Azərbaycan Dövlət İqtisad Universiteti (unec) “Karyera planlanması və inkişafı” kafedrasının müəllimi, Saleh Nazim oğlu Həsənov

7. Etik Davranış qaydaları

Müasir iş dünyası bir vəzifə üçün müraciət edənlərin yalnız təhsili, ixtisası və iş təcrübəsi deyil, həm də bir işçi kimi hansı nüfuza sahib olduğunu qiymətləndirilir. Zahirdə hansı təəssürat yaratdığınıza, hansı keyfiyyətlərə sahib olduğunuza və insanlarla hansı üslubda ünsiyyət qurduğunuza əsasən formalaşır. Buna görə də, uğurlu bir iş axtarışı üçün müsahibə zamanı etiket qaydaları barədə biliklərə ehtiyacınız olacaq.

Görünüş

Müsahibədən əvvəlki gün yuxu almaq məsləhətdir.

Parfümün qoxusu məhdudlaşdırılmalıdır, bu dezodorant üçün də keçərlidir.

Geyim qaydalarına görə, qadınlar istidə də corab geyinməlidirlər - ofis şəraitində çılpaq ayaqlar, açıq barmaqları olan sandallar qəbuledilməzdir. Ayaqqabınız barmağı örtülməlidir.

Paltar və ayaqqabı qüsursuz görünməlidir - təmiz, ütülənmiş, cilalanmış. Əllər - baxımlı, manikür və neytral lak ilə. Makiyaj - ciddi ofis tərzində.

Paltarınızda üçdən çox rəng olmasın ki, cəlbedici görünməyin. Rəngli köynəklər, gödəkçələr, üstlər, şortlar, mini ətəklər müsahibə üçün uyğun deyil.

Dəqiqlik

Müsahibəyə əvvəlcədən, başlamazdan 10-15 dəqiqə əvvəl gəlin.

Bundan əlavə, şirkətin ofisini nəzərdən keçirmək və bununla necə təəssürat yaratdığını və burada işləmək istəyib-istəməməyinizi başa düşmək imkanınız olacaq.

Gecikirsinizsə, mütləq işəgötürənə zəng edib xəbərdar et. Ancaq ümumiyyətlə, gecikmək arzuolunmazdır.

İlk dəqiqələr

Duruşunuzu və yerişinizi izləyin. Ofisə başınızı yuxarı və çiyinlərinizi düz tutaraq daxil olun - beləliklə özünə inamlı bir insan təəssüratı yaradacaqsınız. Salam verməyi unutmayın.

Müsahibəni aparanların bir resepşini və katibi yoxdursa, üst paltarın harada qoyulacağını onlardan da soruşa bilərsiniz.

Sualları diqqətlə dinləyin, qısa və aydın cavab verməyə çalışın. eşitmədiyiniz və ya səhv başa düşdüyünüzdə təkrar soruşmaqdan çəkinməyin.

Əgər işəgötürən sualların siyahısını bitiribsə, siz soruşmağa başlayın. Bu suallar ikinci dərəcəli məsələlərlə deyil, iş prosesi, gələcək vəzifələrinizlə əlaqə olmalıdır.

Növbəti mərhələlər, son qərarın nə vaxt veriləcəyi barədə soruşa bilərsiniz.

Görüşün sona çatdığını görürsünüzsə, müsahibəyə dəvət aldığınız üçün, vaxt ayırdıqları üçün təşəkkür edin və sağollaşın.

Nə edə bilməzsən:

• Danışığa birinci başlamaq. Gözləyin sizdən soruşsunlar.

• Hansısa səriştələrin olmadığına görə üzr istəmək.

• Mübahisəli məsələlərə toxunmaq.

• Sözü kəsmə, müdaxilə.

• Həddən artıq səmimiyyət.

• Bu həqiqət olsa da, yüksək vəzifəli və məşhur insanlarla şəxsən tanış olduğunuzu demək.

• Maddi və ailə problemlərinizdən danışmaq.

• İstədiyiniz əmək haqqı səviyyəsini sizdən soruşulmadan əvvəl həmsöhbətinizə demək.

• Görüş artıq başa çatdıqda onu uzatmağa çalışmaq.
Bədən dili
Bədən dili, üz ifadələri və ya göz hərəkətlərindən ibarət olan və bütün bu formasiyaları zehni və fiziki fəaliyyətlərlə dəstəkləyən bir əlaqə formasıdır. Sözsüz ünsiyyətin bu forması əslində özünü ifadə edərkən insanın xarakterik xüsusiyyəti ola bilər. Bir mənada, ünsiyyət zamanı yalnız sözlərimizlə deyil, bədən dilimizlə də danışırıq. Bədən dilindən səmərəli istifadə edən insanlar ünsiyyət bacarıqlarına da sahibdirlər.
Xüsusilə ikitərəfli münasibətlərdə ilk görüşdə özünü göstərir. Deyilməsi nəzərdə tutulanları birbaşa və təsirli şəkildə çatdırmağa xidmət edir. Bədən dili ilə göndərilən bəzi işarələr və ya siqnallar qarşı tərəfin şüuraltını birbaşa təsir edir və qavrayış müddətindən sonra məna qazanır.

Bədən dili insanın düşüncələrinin əksidir. Buna görə qarşılıqlı əlaqənin ən təsirli və yaddaqalan yollarından biridir. Bədən dili ilk qarşılaşmada böyük əhəmiyyət kəsb edir, çünki ilk təəssürat bədən dili ilə edilir. Bu, yalnız ikitərəfli münasibətlərdə deyil, həm də işgüzar görüşlərdə, sosial həyat görüşlərində və daha çoxunda doğrudur. Bədən dili bəzən sözlərin ifadə edə bilmədiklərini ifadə edir. Sözlərlə izah edilə bilməyən duyğular bədən dili ilə aşkarlanır. Bədən dili ilə danışıq dili arasındakı bütövlük namizədə müsahibə zamanı prestij verir. Söhbətlər və bədən dili sinxronlaşdırılıbsa, digər tərəfdən sehrli bir qavrayış yarada bilər. Bu ciddi bir prestij qazanmaya kömək ola bilir. Çünki duruş keyfiyyətin vacib bir hissəsidir.

Müsahibədən əvvəl və müsahibə zamanı şəxs özünü nümayiş etdirdiyi münasibət və davranışlarla göstərir. Bədən dilinin istifadəsi müsahibə proseslərində də çox vacibdir.

Müsahibə zamanı müsbət və qalıcı bir iz buraxmaq üçün bədən dilinin istifadəsinə diqqət yetirmək vacibdir. Bu, özünə inamlı, güclü bir səs və səmimi, açıq bədən dili tətbiq etməklə edilə bilər.

Bədən dili ilə bağlı çox vacib bir xatırlatma səmimi davranmaq və təsirli bədən dili tətbiq etdiyimi söyləyərək "saxta" hərəkətlər etməməkdir.
Danışarkən göz təması qurun. Bu, daha yaxşı anlaşma və təsirli ünsiyyəti asanlaşdıracaqdır. Özünə inamlı bir insan təəssüratı verəcəksiniz.

Ətrafa baxıb masadakı sənədləri, başqalarının şəxsi əşyalarını araşdırmağa cəhd etməyin.

Üz ifadələri və jestlər

Gülməkdən qorxma. Ümumiyyətlə bir təbəssüm buzu sındırmağa, istənilən qapını açmağa, söhbəti müsbət istiqamətə çevirməyə kömək edir.

Nəyisə xoşlamadığınızı və ya stresli olduğunuzu göstərməməlisiniz. Qələm, kağız, aksessuarlarla manipulyasiya etməyin. Əlinizdə heç bir şeyi bükməyin - bu əsəbilik göstəricisidir.
Müsahibədən sonra

Əgər razılaşdırılmış vaxtdan sonra şirkət sizi geri çağırmadısa, etiket qaydalarına əsasən özünüzü xatırlatmaq və bu şirkətlə iş birliyinizdə olduğunuzu vurğulamaq üçün zəng etməyə icazə verilir.

Qəbul edilə bilməz:

• Rədd cavabı aldığınız və ya qeyri-müəyyən bir cavab aldığınız təqdirdə firmanı zənglərlə narahat etmək.

• Hər rədddan sonra əsəbləşmək. Sizin üçün hər hansı bir müsahibə özünüzü satma təlimidir. Nə qədər çox müsahibədə iştirak edirsənsə , o qədər çox şansın olur.

Müsahibəyə gecikməmək üçün nə etməli

İş görüşmələri bir çox səbəbdən əksər insanlar üçün streslidir. Müsahibə tanış olmayan bir ərazidə və ya tamamilə yeni bir şəhərdədirsə, yol tapmaq və vaxtında oraya çatmaq namizəd üçün narahatlıq mənbəyinə çevrilə bilər.

Müsahibə günü hər şeyin rahat getməsini təmin etmək üçün bu təkliflər nəzərə alınmalıdır:

• Erkən yola düşmək: Çox erkən gəlmək mümkün olsa da, müsahibədən əvvəl kifayət qədər vaxtınız olmalısı yaxşıdır.Tıxaclar, qəzalar, park problemi və ya binanı tapmaqda çətinlik kimi kiçik əngəllər müraciətçini gecikməyə məcbur edə bilər.

• Müsahibəyə gedərkən şirkətin əlaqə məlumatlarını götürün: Müsahibəyə gedib-gəlmək üçün çox vaxtınız olsa belə, buna baxmayaraq, bəzən nəzarətdən kənar vəziyyətlər də gecikməyə səbəb ola bilər. Bir problem varsa görüşəcəyiniz şəxsə məlumat verilməlidir. Onlara əvvəlcədən xəbərdarlıq edilsə və ağlabatan bir açıqlama verilsə, namizədi anlaya və onlarla həmrəy ola biləcəklər. Bu vəziyyətdə ediləcək ən pis şey xəbərdarlıq etmədən gec gəlmək və bəhanə gətirməkdir.

• Əvvəlcədən yeri araşdırmaq: Müsahibələrin çoxu günlər və ya həftələr əvvəl planlaşdırılır,buna görə harada olacağını araşdırmağa vaxt var. Müsahibə üçün yer yaxınlıqdadırsa, məkana getmək və dayanacağı yoxlamaq, trafikə diqqət çəkmək və görüşün keçiriləcəyi ofisi tapmaq üçün bir gün ayırmaq olar.

Müsahibə texnikaları