Azərbaycan Hava Yolları Qapalı Səhmdar Cəmiyyəti Milli Aviasiya Akademiyası Sərbəst iş №3

Azərbaycan Hava Yolları
Qapalı Səhmdar Cəmiyyəti
Milli Aviasiya Akademiyası

Sərbəst iş № 3
Fakültə: Fizika Texnalogiyaları
İxtisas: Elektrik və Elektronika Mühəndisliyi
Qrup: 2532a
Fənn: Azərbaycan Tarixi
Mövzu: Səfəvilərin Süqutu
Tələbə: Rzazadə Cavad
Müəllimə: Kərimova Ellada

Şah I Abbas.
Səfəvilər dövlətinin 5-ci hökm darı 1587-1629-
cu illərdə hakim iyyətdə olan Şah I Abbasdır.
Şah I Abbas dövlətin Şah İsm ayıldan sonra
itirilm iş qüdrətini bərpa etdi. Avropada onu
“Böyük Abbas” adlandırırdılar.
I mərhələ:
İlk m ərhələdə Lələ Mustafa
Paşanın Qafqaza yürüşü və Çıldır döyüşü baş
verir. Bu döyüş Osm anlı qələbəsi ilə başa
çatır. İkinci m ərhələdə isə Mollahəsənli döyüşü baş tutm uşdur. Bu döyüş Səfəvilərin
qələbəsi ilə sona çatdı. Üçüncü m ərhələdə
isə Məşəl savaşı baş verm işdir. Bu döyüş
Osm anlı qələbəsi ilə başa çatm ışdır.
Müharibənin dördüncü m ərhələsində dövlət
daxilində olan çəkişm ələr, siyasi-iqtisadi
münasibətlərin pozulm ası, araverm əyən
müharibələr, Osm anlıların Təbriz üzərinə
yürüşü, əhalinin göstərdiyi m übarizə öz əksini
tapmışdır.
Azərbaycanın şim al qərbində Qanıx
çayı sahilində — Zaqatala-Balakən ərazisi baş
verən döyüşdə baş verən döyüşdə Səfəvi
qoşunları qalib gəldi. Lakin m üharibənin
sonrakı döyüşlərində Osm anlılar ardıcıl
qələbələr qazanırlar və 1590-cı ildə bağlanan
İstanbul sülh sazişi ilə iki dövlətinin
m üharibələrinin yekun m ərhələsi vurulur.
İstanbul sülh m üqaviləsinə əsasən, Talış
bölgəsi istisna olm aqla Bütün Şim ali
Azərbaycan, Qərbi Azərbaycan, eləcə də
Cənubi Azərbaycanın bir hissəsi – Şirvan və
Qarabağdan Təbriz və Marağayadək ərazilər
Osm anlı dövlətinin nəzarətinə keçib.
II mərhələ:
1578-ci il sentyabrın 9-da Səfəvi
dövləti ilə Osm anlı im peratorluğu arasında
çoxillik m üharibələrin ikinci m ərhələsi
başlanıb. 1578-ci il sentyabrın 9-da Səfəvi
dövləti ilə Osm anlı im peratorluğu arasında
çoxillik m üharibələrin ikinci m ərhələsi
başlanıb. Azərbaycanın şim al-qərbində Qanıx
(Alazan) çayı sahilində (indiki Zaqatala-
Balakən ərazisi) baş verən döyüşdə Səfəvi
qoşunları qalib gəlib. Lakin m üharibənin
sonrakı döyüşlərində Osm anlılar ard-arda
qələbəlar qazanıиlar və 1590-cı ildə bağlanan
“İstanbul” sülh sazişi ilə iki türk dövlətinin qanlı m üharibələrinin növbəti m ərhələsinə
yekun vurulub. İstanbul sülh m üqaviləsinə
əsasən, Talış bölgəsi istisna olm aqla bütün
Şim ali Azərbaycan, Qərbi Azərbaycan, eləcə
də Cənubi Azərbaycanın bir hissəsi (Şirvan və
Qarabağdan Təbriz və Marağayadək ərazilər)
Osm anlı dövlətinin nəzarətinə keçib.

Səfəvi dövlətinin süqutu.

Nadir şah 1732-ci ildə II Şah Təhm asibi (1722
– 1732) taxtsan salaraq onun oğlu III Şah
Abbası hakim iyyətə gətirdi. Nəhayət 1736-cı
ildə, onsuz da əlində olan iqtidar çəryini
istifadə edərək özünü Azərbaycan və İranın
şahı elan etdi. Bununla da 1736-cı ildə Səfəvi
xanədanı süquta uğram ışdır. 1747-ci ildə
Nadir Şahın sui-qəsd nəticəsində öldürülm əsi
ilə Səfəvilər yenidən şahlığı ələ keçirdilər.
Əslində isə dövləti III Şah İsm ayılın adından
Kərim xan Zənd idarə edirdi. Lakin Zənd
xanədanının da öm rü uzun sürm ədi. 1794-cü
ildə Qacarlar tərəfindən Zəndlər sülaləsinin hakim iyyətinə son qoyuldu.