Pafos həqiqəti üzə çıxarma, tərəflərin münasibətini aydınlaşdırmalıydı. Kim daha çox pafosla danışsa, o haqlı ola bilərdi.
Loqos hər şeyi dillə dəqiq şəkildə ifadə etmək idi. Kimin dili zəngin olsa, o dövlət qalib gələ bilərdi.
Natiqlər üçün tövsiyyələr. Təsirli bir nitqin iş adamına çatdırılması üçün yalnız mövzunu seçmək kifayət deyil, eyni zamanda nitqin məqsədi barədə düşünmək lazımdır. Bu mənada natiqlər üçün aşağıdakı tövsiyələrə diqqət yetirilməlidir.
1. Biliklərinizə və maraqlarınıza uyğun bir mövzu seçmək. Potensial dinləyicilərinizdən daha çox bilik verə biləcək mövzu seçmək.
2. Uyğun bir mövzu seçmək. Mövzu seçimi cəmiyyətin yeri, vaxtı və əhval-ruhiyyəsindən, müəyyən bir məqamın aktuallığından asılıdır.
3. Tamaşaçıya uyğun bir mövzu seçmək. Mövzu dinləyici üçün maraqlı, vacib və anlaşıqlı olmalıdır.
Buna baxmayaraq, nitq üçün bir mövzu seçərkən aşağıdakıları etmək vacibdir:
• mövzunun dinləyici üçün kifayət qədər marağa səbəb olub-olmayacağını düşünmək.
• Çıxışın quruluşu ümumi qəbul edilmiş tələblərə cavab verməlidir və müvafiq olaraq giriş, əsas hissə və nəticədən ibarət olmalıdır. Təqdimatın adı aydın, mövzu ilə əlaqəli olmalı, diqqəti cəlb etməlidir.
Çıxışın tətbiqi barədə düşünərkən, girişin dinləyicilərin marağına səbəb olduğunu nəzərə almaq lazımdır. Bu baxımdan performansı effektiv şəkildə başlamaq üçün bir neçə üsul tövsiyə olunur:
• empatiya;
• paradoksal başlanğıc;
• gözlənilməz sual;
• maraqlı təsvir;
• maraqlı və ya qeyri-adi bir fakt;
• orijinal kotirovka;
• toplananlara iltifat;
• illüstrativ nümunə;
• zarafat;
• tamaşaçıların dərhal maraqlarına müraciət etmək.
Qeyd:Performans dilimizə ingilis dilindəki “performance” sözündən gəlmişdir, mənası “icra etmək, məhsuldarlıq, bacarma gücü” və s. kimi tərcümə olunur. Empatiya sözü yunan mənşəli sözdür. Empatiya tam mənası ilə özünü başqa birinin yerinə qoyaraq onun hiss, həyəcanını, istəklərini, davranışlarını anlamaq qabiliyyətidir. Paradoks (qədim yunan dilində “qəribə, gözlənilməz” mənasında olmuşdur) ayrılıqda düz olan iki və ya daha çox fikrin bir araya gəldikdə ziddiyyət yaratmasıdır. Əsas hissə nitqin mövzusuna və məqsədinə uyğun olmalıdır.
Nitqin başlanğıcında natiqlərə xalq qarşısında çıxış edərkən necə davranacağına dair aşağıdakı tövsiyələr verilir:
• dərhal nitqinizə başlamayın, bir az gözləyin, tamaşaçılarla göz təması qurun;
• danışaraq, kürsü yaxınlığında "gəzməyin", çünki tamaşaçılar sizə baxmayacaq, qulaq asmayacaqlar;
• nitqin ekspressivliyini yadda saxla – nitqin aydınlığı sözlərin çox yavaş və ya tez tələffüz edilməsindən eyni dərəcədə əziyyət çəkir;
• səhvlərdən qaçmağa çalışmaq;
• jestin xalq nitqində rolunu xatırlayın.
