Azərbaycan döVLƏT İQTİsad universiteti

3.2 Sorğudan alınan cavabların təhlili və son nəticə 
Aparılmış sorğudan aydın olur ki, səfərlər zamnaı insanların təəsüratları, 
fikirləri, onların zövqləri, düşüncə tərzləri, xarakterləri, dünyagörüşləri və təhsil 
səviyyələri ilə əlaqəli olur. Verilmiş cavablara həmçinin iştirakçıların cinsinin və 
yaş kateqoriyalarının da təsir etdiyini görmək mümkündür. Gənc yaşda olan 
insanlar istirahət zamanı daha çox əyləncəyə üstünlük verdiklərindən bu özünü 
cavablarda da göstərmişdir. Keçirilən sorğuda iştirak edənlərin əksəriyyəti məhz 
məhz gənc yaşlarda olan insanlardır. İştirak edənlərin 58%-i 8-24 yaş aralığına, 
30%-i isə 25-32 yaş aralığına aid edilirlər. Deməli belə qənaətə gəlmək olar ki, 

---

62 
88% respondent gənc və yeniyetmələrdən ibarətdir. Bu isə çox böyük göstəricidir. 
Bundan əvvəl də qeyd edildiyi kimi bu qədər böyük göstərici olmasına 
baxmayaraq, bu əslində normal sayıla biləcək haldır. Çünki hazırda səyahət etməyə 
maraqlı olan insanların əksəriyyətini bu yaşlardan olanlar təşkil edir. Gənclərin 
sayının belə çox olmasına səbəb həm istirahət mərkəzləri, həm də turu təşkil edən 
agentliklərin təklif etdiyi xidmətlər də təsirini göstərməkdədir. Dünya 
təcrübəsindən misal göstərilməli olsa, bir çox iri, tanınmış agentliklər bununla 
əlaqədar statistik göstəricilərdən istifadə edir. Belə şirktlər bunu bir neçə yolla 
həyata keçirirlər : 
- Əhali arasında sorğu keçirməklə ; Bunun özünü də iki üsulla aparmaq 
mümkündür : 
a) Sosial Şəbəkələr üzərindən istifadəçilərə müəyyən sayda suallarla təqdim 
edilməklə, buradan alınan cavablara əsasən nəticə çıxarmaq ; 
b) Birbaşa insanların özləri ünsiyyətə girib sorğunu həyata keçirməklə ; Bunun 
üçün əsasən insanların daha çox sıxlaşdığı yerlərdən istifadə olunur. Yenə də 
gənclərin aktivliyini və marağını nəzərə alaraq, daha çox universitetlərdə, 
məktəblərdə, parklarda, istirahət məkanlarında və digər insanların sıx toplaşdığı 
yerlərdə bunu həyata keçirmək mümkündür.
- Rəsmi mənbələrdən statistik göstəricilər əldə etməklə. Turizm sahəsində 
fəaliyyət göstərən şirkətlər bir çox hallarda rəsmi mənbələrin verdiyi 
məlumatlardan istifadə edirlər.
- Digər bir üsul isə şirkətin öz informasiya mənbələrindən istifadə etməsidi. 
Daha öncə hansı istirahət mərkəzinə nə qədər turist göndərilməsi, neçə gün 
müddətində qalmaqları, ailəvi yoxsa fərdi , yaxud da qrup halında gedilməsi, 
hansı yaşlarda oması, gedənlərin arasında kişilərin yoxsa qadınların üstünlük 
təşkil etməsi kimi informasiyalar yiğılır. Gələcəkdə hər hansıs yeni bir xidmət 
təklif edildikdə, həmin arxiv məlumatlarına dayanaraq müvafiq addımlar 
atılmış olur. 

---

63 
Səyahətə ailəvi şəkildə gedənlərin də sayı az deyildir. Doğrudur tədqiqat 
işində keçirilən sorğudakı insanların cəmi 16% i evlidir. Lakin bu o nəticəni 
verməməlidir ki, ailəvi şəkildə səfər edənlər də azdırlar. Subay insanlar da öz 
valideynləri, yaxınları ilə səyahət edə bilərlər.
Ailəvi şəkildə istirahətə yollanan zaman istər gediləcək məkanla əlaqəli, 
istərsə də təklif edilən xidmətlərlə əlaqəli bəzi amillər özünü göstərmiş olur. 
Məsələn, ailə ilə səfər edən insanlar əyləncəyə meyilli məkanlara getməkdə elə də 
maraqlı olmurlar. Həm yaş amili, həm maraqlar buna təsir edir. Çox zaman ailə ilə 
edilən səyahətlərdə yaşlı valideynlərin istəkləri də daha çox nəzərə alınır və 
gedilməkdə olan şəhər, rayon, ölkə də, istirahət mərkəzi də buna əsasən seçilir.
Turizm şirkətləri də öz fəaliyyətlərində bunu nəzərə alırlar. Belə ki, bu 
şəkildə səfər etmək istəyən müştərilər üçün daha sakit, daha münasib yerlər təklif 
olunur. Bura müalicə məqsədilə getmək istəyən turistləri də misal göstərmək olar. 
Bu cür müştərilərə xüsusi turlar təklif edilir ki, Azərbaycanda və dünyada hazırda 
bu çox geniş yayılmaqdadır.
Sorğunun 68% iştirakçısının fikrincə istirahətlərinə ölkə daxilində vaxt 
ayırmaq onlara görə daha münasibdir. 32% iştirakçının fikrincə isə ölkə 
xaricindəki səyahətləri onlara daha maraqlıdı. Bura turistlərin maddi durumu ilə 
bağlı amil öz təsirini göstərmiş olsa da, istək və zövqlər də çox zamanlarda ön 
plana keçməkdədir. Vətənimizin əlverişli təbiəti, resursları imkan verir ki, daxili 
turistlər bundan yararlansın. Lakin qiymətlərdən, xidmət keyfiyyətindən, yeni 
ölkələrə getmək marağından dolayı xaricə üz tutanları sayında artım olur. 
Sorğudan belə nəticəyə gəlmək olar ki, daxili turistlərin ən çox üz tutudğu 
bölgə Azərbaycanın füsunkar yerlərindən birisi olan İsmayıllıdır. Bunu əldə 
edilmiş statistik rəqəmlərə baxdıq da daha aydın şəkildə görmək mümkündür. 
Gələn cavablardan 46%-də İsmayıllı rayonunun adı yer almaqdadır. İsmayıllının 
geniş meşə zonasına sahib olması bu yerin havasında özünü göstərir. Belə ki, bura 
gələn turistlərin əksəriyyəti yay mövsümündə, ilin isti aylarında İsmayıllının 
havasının sərin və təmiz olduğunu bildirirlər. Rayon yalnız havasına görə deyil 

---

64 
həmçinin görməli yerləri ilə zəngin olduğu üçün də ən çox səfər edilən bölgədir. 
Lahıca gələn istər daxili, istərsə də xarici turistlərin sayında ildən-ilə artımı görmək 
olar. İsmayıllıda bir neçə qoruqlar vardır ki, rayona gəlmiş insanlar buranı ziyarət 
etmək fürsəti əldə edirlər. İsmayıllıda yaşı yüz illərlə olan nadir ağaclar var. Bütün 
bunlar həm ölkə xaricindən, həmçinin ölkəmizdən olan insanların marağını 
qazanmaqdadır. 
İstirahət məqsədilə səfər üçün seçilən ikici bölgəmiz Qəbələ şəhəridir. 
Qəbələ coğrafi mövqeyinə görə İsmayıllıdan sonra gəlir. Bu iki bölgənin bir-birinə 
yaxın yerləşməsi hər ikisi üçün turizm mövzusunda çox ciddi imkanlar qazandırır. 
Qəbələyə son zamanlar xarici ölkələrdən gələnlərin sayı xeyli artmışdır. Buranın 
özünə xas iqlimi, təbiəti, landşaftı, şəlalələri gəlməkdə olan qonaqlarda xoş 
təəsuratlar oyadır. Burada fəaliyyət göstərən “Luna Park” da şəhərə gələnlərin 
mütləq ziyarət edəcəyi məkana çevrilmişdir.