Azərbaycan Dövlət İqtisad Universiteti (unec) İl 9, Cild 9, yanvar-mart 2021

Cədvəl 2. Regionlarda hər nəfərə düşən məhsul buraxılışı (2019-cu il, manatla) 
Sıra sayı Regionlar - iqtisadi 
rayonlar 
Hər nəfərə düşən məhsul 
buraxılışı (ESM_P) 
1 
2 
3 
1 
Bakı şəhəri 
26691.12 
2 
Abşeron 
9280.377 
UNEC Elmi Xəbərləri, İl 9, Cild 9, yanvar-mart, 2021, səh. 40 - 56 
Scientific Reviews in UNEC, Year 9, Volume 9, January-March, 2021, pp. 40 - 56 

---

43 
3 
Gəncə-Qazax 
3232.145 
4 
Şəki-Zaqatala 
3025.056 
5 
Lənkəran 
1989.215 
6 
Quba-Xaçmaz
3881.929 
7 
Aran
3712.685 
8 
Yuxarı Qarabağ 
934.121 
9 
Kəlbəcər-Laçın 
381.1391 
10 
Dağlıq Şirvan 
3220.734 
11 
Naxçıvan Muxtar 
Respublikası
7923.048 
Mənbə: ARDSK-nin məlumatları [3].
 
Cədvəl 3. Regionlarda hər nəfərə düşən məhsul buraxılışı (2020-ci il, manatla) 
Sıra sayı Regionlar - iqtisadi 
rayonlar 
Hər nəfərə düşən məhsul 
buraxılışı (ESM_P) 
1 
2 
3 
1 
Bakı şəhəri 
22346.9 
2 
Abşeron 
9571.6 
3 
Gəncə-Qazax 
3354.1 
4 
Şəki-Zaqatala 
3134.4 
5 
Lənkəran 
1832.9 
6 
Quba-Xaçmaz
3504.2 
7 
Aran
3446.7 
8 
Yuxarı Qarabağ 
1092.8 
9 
Kəlbəcər-Laçın 
412.7 
10 
Dağlıq Şirvan 
2751.5 
11 
Naxçıvan Muxtar 
Respublikası
8007 
Mənbə: ARDSK-nin məlumatları [3]. 
 
Cədvəl 2 və cədvəl 3-dəki məlumatlar əsasənda Hər nəfərə düşən məhsul buraxılışı 
(
ESM_P)
göstəricisinə görə görə MatLab Tətbiqi Proqram Paketində (TPP) [4] aşağı-
dakı funksiya əsasında klasterləşdirmə aparılmışdır.
 
 
2019-cu il üzrə 
ESM_P
 = [26691.12; 9280.377; 3232.145; 3025.056; 1989.215; 3881.929; 
3712.685; 934.121; 381.1391; 3220.734; 7923.048]; 
[center, U, obj_fcm] = fcm(ESM_P, 3); 
size(U) = (3, 11); 
 
2020-ci il üzrə 
ESM_P
 = [22346.9; 9571.6; 3354.1; 3134.4; 1832.9; 3504.2; 3446.7; 1092.8; 
412.7; 2751.5; 8007]; 
[center, U, obj_fcm] = fcm(ESM_P, 3); 
F.Məmmədov, G.F.Rəhimli, T.Süleymanlı: Azərbaycanın iqtisadi rayonlarının klasterləşməsi və 
sosial-iqtisadi inkişaf göstəricilərinin qarşılıqlı əlaqələrinin qiymətləndirilməsi 

---

44 
size(U) = (3, 11);
 
 
Cədvəl 2-də verilmiş göstəricilərə görə (2019-cu il üzrə) klasterlərə ayrılmanın nəti-
cəsi Cədvəl 4-də verilmişdir. Cədvəl 3-dəki məlumatlar əsasında (2020-ci il üzrə) re-
gionların klasterlərə ayrılmasının nəticəsi demək olar ki, 2019-cu ilin nəticələrindən 
fərqlənməmişdir. 
Cədvəl 4. İqtisadi rayonların klasterləri 
Sıra sayı 
Regionlar 
Klasterlər 
I 
II 
III 
1 
Bakı şəhəri 
1.0000 
0.0000 
0.0000 
2 
Abşeron 
0.0017 
0.9865 
0.0118 
3 
Gəncə-Qazax
0.0006 
0.0114 
0.9881 
4 
Şəki-Zaqatala
0.0002 
0.0043 
0.9955 
5 
Lənkəran 
0.0073 
0.053 
0.9397 
6 
Quba-Xaçmaz 
0.0027 
0.0637 
0.9337 
7 
Aran 
0.0020 
0.0449 
0.9531 
8 
Yuxarı Qarabağ 0.0043 
0.0486 
0.9471 
9 
Kəlbəcər-Laçın 0.0069 
0.0717 
0.9214 
10 
Dağlıq Şirvan
0.0006 
0.0109 
0.9886 
11 
Naxçıvan MR 
0.0011 
0.9846 
0.0143 
Mənbə: Müəlliflərin hesablamaları. 
Cədvəl 3-ün Klasterlər sütununun I, II, III səviyyələrinə ehtimallar (aidiyyət dərəcəsi) 
verilmişdir. Aidiyyət dərəcələri (ehtimalın) ən yüksək 1.0000-dən ən aşağı 0.0109-ə 
qədər dəyişmişdir. Hər bir klasterə düşmənin ehtimalını [1.0000-0.9200] aralığına dü-
şən müvafiq klasterə aid edilməsi müəyyən edilmişdir. Onda aşağıdakı kimi klaster-
ləşdirilmə olacaqdır. 
I səviyyə klaster üzrə: