Azerbacan dialektologiyasi-2019. indd

. Toplayanı: Orucova Fidan 
Rasim qızı
 
Qismət əhvalatı
Quca bir kişinü əkin sahəsi vardi. Təxillə saralub yetişmişdi. 
Dənnə dulu sümbüllə başlain aşağa sallatmişdilə. Əkinü içində 
iki sümbül başlain bir-birü saru çörüb sühbət eləyirdülə. Bu süm-
büllə sühbətində biri- birinə diyəydilə ki, büzü birimüzi məğriblü 
yiyəcəkdi, birimüzi də məşriğlü yiyəcəkdi. Sümbüllə bu sühbətin 
əkinü əyəsi eşitir və o sət olau ikisin də dərüb evinə gətirür. əkin 
yəyəsi sümbülləri sühbətin xatuninə danişdigdən sura tapşuradu 
ki, axşəmə yəxçi aş bişürsün. Alə süfrənü başinə yiğilib aşi yima 
ilıjax suynan yördüm. Soŋra xananın yanna- rını kişilər basıre:r. 
Oxları ona keçirerlər. Biz də xaneyi quro:rdux. Ə:ğ oxuna çıvıx 
bağle:r saŋ. Bir arvat xananın başını qo:r, biri də əğını. Əğını 
qoən arvat ipi bir dəfə çıvıxa dolor, başda durana vere:r. Başda 
duran arvat bu ipi oxun o biri üzünə aşıre:r. Soŋra əğı qoən arvat 
genə ipi çıbığa doluyuf başını qoəna verer. Xaneyi yaxşı qurmax 
ə:ğı qoən arvatdan asılıdı. O gərəx` ərişdərin arasını bir çualdız 
iynəsinin ıldızı endə qoysun. Soŋra xaneyı güjülö:rsəŋ. Yannarın 
ortasına biləx` canda bir ağaş bağle:rsaŋ. Buna gülü ağacı de:llər.
Əliŋə bir yumax yaxşı eşilmiş üş qat ip ale:saŋ. Ərişin birni 
qoyuf, birni həmən ifnən güjü ağacına bağle:rsaŋ, yəni güjlö:r-
səŋ. Güjülənən ipə erkəx`de:llər, o birinə çişi. Güjüdən ox- ları 
erkəynən çişi ərişin arasına varangələn deyilən qarğı keçire:rsən. 
Toxuyanda varangə- ləni bir dəfə güjü ağacının yanna endire:r-
səŋ. O sahatca erkəx`ərişnən çişi əriş aralane:r, ağacı arasınnan 
keçe:rsəŋ. Kirkitnən ağacı yatırıf soŋra həveynən həvəle:rsəŋ. 
Bu dəfə varangəlin oxları əle:rsəŋ. Ərişi əlnən basıf arale:rsəŋ, 
bu dəfə çişi üstə çıxer, ağacı arasınnan keçə:rsəŋ. Genə kirkid-
de:rsəŋ, həvəle:səŋ. Bu dəfə arğaşnan cımbır deyilən üş qat bir 
if keçe:rsəŋ kin, həvələndə arğaş qırılmasın. Soŋra bir çin ilmə 
dolduruf genə arğaş keçe:r- səŋ. Gəvə: yelən, bir də göl salerıx 
qytaranda kəserix`.
(Gədəbəy rayonu, Bağırova Hava Hasan qızı, 70 yaşında)