Tema : Topraqlardıń pataslanıwı jáne onıń aldın alıw jalları

Tema :Topraqlardıń pataslanıwı jáne onıń aldın alıw jalları.
Joba
1. Topıraq haqqında ulıwma túsinik.
2. Topıraq resurslariniń pataslanıwı.
3. Jerdiń shorlanıwı, erroziyası, shóllashish hám de onıń unamsız aqıbetleri.
4. Yerni resurslarini qorǵaw ilajları.
1. Topıraq haqqında ulıwma túsinik.
Topıraq - arnawlı tábiyiy paydalanıw, eginler hám basqa ósimliklerdiń artıwın támiyinlew. Bul turmıstı oyda sawlelendiriw qıyın ónimli topıraq. Lekin zamanagóy adam topıraqqa ańlatadı? Búgingi kúnde, topıraq pataslanıwın bir adam úlken koefficientlerdi jetti, sol sebepli qorǵaw hám zárúr planetamız topıraq boldı. Bunnan bir neshe milliard jıllar ilgeri jer qattı tas hám jar taslardan ibarat bolǵan. Oǵan suw, samal, ıssı hám suwıq hawa temperaturası tásir etip jemirgen hám topıraqqa aylandırǵan. Payda bolǵan jerde ósimlikler, haywanlar payda bolǵan. Sebebi ósimlikler erdan erigen mineral duzlardı túbiri arqalı jıljıtıw ózgeshelikine iye.Topraqlardıń tábiyatdaǵı hám jámiyet turmısındaǵı roli oǵada kútá úlken bolıp tabıladı. Topıraq organizmler ushın turmıs ortalıǵı, azıq dáregi esaplanadı. Sonday eken, topıraq dep, ónimdarlıq qásiyetine iye bolǵan jer maydanınıń ústki, gewek qatlamına aytıladı.
Hár qanday topıraq 4 bólimlerden ibarat. Olar: Rok (tayansh topıraq, ulıwma salmaǵı 50%); suw (shama menen 25%); hawa (shama menen 15%); organikalıq azıq (shirindi, 10%).
Topıraqta bul bólimlerge qatnası qaray, topıraq túrleri :jar taslı ; ılay; qum; gumus; kebirlengen boladı. Landshafttı basqa hár qanday ónim bólegi, onı túrli topıraq topıraq, tiykarǵı ayrıqshalıqlar, onıń ónimliligi. ósimlikler zárúr azıqalar, ıǵallıq hám hawa qandiradi, bul esletpe. etip, topıraq ósimlikler hám hasıldarlıqtı biologiyalıq islep shiǵarıladı. topıraq hám suw pataslanıwı dúnyada bunday bir ıssı másele ne ushın bul emes.
Topıraq tawsılatuǵın hám tiklenetuǵın resurslarǵa kiredi. Dúzilisine kóre 3 tiykarǵı qatlamǵa ajratıladı : A- eń ústki gumus (shirindil) qatlam ; v-mineral hám organikalıq birikpeler toplantuǵın jıyek; S -topıraq payda bolatuǵın ana jinsi. Topıraqtıń hár bir jıyeki organikalıq hám mineral birikpeler qospasınan ibarat. Topıraq tariyxıy quram tapqan quramalı, ǵárezsiz tábiyiy dene bolıp ózgeriwshi bolıp tabıladı. 1 gramm topıraqta 1 mln. den artıq ápiwayı haywanlar hám tómen ósimlikler ushraydı. Ekenin aytıw kerek, saw ónimli 1 gektar erdagi topıraqta 3-3, 5 milliard tonna mikro hám mikroorganizmler bolıp, olar 8-12 tonnanı quraydı. Bularǵa atız tıshqanları, topıraqta jasawshı túrme-túr shıbın-shirkeyler, jawın jawın qurtıları sıyaqlılar kiredi. Ásirese, jawın jawın qurtısınıń topıraq strukturasın jaqsılaw daǵı roli kútá úlken bolıp tabıladı. Jawın jawın qurtıı erda 1 metrge shekem urada “kanalshalar” qazıb, olar arqalı ósimlik túbiri sırtdan dem alıwı hám suw, azıq elementlar sorıwı imkaniyatın beredi. Olar jılında awqat as sińiriw qılıw shólkemleri arqalı 300-400 tonna topıraqtı ótkerip, topıraq ónimliligin asıradı. Jawın jawın qurtısınıń er ónimliligin asırıwdaǵı áhmiyetin esapqa alıp AQSh hám geyde Batıs Evropa mámleketlerinde onı kóbeytip satıwshı arnawlı fermalar islep turıptı. Bunday jumıslar respublikamız hám wálayatımızda da dúzilip atır.
Insan payda bolıpdiki, onıń turmısı er menen baylanıslı. Sebebi ol erni jasaw mákanı, tirishilik dáregi hám islep shıǵarıw quralı retinde qabıl etken. Jer júzinde túrli qabıqlar ortasındaǵı baylanıslılıq topıraq arqalı ámelge asadı, tábiyiy landshaftlardıń hasası esaplanadı, litosfera menen atmosfera ortasında elementlardıń óz-ara baylanısın júz beredi. Topıraqtı izertlewde Vasiliy Dokuchayev topıraqtanıw,-- dúnyaǵa belgili bir alım topıraq ústinde arnawlı ilim menen shuǵıllanadı. Bul XIX ásir birinshi, birinshi topıraq Jer maydanınıń, erga shaqırdı anıq (topraqlıq rayonlastırıw ) júdá tábiyiy aytıp ótdi, ol edi.
Dokuchayev oǵan ilimpazlar hesh zat etpedi, dep ajıralmaytuǵın hám ózbetinshe islep shıǵarıw sıyaqlı topıraqtı kórip shıǵıldı. 1883 jılda " Rossiya qara jer" - alım eń ataqlı barlıq zamanagóy dúnyashunoslik ushın uyqas jazıwlar kitap. ko'ografiya, ata-ana tas, topografiya, ıqlımı, ósimlik hám dúnya jası. aktiv qatnas Dokuchaeva topıraq, hám basqa ataqlı ilimpazlardı úyreniw keyin. Olar arasında : Kostychev, N. Sibirtsev, K. Glinka hám basqalar.
Topıraq xalıqtıń bahasız tábiyiy baylıǵı hám insannıń jasawı ushın zárúr bolǵan turmıs dáregi bolıp tabıladı. Sebebi insan jasawı ushın kerek bolǵan azıq-túlik energiyasınıń 88% ini topıraqtan, 10% ini orman hám otlaqlardan, 2% ini okeandan alıp atır. Topıraqtıń adamlıq jámiyeti ushın áhmiyeti sonda, óz-ózinen tazalaw ózgeshelikine iye bolıp, tábiyat daǵı patas elementlardı biologiyalıq jol menen tazalaydı hám neytrallastıradı.
Jer maydanınıń 2/3 (361 mln. km2) bólegin suwlıq, 1/3 (149 mln. km2) bólegin quraydı. Qurǵaqlıqtıń 13% i (1, 9 mlrd.ga) súriletuǵın egin maydanı, 14% ini suwǵarılatuǵın egin maydanındaǵı jerler quraydı.
2.Topıraq resurslariniń pataslanıwı.
Fizikalıq processler qaysı topıraq, bul erroziyası hám tiri organizmlerdiń turmıslıq wazıypaları. fizikalıq, mexanik unıraw áke tas processleri wayran hám az-azdan ezilgen hám tiri organizmler bul jansız massası menen toltırıw boladı. Topıraq birlanishi adam - bul, ásirese, XX ásirdiń yarımında ótkir zamanagóy ekologiya hám átirap -ortalıqtı pataslantırıw, eń zárúrli máselelerden biri esaplanadı. Insannıń topıraqqa unamlı hám unamsız tásiri ajratıladı. Unamlı tásirine topıraq zúráátliligin asırıw, erlerdiń jaǵdayın jaqsılaw, jasıl ósimlikler egiw, ixotazorlar shólkemlestiriw, tábiyiy tóginler beriw hám taǵı basqalar kiredi.
Unamsız tásirine, qalalar qurılısı, átirap -ortalıqtıń pataslanıwı, agrotexnikalıq ilajlardıń talapǵa juwap bermasligi, gidrotexnikalıqa ilajlarınıń nadurıs yo'ga qoyılıwı, ximiyalıq elementlardan normadan artıq isletiliwi, jaylawlarǵa sharba buyımların bagıw, orman hám toǵaylardı qırqıp jiberiw hám taǵı basqalar tásiri áqibetinde erler jaramsız halǵa keledi.
Jer insan ushın bahasız baylıqlar, biraq insan bul baylıqtı saqlawdı, odan aqılǵa say paydalanıwdı házirge shekem jetilisken iyelegen emes. YErga salıstırǵanda nadurıs munasábette bolıw sebepli házirge shekem 20 mln. kv. km ónimli erning strukturası buzilib, jaramsız halǵa kelip qaldı. Bul házir paydalanıp kelinip atırǵan erdan derlik eki ese kóp. M: Burınǵı Birlespede turaqlılıq jıllarında qurılǵan irrigasiya imaratlar (suw bazası, kanallar ) tásirinde 12 mln.gektar ónimli erning miliotariv jaǵdayı buzilib kebirlenip hám zaxlanib ketti hám nátiyjede quramı buzildi.
Joqarı rawajlanǵan etken Yaponiya hám Batıs Evropa mámleketlerinde hár bir metr erni teńizge maydalanǵan tas, topıraq to'kib ózlestirip alıp atırǵan bolsalar, bizde bolsa hár jılı mińlaǵan gektar ónimli er kebirlantirib jaramsız halǵa keltirmoqdamiz.
3. Jerdiń shorlanıwı, erroziyası, shóllesiw procesi hám de onıń unamsız aqıbetleri.
Tábiyatda samal hám suw tásirinde topıraqtıń jemiriliwi yamasa erroziyası baqlanadı. Lekin búgingi kúnde adamlardıń topıraqqa nadurıs munasábette bolıwı sebepli, yaǵnıy tik erlerdi nadurıs aydaw, bastırıp suwǵarıw, ósimliklerge nadurıs munasábette bolıwı, qayta shorlanıw, zaxarli ximiyalıq elementlar salıw hám basqalar topıraq erroziyasın vujudga keltirip shıǵaradı. Antropogen erroziya topıraq resurslarınan nadurıs paydalanıwınıń áqibeti bolıp, onıń tiykarǵı sebepleri orman hám toǵaylardı qırqıp jiberiw, jaylawlarda sharba buyımların bagıw normasına ámel etpeslik, dıyxanshılıq júrgiziwdiń nadurıs usıllarınan paydalanıw hám basqalar bolıp tabıladı. Maǵlıwmatlarǵa kóre, hár kúni YEr júzinde erroziya nátiyjesinde 3500 gektar ónimli topıraqlı erler isten shıǵadı. Suw erroziyası kóbirek taw aldı hám tawlıq rayonlarda, samal erroziyası baqlanadı.
Erroziya processleriniń aldın alıw ushın ósimlik oramın qayta tiklew, agrotexnikalıq ilajlardı tuwrı aparıw, jasıl qorǵaw qalqanların qurıw, gidrotexnikalıq ilajlardı rejeli ótkeriw hám basqalar kiredi.
Alpısinchi jıllarda almaslap egiw usılı sın pikir etilip, talay jıllar dawamında ta'qiqlab qoyıldı. Keyinirek kóp regionlarda monokultura sebepli almaslap egiwdi keń engiziw múmkinshiligi bolmay qaldı. Nátiyjede erning ónimliligi barǵan sayın azaya bardı.
Respublikamızda awıl xojalıǵında paydalaniletuǵın erlerdiń ulıwma maydanı 28 mln ga erlerdi tashkil etse, odan : 23 mln ga jaylawlar, 0, 7 mln ga er jawınnan suw ishetuǵınkor hám 4, 2 mln ga suwǵarılatuǵın erlerden ibarat. Suwǵarılatuǵın erlerdiń 42% ga paxta egiledi, 12% ga g'alla egiledi.
Ilgerileri egin maydorlari talay kishi bolıp, onıń átirapı qalıń mevali terekler menen oralǵan. Bul terekler topıraqtı kúshli esken samallardan asragan. Terekler biologiyalıq drenaj wazıypasın da atqarǵan, yaǵnıy er astı suwın túbiri arqalı jıljıtıp, onı topıraqtıń joqarı bólegine kóterilgani qoymaǵan, erni zaxlanishi hám shorlanıwın aldın alıwǵa járdem bergen. Turaqlılıq jıllarında xojalıqlardıń erleri átirapındaǵı mevali terekler qo'porib taslanıp egislikler keńeytirildi. bunıń áqibetinde átirapı ashıq (jeleń) qalǵan atızlarǵa kúshli esken samal topıraqtıń ónimli bólegin óshirip, erroziyaǵa dús keliwin kúshaytirdi. Bunday hal Qashqadárya wálayatınıń Nıshan, Shırashı, Qamashi, Muborak, Mirishkor sıyaqlı rayonlarda kóplegen júz berdi.
Keyingi jıllarda ximiyalıq preparatlarni dıyxanchilikka qóllaw talay tártipte alınǵan sonda da, 1993 jılda wálayatimizning Nıshan, Dıyxanobod, Qamashi, Koson rayonlarında makrokko shekshegine qarsı 12 t geksoxloran, 1, 5 t xlorofos, 2 t BI-58 sıyaqlı júdá zaxarli elementlar qollanildi. YErda jıynalıp qalǵan bul zaxarli elementlar ósimlik túbiri arqalı jıljıtılıp, onıń miywelerine jıynaldı, ǵawıshlar arqalı haywanlar organizmine ótip, onı zaxarlaydi. Kisiler quramında normaınan bir neshe ret kóp uwlı zatlı ximiyalıq elementlar bolǵan suw, azıq -ovaqatli elementlardı tutınıw etkenleri ushın as qazan -ishek, bawır, dem alıw shólkemleri, nerv sisteması kesellikleri, tımaw, allergiya, ankologik sıyaqlı keselliklerge kóp tap bolıwdi. Awqat arqalı túsken ximiyalıq uwlı zatlı elementlar organizmdi, immunitet payda etiw sistemasın buzadı.
4.Jerdi resursların qorǵaw ilajları.
Maqsetimiz xalqımızdıń fizikalıq hám intellektual tárepten saw bolıwǵa erisiw bolıp tabıladı. Onıń ushın áwele erimizning túrme-túr uwlı zatlı ximiyalıq elementlardan soqit etip, onı saw etiwimiz kerek. Sondaǵana kisilerdi sapalı, to'yimli azıq-túlik menen támiyinley alamız. Qánigelerdiń pikrine qaraǵanda, erni jıynalıp qalǵan uwlı zatlı shıǵındılardan soqit etiwge 8-10 jıl dawamında hesh qanday preparat qollamawdan almaslap egiw hám basqa biologiyalıq usıllardı keń qóllaw arqalı erisiw kerek.
Birinshi Prezidentimiz I. A. Karimovtıń “Ózbekstan XX1 ásir bosaǵasında” atlı shıǵarmasında er haqqında tómendegishe maǵlıwmat berilgen. Áyne waqıtta er úlken baylıq bolıpǵana qalmay, mámleketimizdiń keleshegin belgilep beretuǵın faktor ham bolıp tabıladı. Bul hal Ózbekstanda ásirese ayqın kórinetuǵın bolıp atır. Sebebi erning ekonomikalıq hám demografik wazıypası jıldan jılǵa kúsheyip barıp atır. Respublikanıń 447, 4 mıń kv. km den artıq bolǵan ulıwma er maydanınıń tek 10% inigiga egin maydanları quraydı. Egin maydanları quramında sońǵı waqıtlarǵa (1990 jılǵa ) shekem paxta derlik 75% maydandı iyelegen edi. Dúnyanıń qandayda-bir de mámleketinde paxta monopoliyası bul shekem joqarı dárejege kóterilmagandi. Bul hal erning kúshsizleniwine topıraq ónimliligin, onıń suw-fizikaviy ózgeshelikleri jamanlashuviga topıraqtıń bo'g'ilishiga hám unırawı processleri artıwına alıp keldi.
Usınıń sebepinen Ózbekstanda tábiyattı muhovaza qılıw daǵı oǵada zárúrli wazıypa erning jaǵdayın jaqsılawdan, topıraqtıń pataslanıwın kemeytiw boyınsha ilajlardı ámelge asırıwdan ibarat.
Ózbekstan Respublikası Konstitusiyasining 55-statyasında “YEr, atap aytqanda topıraq, basqa tábiyǵıy baylıqlar sıyaqlı ulıwma milliy baylıq esaplanadı, odan aqılǵa say paydalanıw zárúr hám ol mámleket qáwipsizliginde turadı” dep belgilengen. 1998 jıl 30 aprelde qabıl etilgen Ózbekstan Respublikası YEr kodeksiniń 16 -statyasına muwapıq ol mámleket múlki bolıp tabıladı. Aqırǵı jıllarda paxta maydanlarınıń azayıwı, almaslap egiwdiń keńlew engiziliwi, mineral tóginlerdi isletiwdiń normalastırıwtirilishi hám basqa ilajlar topraqlar jaǵdayınıń jaqsılanıwına alıp kelip atır.
Hár bir ózin húrmet etetuǵın jurt, ǵárezsiz hám suverenli mámleket hár qanday social munasábetlerdi nızam arqalı tártipke salıwǵa háreket etedi. Topıraq da bunnan esaptan tısqarı emes. Sebebi topıraq insannıń ómirinde kútá úlken áhmiyet kásip etar eken, ol mudami social munasábet, yaǵnıy múlkshilik, ekonomikalıq, siyasiy, bilimlendiriw-materiallıq, ekologiyalıq -sosiologik xarakter degi kisiler ortasında júzege keletuǵın mawasa ob'ekti bolıp qaladı.

TUPROQ - BU NIMA?

TUPROQ TARKIBI
INSONNING HAYOTIDAGI AHAMIYATI vA TUPROQ O'RNI
" Er-miyirbiykesi", biz júdá tez-tez háreket ramziy yamasa metaforaiy emes. Bul, álbette, boladı. Bul, baribir, hámme azıq-túlik ónimleri haqqında 95% beredi adamlar ushın azıq-túlik saqlanadı.pishenzorlar hám jaylawlar - planetamizning jer resurslariniń ulıwma maydanı búgin 129 10% haydaladigan jer bolǵan million km 2 jer maydanı, hám taǵı bir 25% boladı.

úyreniw ushın mulkni tek XIX asirde paydalanıw, lekin adamlar ózleriniń shıraylı múlki haqqında biliw - áyyemgi zamanlardan berli ónimliligin. Bul topıraq adamlar, sonday-aq, Jer júzindegi ósimlik hám haywanlar, barlıq aybni qarızdarman. Bul planetanıń eń tıǵız xalıq punktleri eń ónimli topıraq menen maydanı biykarǵa emes.

Topıraq - awıl xojalıǵı óndirisiniń tiykarǵı dárekleri. konventsiyalar hám ashiq jarıyanı A kóp erga hám alıp kútimlew shaqırıp, dárejesin qabıllaw. er hám topıraq pataslanıwı planetamızdaǵı barlıq ulıwma insaniyat záleldi zálel, sebebi, bul, ashıq -oydin bo'.

Topıraqtı - tiykarǵı elementi geografiyalıq jer qın biosfera barlıq processlerdi zaryad qılıw. Topıraq, sonday, bir bahaybat bio-filtr rolin atqarıp, organikalıq energiya hám energiya úlken muǵdarda toplandı. Bul - apat barlıq funktsyonal strukturasın sindiraman biosfera, zárúrli bir bólegi.

XXI asirde, topıraq pataslanıwında júk neshe ret o'sdi, hám topıraq pataslanıwı mashqalası hám global dárejege túsedi. Bul mashqalanı sheshiwshi barlıq kompaniyalar kelisim baylanıslı atap ótiw kerek.

ER vA TUPROQ IFLOSLANISHI

Topıraq pataslanıwı onıń quramı talay kóbeydi, bul erdagi topıraq oramı, qorlıq procesi. Bul process kórinisleri topıraq tábiyiy quramı azap birinshi ósimlikler de, tiri organizmlerdi payda etedi. Bul halda, ósimliklerdiń reakciyası bunday ózgerislerge sensorlı faylǵa baylanıslı.

Bul ushın insan ushın jınayatlı mashqalaǵa dıqqat qaratıw kerek. de, Jınayat koddıń 254 a " jer korruptsiyaga" sıyaqlı dawıslar.

tiykarǵı topıraq pataslanıwı sanaat kompleksin tez rawajlanıwı menen, XX asirde baslandı. dep atalmish " dep atalmish" - topraqlardıń pataslanıwı astında oǵan atipik topıraq suwǵa engizedi. Olar hár qanday agregat jaǵdayın saqlap qalıw múmkin - ustap turıw, qattı, gazsimon yamasa quramalı.

Barlıq topıraq pataslanǵan 4 gruppaǵa beriwi múmkin:

organikalıq (pestitsidlar, shıbın-shirkeyler, ósimlik óltiretuǵın dári, aromatik uglevodorodlar, xlorli azıq, fenol, organikalıq kislotalar, neft, benzin, BUTLASH vA TO'LDIRUvCHI QISMLAR hám boyawlar );
organikalıq bolmaǵan (salmaqli metallar, asbest, siyanurler, silti, organikalıq bolmaǵan kislotalar hám basqalar );
radioaktiv;
biologiyalıq (bakteriyalar, patogen mikroorganizmler, suw ósimligi hám soǵan uqsas ).

Sonday etip, topıraq pataslanıwı bul hám basqa pataslanıw arqalı ámelge asırıw. Topıraqta bunıń artıp mazmunın támiyinlew múmkin hám qatań alıp keliwi múmkin.

YERLANISH IFLOS MANBALARI
Bul sáne bunday dereklerden júdá kóp dep ataw múmkin. hám jıldan jılǵa sanı tek ortadı.

er hám topıraq pataslanıwı

Biz topıraq pataslanishining dárekleri dizimlew:

Turaq-jay hám kommunal paydalanıw. Bul qalalarda topıraqtıń pataslanıwı. Bul halda, azıq-túlik pataslanıwı insan salamatligii, qurılıs bınanıń hám úy-ruwzıger buyımları (eski mebel, kiyim-keshek, hám kiyim) arqalı júz boladı. úlken qalalarda, soraw " taslandıq menen ne qılıw kerek? " Bul qala shólkemleri ushın haqıyqıy baxıtsızlıq aylanadı. Onıń ushın, qala sırtındaǵı barlıq taslandıq jıynap, úlken kilometrlik jıynaw ósedi. tez batıs kárxanalarında uzaq arnawlı ósimlikler hám fabrikalarda qayta islew ámeliyatın engizilgen.jáne bul kásip júdá kóp pul bar. Mámleketimizde bunday jaǵdaylarda, ókiniw menen aytamız kemnen-kem.

Fabrikalar hám ósimlikler. Bul gruppada, topıraq pataslanıwın tiykarǵı dárekleri - bir payda, to'g'-kán hám texnologiyalıq sanaat. Siyanur, margimush, stirol, benzol, qoqım polimerlar, qara uglerodlar - iriń sanaat óndirisi múmkin bolǵan barlıq zıyankesler. úlken mashqala da házir, shinalari qoldan óshiriwshi júdá qıyın úlken órt sebeplerin anıqlaw mashqalası bar.
transport quramalı. Bul halda pataslanǵan er dárekleri,- qorǵasın, uglevodorodlar, struktur hám azot oksidleri. Barlıq bul ishki ishki yonuv dvigateli jumısqa túsirilgen azat hám keyin erga qoyılǵan hám ósimlikler arqalı sıpaladi. Sonday etip, olar topıraqta ózlerin tabıw. Bul halda, topıraq pataslanıwın dárejesi jolda jaqın avtomobil hám dúgilisiw birge múmkinshiligi barınsha joqarı boladı.
Agrosanoat kompleksi. Jay azıq-túlik off alıw, bir programma ózinde, biz ol bolıwı múmkin, dep paradoksal, onı záhárleniw. Bul jerde topıraq pataslanıwı tógin hám taza er kirisiw arqalı boladı. sınap, pestitsidlar, qorǵasın hám kadmiy - bul onıń ushın jerge sonday qol qatılmas gúzek edi. Bunnan tısqarı, kúshli tarawlar, turaqlı aǵıslar hám er astı alıw jawınlar menen juwıp shıǵadı.
Radioaktivni. Kútá úlken topıraq pataslanıwın atom sanaatı atalǵan. Bir neshe kisi islep shıǵarıw haqqında 98-99% tashkil AESidagi atom reakciyaları waqtında ısırap dep bilemen. Bul uran bóliniw ónimleri - seziy, plutoniy, stronsiy hám júdá qáwipli bolǵan basqa ónimler. ushın kútá úlken mashqala radioaktivni kóriw múmkin. Hár jılı dúnyada yadrolıq energiya 200 mıń kub metr islep shiǵarıladı.

IFLOSLANISHI TURLARI

topıraq pataslanıwı tábiyiy bolıwı múmkin (mısal ushın, vulqan jarılıwları ) yamasa jasalma (jasalma ) záhárleniw, sebebi shaxstıń júz boladı. halda topıraq tábiyiy ortalıqta tábiyiy emes hám ekotizimlar hám tábiyiy sistemalar zálel tásir hám ónimlerdi túsip.

topıraqtıń pataslanıwı

topıraq pataslanıwın klassifikaciyalaw procesi júdá quramalı, túrli klasslar, túrli dereklerden oziklanadi. esap Lekin ele da topıraq pataslanishining ulıwma túrleri ulıwmalastırılıwı múmkin.

Ishki topıraq pataslanıwı - topıraq hám bınanıń hám tazanıń pataslanıwı. Bul gruppa, túrli tábiyat hám ulıwmalastırıw birdey mámleket elementların óz ishine aladı. Olar suwı hám qattı bolıwı múmkin. Ulıwma alǵanda, pataslanıw bul túri, biraq, maydanı taslandıq payda bolıwı múmkin edi. taslandıq yig'nalazhennoy sisteması menen topıraq pataslanıwı oraylıq noqatqasha hám úlken qalalarda ıǵallıq, qalalardıń eń ótkir mashqala.

topraqlarda pataslanıwı - salmaqli metall pataslanıwı hám pestitsidlar birinshi shıǵıwı. Bul túri adamlar ushın úlken pataslanıwı. Óytkeni, salmaqli metallar tiri organizmler jıynalmaganga iye. Topıraq sıyaqlı qorǵasın, kadmiy, krom, mıs, nikel, sınap, margimush hám marganets sıyaqlı salmaqli metall túrleri pataslanǵan. Tetraetil qorǵasın - Qosımsha júdá uwlı zatlı elementtı óz ishine benzin, dep qatlamlardan pataslanǵan.

Pestitslar - topıraqqa da júdá zıyanlı.pestitsidlar tiykarǵı derek aktiv zálellerine hám máselelerge qarsı gúresiw ushın jańa zamanagóy awıl xojalıǵı, dep. Onıń ushın, pestitsidlar úlken nomerler menen topıraq jıynalmaǵan. Olar hesh qanday salmaqli metallar artıq haywanlar hám insanlar ushın azǵantay zálel. Sonday etip, ol júdá uwlı zatlı hám júdá ańsat dári DDT qadaǵan etildi. Bul on jıllıqlar tiykarında topıraqta irib-shirip bolǵan emes ılayıq, ilimpazlar da Antarktida óz trekni taptık!

Pestitsidlar bakteriyalar hám zamarıqlar topıraq mikroflorasi júdá zıyanlı bolıp tabıladı.

Eger topıraq pataslanıwı atom elektr stansiyaları shıǵındı - topıraq radioaktiv záhárleniw. Olar ańsat tiri organizmlerdiń azıq-túlik shınjırı kirip múmkin radioaktiv, júdá qáwipli boladı. (8%) hám joqarı (28 jıl ) ortasha joqarı zúráátliligi menen ajralıp turadı strontsiy-90 dep bólekleniwi eń qáwipli radioaktiv izotopi bolıp, yadrolıq turmıs. Bunnan, tısqarı ol tiri organizmde júdá mobil hám insanlar suyekler túrli qoyılıwı múmkin. Basqa ásbaplar radionuklidlar arasında da seziy-137, ceriy-144, 36 -chloro dep ataw múmkin.

vulqan topıraq pataslanıwı - pataslanıwı bul túri tábiyiy bir gruppa. Bul vulqan jarılıwları júz boladı, topıraq, uglerod qara janıw gazlar júzimsik menen baylanısda boladı. Bul tek arnawlı bir kishi tarawlarda xarakterli bolıp tabıladı topıraq pataslanıwı, júdá kemnen-kem túri.

Mikotoksicheskoe topıraq pataslanıwı - da jasalma emes, tábiyiy kelip shıǵıwı shıǵadı. Bul derek bulmanǵa zıyanlı islep shıǵarıw zamarıqlar ayırım túrleri - mikotoksinlar. Bul etarli muǵdarda tiri organizmler ushın, úlken muǵdarda, barlıq retinde qalǵan joqarıda dep tártipke salıw kerek.

TUPROQ EROZIYASI
zúráátli qatlamdı saqlap qalıw ushın tiykarǵı qıyınshılıq kúshsizlenip qalıp atır edi. Hár jılı, ol ónimli topıraq úlken maydanı, topıraq erroziyası talay tómen stavkası qayta tikleniwi " eydi". Ilimpazlar tolıq bul processlerdi úyrenip hám ​​ularga qarsı gúresiw ilajların tabıw.

Erroziyası bolıwı múmkin:

suw
samal
samal - Shubhasız, birinshi waqıtta, erroziyası faktor faktor aǵıp turǵan suw hám.

Qosımsha keń hám zıyanlı suw erroziyası. Bul Jer bir awızda keyin ko' zor zorǵa payda boladı, lekin jawınnan jawın payda boladı. ulıwma tek bir jıllıq dáwir ishinde 1-2 metr tereń tereń bolıwı múmkin! suw erroziyasına náwbettegi qádem - bir jarlıqtıń gúzetiliwi. Bul forma járdem hám tarvaqaylab qurıw úlken parıq etedi. Ravines baxıtsızlıqlı atızlar, otlaqlar hám jaylawlar halok. ura menen urıs qılıw ushın emes, bálki bolsa, ol ertami-kechmi bir nurı aylanadı.

vodnoerozionnye processler jasǵana er, júdá az ósimlik menen shól maydanında jáne de aktiv.

sebebi samal erosiga hám joqarı 20 santımetr (eń ónimli) topıraq toptı portlatishga iye dúbeley samallardı xizmet etiw. Samal 1-2 metrge shekem birpara jol kánlerin baqlaw, úlken aralıqlarǵa topıraq bóleklerin qayta islew. Eń tez-tez olar plantatsiyalarida hám orman qamar birge payda boladı.

TUPROQ IFLOSLANISHI
topıraq qorǵawı ushın - ónimler kompleksin ámelge asırıw ushın topıraq pataslanishining júdá zárúrli ilaj alınıwı. Bul aymaqlıq hám átirap -ortalıq ornatganingizdan keyin, quramalı matematikalıq esap -kitaplar jolı menen alınadı. Bahalaw Z. menen pataslanıw kompleks kórsetkishni usınıs

topıraq tiykarǵı pataslanıwı

topıraqlanıwın ámelge asırıw neshe zárúrli pataslanıw tiykarında ámelge asırıw :

pataslanıw dárekleri ayriqshalıǵı ;

quramalı elementlar - topıraq pataslantiruvchi;
bekkem pataslantıratuǵın dizimge MPC járdem beredi;
belgi hám erdan sayaxat.

Izertlewshilerdiń yaǵnıy topıraq pataslanıw dárejesi, bir qatar nátiyjelerdi:

Qobul (kem 16 Z).
(Z 16 38 iye) moፄtadil zálel.
Informaciya (38 den 128 hájet Z).
Júdá qáwipli (128 den artıq bolǵan Z).
TUPROQ HIMOYASI
Pataslanıw dáregi jáne onıń tásiri tıǵızlıǵına kóre, topıraq qorǵaw ushın arnawlı ilajlar islep shıǵarıldı. bala óz ishine aladı :

Nızamshılıq hám basqarıw baqlaw (topıraq baqlaw ústinen baqlaw ).

Procesi (ratish chiqitsiz islep shıǵarıw sistemaları ).
Sanitariya (jıynaw, zıyansizlentiriw hám keselliklerdi hám topıraq pataslanıwı ).
Ilimiy-ta'qiqot (emlew procesi, háreket hám topıraq jaǵdayın monıtorıń qılıw jańa texnologiyanı islep shıǵarıw ).
Orman jaqsılaw hám erroziya qadaǵalawı (egiw gidrotexnikalıqa salasında birgelikte, bul arnawlı boshpa qamarlar, qurılıs hám eginler qonıwǵa járdem).
HAQIDA
Rossiya topıraq - ol úlken baylıq, biz zárúr shiyki zat menen támiyinlew ushın azıq-túlik hám islep shıǵarıw iye bolǵan raxmet keldi. topıraq kóp ásirler tiykarında qáliplesken edi. Bul mámlekettiń ajıralmaytuǵın wazıypa - pataslanıwı topıraq qorǵaw, sol sebepli.


topıraq pataslanıwı