüsurları olan uşaqlar üçün ümumi məktəbəqədər təhsil müəssisələri 5 xüsusi
təyinatlı və 5 sanatoriya tipli məktəbəqədər təhsil müəssisəsidir. 6 məktəbəqədər təhsil
müəssisəsində 404 uşağın təhsil və müalicə aldığı xüsusi bölmələr fəaliyyət göstərir. 14 uşaq
bağçasında lal, kar və kor uşaqlar üçün
xüsusi qruplar təşkil olunur.
Təhsilin üç mərhələsi var:
-
İbtidai təhsil
:
Proqram müddəti: 4 il, Yaş həddi: 6
-10
-
Natamam orta təhsil: Proqram müddəti: 5 il, Yaş həddi: 10
-
15, Verilən
sənəd/diplom: natamam orta təhsilə dair şəhadətnaməsi
-
Tam
orta təhsil
:
Məktəb növü: yuxarı siniflər, Proqram müddəti: 2 il, Yaş həddi: 15
-
17, Verilən sənəd/diplom: Tam orta təhsil attestatı
Universitet t
əhsilin üç mərhələsi var:
Universitet təhsilinin birinci pilləsi / Bakalavr:
Proqram müddəti: 4 il
,
Verilən
sənəd/diplom:
B
akalavr dərəcəsi
,
Humanitar və təbiət elmləri həmçinin seçilmiş
ixtisasın əsasları,
Universitet təhsilinin ikinci pilləsi
/ Magistr:
Proqram müddəti: 1.5
-2 il,
Verilən
sənəd/diplom: Magistr dərəcəsi
,
Humanitar və təbiət elmləri üzrə dərin biliklər əldə
etmək və peşəkar təhsil almaq
,
Universitet təhsilinin üçüncü pilləsi / elmi dərəcə təhsili:
Proqram müddəti: 2 və ya 3
il,
Verilən sənəd/diplom: Fəlsəfə doktoru (PhD)
Dövlət/özəl universitetlərinin və
kollec
lərin siyahısı üçün bölmə V
II
nəzər salın
.
Təhsil
mərhələsi
Yaş
Uşaqlara qayğı/Bağça
0-2
Uşaq bağçası
2-6
İbtidai təhsil:
ibtidai məktəb, və s.
6-10
Natamam orta təhsil:
orta məktəb
10-15
Ali məktəb
,
peşə təhsili və s
.
15-17
Ali təhsil
kollec, universitet, ixtisas
məktəb
i
, və s.
17
yaşdan
başlayaraq
2.
Xüsusən geri qayıdan şəxslər üçün məlumat
Məktəblərə şagirdlərin kütləvi qəbulu I və X siniflər üzrə aparılır.
Şagirdlərin I sinfə qəbulu məktəb
direktorunun əmri ilə təşkil olunmuş komissiya tərəfindən həyata keçirilir. Komissiyanın tərkibinə
təlim
-
tərbiyə işləri üzrə direktor müavini, təcrübəli ibtidai sinif müəllimləri, məktəbin psixoloqu,
həkimi və valideyn özünüidarə orqanlarının (şuraların) nümayəndəsi daxil edilir. Komissiyaya
məktəbin direktoru rəhbərlik edir.
Uşağın I sinfə qəbulu barədə valideynin (digər qanuni nümayəndənin) ərizəsi müvafiq dərs ilinin
ikinci yarımilindən etibarən növbəti dərs ili başlananadək məktəbdə qeydiyyata alınır.
Elektron
7
ərizə üçün bu keçdən istifadə edin,
www.mektebeqebul.edu.az.
Ərizəyə aşağıdakı sənədlər
əlavə olunur:
doğum haqqında şəhadətnamənin
əsli və
surəti;
(
Uşağın doğum haqqında
şəhadətnamə; Azərbaycan Respublikasının ərazisində müvəqqəti və ya daimi
Yaşamaq for icazə;
Birləşmiş
Millətlər Təşkilatının Qaçqınlar üzrə Ali Komissarlığının
qaçqınları verdiyi himayə sənədi
)
uşağın sağlamlığı haqqında tibbi arayış (forma 26U)
2
(iki) ədəd 3x4 ölçüdə fotoşəkil
Məktəbəqədər
olan
təhsilin bitirdiyən dair sertifikat
(əgər varsa)
Ərizədə valideyn (digər hüquqi təmsilçi) uşağın təhsil alacağı tədris dili və öyrənəcəyi xarici dil
(məktəbdə bir neçə xarici dil tədris edilirsə) qeyd edilir
və ya məktəbəqədər hansi kursları qatılıb
-
qatılmadığına dair məlumat verir.
Daha ətraflı məlumat üçün
bu
internet səhifəsinə keçid alın:
http://baku.edu.gov.az/az/page/260/705
Qaçqınlar/ Ermənistandan qovulmuş etnik azərbaycanlılar və Dağlıq Qarabağdan olan məcburi
köçkünlər üçün 702 məktəbdə qaçqın ailələrindən olan 88,000 şagird təhsil alır.
3.
Xərclər, təhsil krediti və təqaüdlər
a.
Təhsil haqqına dair ümumi məlumat: Qəbul imtahanlarının nəticələrindən
asılı olaraq
tələbəyə ödənişli və ya tamamilə ödənişsiz təhsil təklif oluna bilər. Ödənişsiz yerlərin
əksəriyyəti dövlət Universitetləri üçün nəzərdə tutulmuşdur.
b.
Qəbul prosesi, təhsil haqqının ödənilməsi, təqaüd və kreditlər:
Tələbə Qəbulu üzrə Dövlət
Komissiyası (TQDK) ali məktəblərə qəbul məqsədilə hər il bakalavr pilləsinə bir və
magistratura pilləsinə iki imtahan keçirir. Yerlər qəbul imtahanlarının nəticələri əsasında
təklif olunduğundan, müsabiqə prosesi olduqca rəqabətlidir. Qəbul imtahanlarının
nəticələrindən asılı olaraq tələbəyə ödənişli və ya tamamilə ödənişsiz təhsil təklif oluna
bilər. Ödənişsiz yerlərin əksəriyyəti dövlət Universitetləri üçün nəzərdə tutulmuşdur. Daha
ətraflı məlumat üçün TQDK
-
nın internet səhifəsinə müraciət edin :
http://www.tqdk.gov.az/
4.
Xarici diplomların təsdiqlənməsi
Xarici diplomları digər ölkələrlə imzalanmış ikitərəfli müqavilələrə əsasında Təhsil Nazirliyi
tərəfindən təsdiq edilir. Ətraflı məlumat üçün müvafiq internet səhifəsinə müraciət edin:
https://www.nostrifikasiya.edu.az
VII.
GERİ
QAYIDAN
ŞƏXSLƏRƏ DƏSTƏK
Dövlət
səviyyədə reinteqrasiya
ilə bağlı
yardım proqramları
mövcud deyil.
Geri qayıdan şəxslərə hər hansı
maliyyə və administrativ dəstək
verilmir.
G
əlir gətirən fəaliyyətlərə başlamaq üçün maliyyə dəstəyi məqsədilə
hər hansı
dövlət vəsaiti
ayrılmır
.
8
VIII.
ƏLAQƏ MƏLUMATLAR
I
VƏ FAYDALI LİNKLƏR
Beynəlxalq təşkilatlar
:
Beynəlxalq Miqrasiya Təşkilatı
Tel.: (+99412) 465-90-71 / 72
iombaku@iom.int
Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Qaçqınlar üzrə Ali Komissarlığı
Tel.: (+99412) 497-10-82
azeba@unhcr.org
Birləşmiş Millətlər Təşkilatının İnkişaf Proqramı
Tel.: (+99412) 498-98-88
ofis@un-az.org
BMT-
nin Əhali Fondu
Tel.: (+99412) 492-24-70
office@unfpa.az
Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Uşaq Fondu
(+99412)
Tel:. (+99412) 492-30-13
baku@unicef.org
Beynəlxalq Valyuta Fondu
Tel.: (+99412) 497-01-88-89
agadirli@imf.org
Dünya Bankı
Tel.: (+99412) 492-19-41
azerbaijan@worldbank.org
Asiya İnkişaf Bankı
Tel.: (+99412) 437-34-77
adbazrm@abd.org
Avropa Yenidənqurma və İnkişaf Bankı
Tel.: (+99412) 497-10-14
AliyevaE@ebrd.com
Beynəlxalq Əmək Təşkilatı
Tel.: (+99412) 497-13-00
hamzayev@ilo.org
Avropa Şurası
Tel:. (+99412) 599-05-27-28
fieldbaku@coe.int
Avropa İttifaqının Azərbaycan Nümayəndəliyi
Tel.: (+99412) 497-20-63
Delegation-Azerbaijan@eeas.europa.eu
Ərzaq və Kənd Təsərrüfatı Təşkilatı
Tel.: (+99412) 498-02-57
FAO-AZ@fao.org
Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı
Tel.: (+99412) 498-98-88
whoaze@euro.who.int
Beynəlxalq Qırmızı Xaç Komitəsi
Tel.: (+99412) 465-63-35 / 564-27-08 / 465-63-34
bakbakan@icrc.org
Qırmızı Xaç və Qızıl Aypara Cəmiyyətləri Federasiyası
Tel.: (+99412) 493-84-81
redcrescent@redcrescent.az
Beynəlxalq İslam Nicat Təşkilatı
Tel: (+99412) 438-84-97 / 497-04-02
TRACECA
Tel: (+99412) 598-27-18
mircea.ciopraga@ps.traceca-org.org
Aidiyyəti qeyri
-
hökumət təşkilatları
:
Azərbaycan Uşaq Birliyi
Tel.: (+994 12) 511-34-09
kagazade@rambler.ru
SOS Uşaq Kəndləri
Tel.: (+99412) 490-39-13
info@sosushaqkendleri.az
Miqrantların Əmək Hüquqlarını Müdafiə Liqası
Tel.: (+994 12) 530-86-25
Qanun Dünyası
Tel.:(+994 12) 480 22 31
nazirguliyev@yahoo.com
Symetria QHT
Tel.: (+994 12) 493-40-56 / 493-40-56 / 771-99-23 / 621-08-84
kdsgender@yahoo.com
Həyat QHT
Tel.: (+994 12) 497-30-52
Ümid Yeri QHT
Tel.: +994 12 556 19 16 / +994 12 494 12 41
Azərbaycan Miqrasiya Mərkəzi
Tel: (+994 12) 498-91-74 / 498-09-72
Təmiz Dünya Qadınlara Yardım İB
Tel.: (+994 12) 511-34-15
tamizdunyasu@gmail.com
Maarifpərvərlik Azərbaycan Gənclərinin Təhsil İctimai
Yardım Assosiasiyası (MAGİYA)
Tel.: (+ 994 51) 814-44-42
info@epsaya.az
9
Təhsil Müəssisələri:
Dövlət universitetləri:
Azərbaycan Memarlıq və İnşaat
Universiteti, ADA Universiteti,
Azərbaycan Tibb Universiteti, Dövlət İdarəçilik Akademiyası
(Azərbaycan), Azərbaycan Texniki Universiteti, Azərbaycan
Dövlət Aqrar Universiteti, Azərbaycan Dövlət İqtisad
Universiteti, Azərbaycan Dövlət Dəniz Akademiyası,
A
zərbaycan Dövlət Neft Akademiyası, Azərbaycan Dillər
Universiteti, Bakı Musiqi Akademiyası, Bakı Slavyan
Universiteti, Bakı Dövlət Universiteti, Azərbaycan Dövlət
Mədəniyyət və İncəsənət Universiteti, Gəncə Dövlət
Universiteti, Lənkəran Dövlət Universiteti, Mingəçevir
Politexnik İnstitutu, Naxçıvan Dövlət Universiteti, Sumqayıt
Dövlət Universiteti
Özəl universitetlər:
Azərbaycan Universiteti, Bakı Avrasiya Universiteti, Xəzər
Universiteti, Odlar Yurdu Universiteti, Qafqaz Universiteti,
Qərb Universiteti, Naxçıvan Özəl Universiteti
Məktəblərin/kolleclərin:
Rəssamlıq Akademiyası nəzdində Azərbaycan İncəsənət
Kolleci; Bakı Texniki Kolleci; Bakı Neft
-Energetika Kolleci;
Bakı İdarəetmə və Texnologiya Kolleci; Azərbaycan
Maliyyə
-
İqtisad Kolleci; Bakı Qida Sənay
esi Texnikumu;
Bakı Dövlət Sosial
İqtisadi
Kolleci
; Bakı Kompüter Kolleci;
Azərbaycan Milli Konservatoriyası nəzdində Musiqi
Kolleci; Bakı Sənaye Pedaqoji Texnikumu; Ağdam Musiqi
Texnikumu; Şamaxı Mədəni
-
Maarif Texnikumu; Şuşa
Mədəni
-
Maarif Texnikumu; Şuşa
Musiqi Texnikumu;
Astara Pedaqoji Texnikumu; Ağdam Dövlət Sosial
-
İqtisadi Kolleci; Göyçay Dövlət İdarəetmə və Texnologiya
Kolleci; Zaqatala Dövlət İdarəetmə və Texnologiya
Kolleci; Bərdə Dövlət İdarəetmə və Texnologiya Kolleci;
Qazax Dövlət Sosial
-
İqtisadi Kolleci; Tovuz Dövlət Sosial
-
İqtisadi Kolleci; Naxçıvan Dövlət Texniki Kolleci;
Sabirabad Dövlət Sosial
-
İqtisadi Kolleci; Şamaxı Dövlət
Sənaye və İqtisadi Kolleci; Quba Dövlət Sosial
-
İqtisadi
Kolleci; Bakı Dövlət Rabitə və Nəqliyyat Kolleci;
Azərbaycan Dəniz Balıq Sənayesi Kolleci; Ağcabədi
Pedaqoji Texnikumu; Azərbaycan Memarlıq və İnşaat
Universiteti nəzdində İnşaat Kolleci
Aidiyyəti
nazirlikləri
n
və xidmətlərin
internet səhifələri
:
-
Xarici İşlər Nazirliyi
(+99412) 596-90-00, katiblik@mfa.gov.az
-
Daxili İşlər
Nazirliyi
Qaynar xətt
-102, (+99412) 590-92-22, info@mia.gov.az
-
Dövlət Miqrasiya Xidməti
Qaynar xətt
- 919, (+994 12) 565-61-18 / 19/20/21/22,
info@migration.gov.az
-
İqtisadiyyat və Sənaye Nazirliyi
(+99412) 493-88-67, office@economy.gov.az
-
Vergilər Nazirliyi
(+99412) 403-89-70, office@taxes.gov.az
-
Nəqliyyat Nazirliyi
(+99412) 431-74-37, common.dept@mintrans.az
-
Rabitə və Yüksək Texnologiyalar Nazirliyi
(+99412) 498-58-38, mincom@mincom.gov.az
-
Səhiyyə Nazirliyi
Qaynar xətt
-9103, office@health.gov.az
-
Təhsil Nazirliyi
(+99412) 599-11-55, office@edu.gov.az
-
Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyi
Qaynar xətt
- 142, (+99412) 596-50-33
-
Mədəniyyət və Turizm Nazirliyi
(+99412) 493-43-98 / 493-30-02, mct@mct.gov.az
-
Gənclər və İdman Nazirliyi
(+99412) 465-84-21, mys@mys.gov.az
-
Dövlət Məşğulluq Xidməti
(+99412) 596-50-33
-
Dövlət Sosial Müdafiə Fondu
(+99412) 434 60 18, info@sspf.gov.az
-
Dövlət Sərhəd Xidməti
(+99412) 493-36-65 / 493-19-23 / 498-01-43
-
İnsan Alverinə Qarşı Mübarizə Baş İdarəsi
(+99412) 590-90-28
Dostları ilə paylaş: |