Azərbaycan döVLƏT İQTİsad universiteti

Nəqliyyat. Turizm səfər etməklə əlaqəli olduğundan Nəqliyyat sahəsi də çox 
böyük önəm təşkil edir. Səyahəti 3 yolla həyata edə bilərik:
- quru (avtomobil və dəmiryolu);
- hava;
- su yolu ilə.
Hava limanını tərk etdikdən sonra ilk öncə göstərilən xidmət nəqliyyat 
xidmətidir. Turistin ölkədə olduğu müddətcə onun istənilən yerə çatdırmaq, 
gəzdirmək, nəqliyyat tələbatını ödəmək məhz bu sahəyə həvalə edilir. Tursitlər bu 
xitmədi 3 şəkildə görə bilərlər. Birincisi turizm şirkəti əvvəlcədən, gələcək olan 
turisti nəqliyyat xidməti ilə təmin edir. Bunun üçün şirkət öz nəznində olan 
avtomobillərdən və ya əməkdaşlıq etdiyi şirkətlərin təklif etdiyi xidmətlərdən 
yararlana bilər. İkinci addım, turist öz maddi vəsaiti hesabına taksi xidmətlərindən 
yararlana bilər. Və üçüncü addım, turistlər getdikləri ölkələrdə avtomobilləri 

---

23 
icarəyə götürə bilərlər. Əlbəttə ki, bunun üçün gediləcək şəhəri ölkəni tanımaq, yol 
xəritəsi ilə tanış olmaq lazımdı. Bəzən bu üsuldan elə hava limanındaca, ya da bu 
cür xidmətlər göstərən şirkətlə əlaqə saxlayaraq istifadə edə bilərsiniz. Qeyd edilən 
3-cü üsuldan hələ ki, qlobal şəkildə istifadə olunmasa da, bunu bir çox ölkələrin 
təcrübəsində görmək olar (Misal: ABŞ, Fransa, Avstriya) .
Ümumi nəzər saldıqda hava nəqliyyatı turizmin inkişafı xüsusi əhəmiyyət 
kəsb edir. Səyahət edən insanların daha uzaq məsafələrə səfərini təşkil edilməsi 
məhz hava nəqliyyatı vasitəsilə digər nəqliyyat növlərinə nisbətən daha tez bir 
zamanda həyata keçirilir. Həmçinin havayolu şirkətlərinin göstərdiyi yüksək 
xidmət turistləri məmnun etdiyindən, onların gələcək səfərlərdə də bu nəqliyyat 
növünü seçməsinə şərait yaradır. “AirHelp” şirkəti 2018-ci il üzrə dünyanın 15 ən 
yaxşı havayolu şirkətinin adını açıqlayıb. Buradakı şirkətlə 10 ballıq sistem üzrə 
qiymətləndirilib. Bu qiymətləndirmə xidmətin keyfiyyəti, zaman performansı və 
müştəri məmnunluğu əsasında aparılıb. Həmin şirktlər aşağıdakı siyahıda 
göstərilmişdir: 
1 “Qatar Airways” – Qətər (9.07)
2 “Lufthansa” – Almaniya (8.57)
3 “Etihad Airways” – BƏƏ (8.43)
4 “Sinqapore Airlines” – Sinqapur (8.33)
5 “South Africian Airways” – CAR (8.31)
6 “Austruian Airlines – Avstriya 
(8.25)
7 “Aegean Airlines” – Yunanıstan (8.19)
8 “Qantas” – Avstraliya (8.12)
9 “Air Malta” – Malta (8.09)
10 “Virgin Atlantic” – Birləşmiş Krallıq (8.4)
11 “KLM Royal Dutch Airways” – Hollandiya (8.1)
12 “Norwegian Air” – Norveç (8.00)

---

24 
13 “Wizz Air “ – Macarıstan (7.95)
14 “FlyBe” – Birləşmiş Krallıq (7.94)
15 “Türkish Airlines” – Türkiyə (7.94) 
(https://www.dunya.com/foto-
galeri/gundem/2018in-en-iyi-15-havayolu-sirketi-galeri-418547, 2018 )
Hava yolları ilə yanaşı turistlərin böyük bir qismi avtomobil və ya dəmiryolu 
ilə səyahəti seçirlər. Təbii ki, təsir göstərən amillər sırasında qiymətlərin bir qədər 
daha aşağı olmasını, gedilən məsafənin daha yaxın olması qeyd oluna bilər. Bu 
nəqliyyat vasitəsindən istifadə edən edən turistlər əsasən qonşu ölkələrə gedənlər 
olur. Çünki avtomobil və dəmiryolu yolu üzrə beynəlxalq şəkildə gedilən 
marşrutların əksər hissəsi məhz qonşu ölkələrə olur.
Və sonuncu vasitə su nəqliyyat növüdür. Bu əsasən Okeana birbaşa çıxış olan 
ölkələr arasında yaradılan marşrut üzrə təşkil edilir. Hər il milyonlarla insan ya 
beynəlxalq sularda, ya da daxili sularda bu nəqliyyat növü ilə səfərlər edirlər. 
Bundan başqa ölkəyə gələn turistlər kiçik və böyük paraxodlarda təşkil olunan 
gəzintiləri sevirlər. Bu ya dənizdə, ya geniş hövzəsi olan çaylarda həmçinin böyük 
göllərdə təşkil edilir. Turistlər tərəfindən belə gəzintilər böyük maraqla qarşılanır.