AZƏrba yca n mġLLĠ elm lər akadem ġyasi a. Bakixanov adina tarġX Ġnstġtutu

§ 1. Yeni iqtisadi siyasət........................................................................................88 

Ġqtisadi və siyasi vəziyyət .......................................................................................88 

Yeni iqtisadi siyasətə keçid .....................................................................................95 

Ġctimai-iqtisadi ukladlar  .........................................................................................96 

Çanaq. Ərzaq vergisinin tətbiqi   ...................................................................... .....100 

Kooperasiya ................................................................................................... .....103 

 

§ 2. Yeni iqtisadi siyasətin ilk addımları......................................................... .....105 

Xalq təsərrüfatının idarə olunmasının yenidən qurulması .................................... .....108 

Siyasi və iqtisadi çətinliklər ............................................................................. .....108 

Neft  və baĢqa sənaye sahələrinin bərpası ........................................................... .....115 

Kənd təsərrüfatının dirçəlməsi.......................................................................... .....120 

Aclıq keçirən əhaliyə kömək   .......................................................................... .....124 

Fəhlə sinfinin təmərküzləĢməsi və əmək fəallığı  ................................................ .....128 

 

§ 3. Xalq təsərrüfatının bərpasının baĢa çatdırılması...................................... .....133 

Neft senayesinin texniki cəhətdən yenidən qurulması.......................................... .....133 

Sənayenin digər sahələrinin bərpası................................................................................136 

Kənd təsərrüfatı .............................................................................................. .….137 

Ġctimai-iqtisadi ukladlar nisbətində dəyiĢikliklər................................................. ......140 

SənayeləĢdirmə xətti........................................................................................................144 

 

IV FƏSĠL. Azərbaycanda yeni dovlət quruculuğu 

 

§ 1. Hakimiyyət orqanları....................................................................................152 

inqilab komitələrindən yoxsul komitələrinə keçilməsi ...............................................152 

Azərbaycanın Birinci Sovetlər qurultayı. Azərbaycan SSR-in ilk 

Konstitusiyası........................................................................................................158 

498 

 

Milli azlıqlar arasında iĢ  ................................................................................................166 

§ 2. Zaqafqaziya Federasiyasının və SSR Ġttifaqının yaradılması ...........................169  

Zaqafqaziya respublikalarının təsərrüfat fəaliyyətinin 

ilkin birləĢdirilməsi .......................................................................................... ….169 

Zaqafqaziya Sovet Sosialist Respublikalan Federativ 

Ġttifaqı (ZSSRFĠ) ............................................................................................. ….174 

Birinci Zaqafqaziya Sovetlər qurultayı və ZSFSR-in yaradılması    ........................….178 

Azərbaycan SSR-in ZSFSR tərkibində SSR Ġttifaqına daxil olması. 

SSRĠ Konstitusiyasının qəbul edilməsi .................................................................…186 

§ 3. Azərbaycan SSR tərkibində Naxçıvan Muxtar Sovet Sosialist  

Respublikasının yaradılması və Dağlıq Qarabağ Muxtar 

Vilayətinin təĢkili ............................................................................................ ....191 

Naxçıvan MSSR-in yaradılması.......................................................................... ...194 

DQMV-nin təĢkili............................................................................................. ...199 

 

V FƏSĠL. Mə dəni quruculuğun baĢlanması 

 

§ 1. Xalq təhsili   .................................................................................................220 

Yeni təhsil sisteminin formalaĢması ........................................................................220 

Savadsızlığın ləğvi uğrunda mübarizə   ...................................................................225 

Əlifba problemləri ............................................................................................. ...227 

§ 2. Mədəni-maarif iĢi....................................................................................... ...232 

Mədəni-maarif müəssisələrinin yaranması   .......................................................... ...232 

NəĢriyyat iĢinin inkiĢafı    ................................................................................... ..234 

Dinə münasibət.................................................................................................. ..236 

Qadın hərəkatı ................................................................................................... ..240 

§ 3. Kadrların hazırlanması. Elm    ................................................................... ..246 

Texniki-peĢə təhsili    ............................................................................................246 

Ali təhsilin inkiĢafı ...............................................................................................248 

Elm .....................................................................................................................252 

§ 4. Ədəbiyyat. Ġncəsənət ................................................................................... ..257 

Ədəbiyyat   ........................................................................................................ ..257 

Teatr .............................................................................................................. .....262 

Musiqi   .......................................................................................................... .....265 

Kino ............................................................................................................... .....267 

Təsviri sənət  ................................................................................................... .....268 

Memarlıq...........................................................................................................................271 

 

 

VI FƏSĠL. Azərbaycan xalq təsə rrüfatının yenidən qurulması 

 

 

§ 1. Birinci beĢillik planın həyata keçirilməsi    ................................................ ....273 

Birinci beĢilliyin vəzifələri................................................................................ ....273 

Yeni sənaye müəssisələrinin tikintisi.................................................................. ....276 

Fəhlə sinfinin artması ....................................................................................... ....277 

Birinci beĢillik və Azərbaycan neftçiləri   ...............................................................280 

§ 2. Kənd təsərrüfatının kollektivləĢdirilməsi ......................................................285 

KollektivləĢdirmənin baĢlanması   .........................................................................285 

499 

 

Kənddə inzibati-amirlik siyasətinin ağır nəticələri ...................................................288 

§ 3. Azərbaycanda ictimai-siyasi həyat................................................................293 

Yeni inzibati ərazi quruluĢu. Sovetlərdə dəyiĢikliklər...............................................293 

Ġctimai-siyasi təĢkilatlar  .......................................................................................298 

Azərbaycan SSR-də birinci beĢilliyin yekunları    ....................................................303 

 

 

VII FƏSĠL. Azə rbaycan xalq təsərrüfatının yenidən qurulmasının 

 baĢa çatdırılması 

 

 

§ 1. Sənaye və nəqliyyat ................................................................................. 307 

Sənaye və nəqliyyat sahəsində Ġkinci beĢillik planın vəzifələri   ........................... 307 

Yenilikçilər hərəkatının yaranması. Staxanov hərəkatı ........................................ 310 

Azərbaycan Sovet Ġttifaqının baĢ neft bazasıdır .................................................. 310 

§ 2. Kənd təsərrüfatı...................................................................................... 321 

KollektivləĢdirmənin baĢa çatması.................................................................... 321 

Kolxozların təĢkilat-təsərrüfat cəhətdən möhkəmləndirilməsi .............................. 323 

Azərbaycanın SSRĠ-nin Ġkinci pambıq bazasına çevrilməsi. Subtropik 

zonanın yaradılması ........................................................................................ 325 

§ 3. Maddi və sosial vəziyyət   ........................................................................ 327 

ĠĢ Ģəraiti ......................................................................................................... 327 

ZəhmətkeĢlərin sosial-məiĢət vəziyyəti ............................................................. 329 

 

VIII FƏSĠL. Mədəni quruculuq 

 

§ 1. Xalq təhsili və maarif iĢi.......................................................................... 335 

Savadlılıq uğrunda kütləvi hərəkat .................................................................... 335 

Ümumi ibtidai təhsil........................................................................................ 340 

Latın əlifbasına keçilməsi. Rus-kiril qrafikasının tətbiqi ...................................... 345 

Mədəni-maarif iĢi ...........................................................................................348 

Mətbuat və radionun inkiĢafı. NəĢriyyat iĢi ........................................................ 350 

Qadın hərəkatı ................................................................................................ 350 

Dinə münasibət............................................................................................... 354 

§ 2. Ali və orta təhsil. Milli mütəxəssis kadrların hazırlanması. 

Elmin inkiĢafı  .............................................................................................. 358 

Ali və orta ixtisas təhsilinin yenidən qurulması .................................................. 358 

Elm. Elmi mərkəzlərin yaranması    .................................................................. 365 

§ 3. Ədəbiyyat və incəsənət ............................................................................ 373 

Ədəbiyyat ...................................................................................................... 373 

Teatr ..............................................................................................................381 

Musiqi   ..........................................................................................................385 

Kino ...............................................................................................................389 

Təsviri və dekorativ-tətbiqi sənət    ....................................................................391 

Memarlıq ........................................................................................................ 396 

 

 

 

 

500 

 

IX FƏSĠL. Azərbaycan keçid dövrünün sonlarında 

 

 

 

§ 1. Əhalinin sosial strukturunda dəyiĢikliklər..................................................... 400 

§ 2. Respublikada ictimai-siyasi vəziyyət ........................................................... 405 

§ 3. Milli siyasətdə əyintilər. Ġnzibati-amirlik sisteminin güclənməsi ........................400 

 

 

 

 

X FƏSĠL. Azərbaycan müharibə ərəfəsində (iyun, 1938 - 1941-ci illər) 

 

 

 

§ 1. Xalq təsərrüfatı...................................................................................... . .420 

Sənaye və nəqliyyat  .........................................................................................420 

Kənd təsərrüfatı ................................................................................................426 

Maddi-mədəni vəziyyət ..................................................................................... 429 

§ 2. Milli dövlət quruculuğu və ictimai -siyasi həyat .......................................... 432 

Azərbaycan SSR-in Yeni Konstitusiyası və Ali Sovetinə seçkilər........................... 432 

Sülh və müdafiə tədbirləri    ............................................................................... 435 

Azərbaycan zəhmətkeĢlərinin beynəlxalq əlaqələri   ............................................. 439 

Azərbaycan hərbçilərinin Xalxin-Qol döyüĢlərində iĢtirakı.................................... 440 

 

Nəticə .............................................................................................................. 443 

Xülasə (rus dilində) ........................................................................................... 447 

Xronoloji cədvəl ............................................................................................... 453 

Mənbələr  .........................................................................................................475 

Biblioqrqfiya   ...................................................................................................530 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

501 

 

 

―ELM‖ REDAKSĠYA-NƏġRĠYYAT 

VƏ POLĠQRAFĠYA MƏRKƏZĠ 

 

 

 

Mərkəzin direktoru 

ġirindil KƏRĠMLĠ 

 

 

BaĢ redaktor: 

Teymur KƏRĠMLĠ 

 

 

Bədii və texniki redaktoru 

Nəriman YEYSƏLOĞLU 

 

 

Kompüter tərtibatçısı: 

Aliyə QABĠLQIZI 

 

 

NəĢriyyat redaktoru və korrektoru: 

Roza KƏRĠMOVA 

 

 

 

 

Yığılmağa verilmiĢdir 29. 08. 2007.Çapa imzalanmıĢdır 24.04.2008. Formatı 60x

1/16 

. 

Fiziki çap vərəqi 35, 5+3 illüstr. Ofset çap üsulu. 

Tirajı 25000.SifariĢ 206. 

 

 

 

 

DÜST  5773-90, DÜST  4, 482-87 

 

 

 

Kitab ―CBS-PP‖ MMC mətbəəsində çap olunmuĢdur. 

Bakı, ġərifzadə küçəsi, 3.

 

 

 

 

502 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

XƏRĠTƏLƏR 

           ġƏKĠLLƏR

503 

 

504 

 

505 

 

506 

 

507 

 

508 

 

509 

 

510 

 

Xəritə  3.  RSFSR

-

in  nümayəndəsinin  iştirakı  ilə  Azərbaycan,  Erm ənistan, 

Gürcüstan  və  Türkiyə  arasında  13  oktyabr 1921

-

ci  ildə  bağlanmış dostluq 

haqqında müqaviləyə əsasən sərhədləri müəyyən edən xəritə

 

511 

 

512 

 

513 

 

514 

 

515 

 

516 

 

517 

 

518 

 

519 

 

520 

 

521 

 

522 

 

523 

 

524 

 

525 

 

526 

 

 

 

527 

 

528 

 

529 

 

530 

 

531 

 

532 

 

533 

 

534 

 

535 

 

536 

 

537 

 

538 

 

539 

 

540 

 

541 

 

542 

 

543 

 

544 

 

545 

 

546 

 

547 

 

548