Ayrıqsha hádiyse

Ayrıqsha hádiyse — IMA sistemasında salıstırǵanda qısqa múddetp ishinde júz beriwi mu'mkin bolǵan esapqa alınbaǵan, joybarlastırılmaǵan qolaysız hám ko'n'ilsiz waqıya bolıp, pútkil jumıs rejesin buzip jiberedi.
Átirap-ortalıq - bul insandı orap turǵan ortalıq bolip, insannıń turmıs iskerligine, onıń densawlig'i hám nasline tuwridan tuwri, birden urınba yamasa aralıqtan ta'sır etiwge qábiletli faktorlardıń ( fizikalıq, ximiyalıq, biologiyalıq, informatsion, sociallıq ) shártli jiyindisi bolıp tabıladı.
Biosfera - barlıq túrdegi organizmler, atap aytqanda insan jasawı múmkin bolg'an átirap -ortalıq bolip, ol quramalı dúzılıstegi jer sharınıń zárúrli qabıǵı bolıp tabıladı.
Texnosfera - o'tmishte biosferaǵa tiyisli bolg'an keyinirek insanlar tárepinen materiallıq, sociallıq-ekonomikalıq mútajliklerin jáne de jaqsılaw maqsetinde tuwrıdan-tuwrı yamasa sırttan texnikalıq qurallar menen ta'sir etken aymaq bolıp tabıladı.
O' mir qa'wipsizligi (O'Q) — islep shıǵarıw hám islep shıǵarıwdan tisqari ortalıqta insandı átirap ortalıqqa tásirin esapqa alǵan halda qa'wipsizligin ta'miyinlewge bag'darlang'an bilimler sisteması bolıp tabıladı.
Tábiy ortalıqtaǵı qawipsizlik - bul ekologiyanıń tarawlarınan biri bolıp tabıladı. Ekologiya organizmdi átirap ortalıq penen óz-ara tásiri nizamlıqların úyrenedi.
Ergonomika sózi latin tilinen alınǵan bolıp, «ergo»- ( kárwan saraya) jumıs, «nomika»- ( nauka) pán, yaǵnıy «jumis haqqindagi pán» degen mánisti ańlatadı.
Statistikalıq usıl-esabat waqtında ju'z bergen baxıtsız ha'diyselerdin` sebeplerin anıqlawg'a tiykarlang`an.
Topografikalıq usıl-baxıtsız ha'diyseler ju'z bergen orıng'a salıstırılıp u'yreniw bolıp esaplanadı.