Azərbaycan Hüquq Tarixi
Müsəlman ailə və vərəsəlik hüququ
Yüklə 0,64 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- . Bain və ya talaq bain
|
9. Müsəlman ailə və vərəsəlik hüququ
Fiqhdə ailə hüquq münasibətlərini nizamlayan hüquq normaları böyük bir qrupu əhatə edir. Müsəlman hüququna əsasən daimi və müvəqqəti bağlanmasından asılı olmayaraq, nikah bağlamaq üçün kişi və qadının razılığının olması ilə yanaşı ,kəbinkəsmə düsturu oxunmalı və nikah müqaviləsi bağlanmalıdır.Yaxın qohumlar arasında nikahı qadağan edən müsəlman ailə hüququ hər bir müsəlmana müəyyən şərtlərin gözlənilməsi ilə dörd arvad almağa icazə verir.Ümumiyyətlə ,nikahın bağlanması üçün bir sıra şərtlərə əməl edilməlidir.Belə ki ,nikah zamanı kişi qadına başlıq (məhr) verməlidir və başlığın miqdarı evlənən tərəflər ,onların nümayəndələri tərəfindən müəyyən edilirMüsəlman kişilərə əhl-kitabla evlənməyə icazə verilirsə də, müsəlman qadının belə hüququ yoxdur.Nikah mollanın iştirakı ilə məsciddə və ya kişi tərəfin evində bağlanırdı.Evlənənlər yetkinlik yaşına çatmalı və iddə içərisində olmamalı idi.Nikah bağlanan zaman iki nəfərdən ibarət kişi cinsindən olan şahidlərin iştirak etməsi vacib sayılırdı.Şahidlərdənbiri şəhər kişinin,digəri isə qadının tərəfində,onların razılığının olmasını təsdiq edirdilər. Müvəqqəti nikah ,yəni siğə şəriətin ailə - nikah müqavilələrinin ən arxaik formasıdır.Erkən islamiyyətdə mövcud olmuş bu nikah forması ,sonralar ortodoksal sünnizm tərəfindən sıxışdırılmışdır.Çoxarvadlılıqvə müvəqqəti nikah – siğə digər müsəlman ölkələrində olduğu kimi,Azərbaycanda da ,əsasən ,əhalinin imkanlı təbəqələri arasında intişar tapmış, buna görə də geniş yayılmamışdı.Qadının öz ərinin əlavə arvad almamasışərtilə öz məhrini yəni başlığını ərinə bağışladığı və ərin də bu şərtə razı olduğu təqdirdə ,onun öz sözünün üstündə durması tələb edilirdi. Müsəlman hüquqi doktrinasında hamı üçün eyni şəkildə müəyyən edilmiş nikah yaşı dəqiqləşdirilməmişdi. Belə ki ,fiqh bir sıra hallarda nikah yaşını kişilər üçün 15 ,qadınlar üçün isə 9 yaş müəyyən edir,digər hallarda şəxsin fizioloji amillərinin üzə çıxmasına həll edici əhəmiyyətverirdi.Atalığın mübahisəli hallarının həlli qaziyə həvalə edilirdi .
Müsəlman hüququ əsasında nikahın pozulması öz asanlığı və hər hansı rəsmiyyətçiliyin olmaması ilə fərqlənir.Fiqhə görə boşanmanın bir neçə növündən istifadə edilir. Bain və ya talaq bainadlanan boşanma birdəfəlik ,qəti boşanma hesab edilir. Ricət qaydasında boşanma ər tərəfindən arvadını sonradan geri qaytarmaq imkanını nəzərdə tutur.Boşanmanınxələ qaydası arvadın öz ərini varidatla ələ almağa çalışmaqla ,özünə verilmiş azadlığın müqabilində ərini maddi cəhətdən mükafatlandırılmasını nəzərdə tutur. Əlçəkmə ilə boşanma,yəni
Yüklə 0,64 Mb. Dostları ilə paylaş:
|