Aylana va doira



Yüklə 247 Kb.
səhifə2/5
tarix20.06.2023
ölçüsü247 Kb.
#133329
1   2   3   4   5
Aylana

Teorema. Agar M nuqtadan MC o`rinma va MA
kesuvchi o`tkazilgan bo`lsa, u holda kesuvchini
aylanani kesib o`tuvchi nuqtalaridan M nuqtagacha
masofalar ko`paytmasi o`rinmani kvadratiga teng bo`ladi:




MB  MA = MC2


5. Uzunliklar va yuzalarni hisoblash


formulalari.
R radiusli aylana uzunligi: L = 2R;
R radiusli doira yuzi: S = R2;
R

radiusli aylananing  markaziy burchagiga mos keluvchi
yoy uzunligi: ℓ = R   ( - markaziy burchakni radian o`lchovi);
= (n0 – markaziy burchakni radius o`lchovi);
R radiusli doirani  markaziy burchagiga mos keluvchi
doira sektori yuzi:
Ssek = = ; Ssek= .
R radiusli doirani  yoyiga mos keluvchi segment yuzi:
Scegm = ( - yoyning radian o`lchovi)
Ssegm = (n0 – yoyning gradus o`lchovi)
6. Aylanaga o`tkazilgan burchaklar:
a) Markaziy burchak o`zi aniqlagan
yoy bilan o`lchanadi:
< AOB =

b) Kesishuvchi vatarlar orasidagi


burchak, ularga tiralgan yoylar yig`indisini yarmiga teng (1);

v) Uchi aylanada yotuvchi burchak o`zi


aniqlagan yoyni yarmiga teng (2),
< AMD = ( + ). (1) < ABC= (2)

g) Urinma va vatar orasidagi burchak


tomonlari hosil qilgan yoy yarmi bilan o`lchanadi.

d) Kesishish nuqtasi aylana tashqarisida


bo`lgan ikkita kesuvchi orasidagi burchak
o`zlari hosil qilgan yoylar ayirmasini yar-
miga teng:

7. Aylanalarni o`rinishi va kesishish xossalari:


a) Ikki o`rinuvchi aylanalarni markaz-
laridan o`tuvchi to`g`ri chiziq o`rinish nuq-
tasidan o`tadi.
b) Tashqi o`rinuvchi ikki aylana umumiy
nuqtasidan o`tuvchi umumiy o`rinma, mar-
kazlaridan o`tuvchi to`g`ri chiziqqa perpen-
dikulyar: MN  O1O2 ;

v) Ichki o`rinuvchi ikki aylana o`rinish


nuqtasidan o`tuvchi umumiy o`rinma mar-
kazlaridan o`tuvchi to`g`ri chiziqqa perpen-
d ikulyar:
MN  O1O2;

g) Kesishuvchi ikki aylana kesishish nuq-


talaridan o`tuvchi umumiy vatar markazla-
ridan o`tuvchi to`g`ri chiziqqa perpendikuyar
bo`lib, bu to`g`ri chiziq bilan kesishish nuq-
tasida teng ikkiga bo`linadi:
AB  O1 O2 , AC=CB ;
1-misol. ABCD kvadratni AB tomoni
1 va u qandaydir aylanani vatari
shuningdek kvadratni qolgan tomon-
lari bu aylanadan tashqarida yotadi.


C uchidan chiquvchi o`rinma CM=2
bo`lsa, d: ni hisoblang, bu yerda d –
diametr.

Yüklə 247 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4   5




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin