Ayrıqsha hádiyse

Ximiyalıq qáwipli ob'ektlerdegi avarıyalar - átirap -tábiyiy ortalıqqa kúshli tásir etiwshi za'ha'rli elementlerdıń (avarıya jaǵdayında ) atilip shıǵıwına hám ziyanlaytuǵın faktorlardıń adamlar, haywanlar hám ósimliklerdiń kóplegen zaqım keliwine alıp keliwi múmkin bolǵan yamasa alıp kelgen dárejede, jol qoyılatuǵın shegaralıq konsentraciyalardan artıq muǵdarda sanitariya -qorǵaw aymaǵınan shetke shıǵıwına sebep bolatuǵın ximiyalıq qáwipli ob'ektlerdegi avarıyalar, órt hám jarılıwlar.
Epidemiya — o'z aldina qáwipli infekciyalarǵa tiyisli bolmaǵan, juǵıw deregi birew yamasa juǵıw faktorı birdey bolǵan adamlardıń gruppa bolıp juqpalı keselleniwi, bir xalıq punktinde — 50 adam hám onnan artıq.
Epizootiya — haywanlardin' g'alabaliq keselleniwi yaki nabit boliwi.
Epifitotiya — o‘simliklerdin' g'alabaliq tu'rde nabit boliwi.
halokatli ko‘chkilar — foydali qazilmalarni qazish chog‘ida yer ostiga ishlov byerilishi va insonning boshqa faoliyati natijasida paydo bo‘luvchi yer yuzasining o‘pirilishi, siljishi;
M eh n at m uhofazasi - ish jarayonida inson xavfsizligi, salom atiigi va ish

qobiliyatini oshirishni ta’minlovchi qonunlar tizim i ham da ularga muvofiq

keladigan ijtimoiy-iqtisodiy, tashkiliy, texnikaviy, gigienik va davolash

profilaktikasi tadbirlari hamda vositalari.

T ex n ik a xavfsizligi - ishlovchilarga ishlab chiqarishda texnika xazfsizligini,

uning oldini oladigan tashkiliy chora-tadbirlar va texnika vositalari tizim i.

Y o n g ’in xavfsizligi - ob’ektda yon g ’in paydo b o ’lish xavfini oldini olish,

shuningdek moddiy boyliklam i m uhofaza qilishdan iborat.

Ish lab c h iq a rish san itariy asi - ishlab chiqarishdagi zararli om illar ta ’sirini

oldini oladigan chora-tadbirlar va texnika vositalari tizimi.

Ish la b ch iq arish d a g i xavfli om il- ishlab chiqarishda ishlovchilarga muayyan

sharoitlarda ta ’sir etganda shikastlanishga yoki sog’liqning keskin yom onlashuviga

ta ’sir etadigan om il.

Ish lab ch iq a rish d a g i z a ra rli om il - ishchilarga ish vaqtida ta’sir etib

kasallanishga.yoki ish qobiliyatining pasayishiga olib keladigan omil

E lek tr xavfsizligi - kishilarni elektr toki, elektr yoyi, elektrm agnit

m aydonining zararli hamda xavfli ta ’sirida muhofaza qilishhi ta ’minlaydigan

tashkiliy va texnik chora tadbirlar tizimi.

S h ik astlan ish - ishlab chiqarishdagi zararli yoki xavfli ta ’sirlarni natijasida

inson organlar yoki teri qoplam i fiziologik bir butunligining buzilishi.

Shaxsiy him o y alan ish v o sitalari - bir xodim ni m uhofaza qilish uchun

xizm at qiladigan vositalar.Shaxsiy him oyalanish vositalariga ish kiyimi poyafzal,

gaz niqoblar, shlem lar, him oya k o ’zoynaklari, quloqcchinlar va boshqalar kiradi.

K asb kasalligi- kishi organizm iga ish sharoitlarining zarali ta ’siri natijasida

kelib chiqqan (surunkali changli bronxitlar, titrash kasalligi, har-xil kim yoviy

preparatlar bilan zaharlanish) kasallikdir.

T exnik om il - ishlab chiqarish jarayonlarini m exanizasiyalash va

avtom atlashtarish darajasi, boshqaruvda elektron-hisoblash texnikalarini

qo’lanilishi, him oyalash vositalarining sozligi va yetarliligi, xavfli doiralam ing

him oyalanganligi va boshqalam i kiritish mum kin.

S an itariy a-g ig ien a om ili - ish joylarining sanitariya holatiga (m e’yorlarigaj

jav o b berish-berm asligi.

E rg o n o m ik om il - m ashina va uskunalam i inson bilan o ’zaro harakatda

bo’lganda m ashina elem entlarining mos kelishi. Bunga texnikani tezlik param etrlariga tegishli, ishchi organlardan kelayotgan m a’lum otning hajm i, ish joylarini

tashkil etish darajasi, boshqarish organlarining qulay joylashganligi, operator

o ’rindig’ining konstruksiyasi va boshqalar kiradi.

Ijtim o iy -m aish iy om il- ishlab chiqarish m adaniyati, ish joylarida tozalik va

tartib, hududining ko’kalam zorligi, m aishiy xonalar, oshxona,

tibbiyot punkti, poliklinika, b og’chalam ing m avjudligi; y o ’llam ing holati, ishlab

chiqarish uchastkalari, dalalari, brigadalari, fermer x o ’jaliklari, turar joy

m ajm uasining qulayligi.

Psixofiziologik o m illa r - m ehnatning o g ’irligi va qizg’inligi, jam oadagi

psixologik vaziyati, ishchilarning bir-biri bilan o ’zaro m unosabati.

T abiiy-iqlim om illari- joyning geografik o'rni va metrologik hollari (dengiz

sathiga nisbatan balandligi, re le f y og’ingarchilikning turi, harorat, nam lik,

havoning ionlanishi, atm osfera bosimi va boshqalar).

Iqtisodiy om illar - mehnatga haq to ’lash va ishchi m ehnatini rag’batlantirish,

m ehnat m uhofazasiga ajratilgan m ablag’ning boshqa m aqsadlarga

sarflanishi, mehnat m uhofazasiga doir chora-tadbirlarga kam jo y ajratnlganligLj