Azərbaycan miLLİ elmlər akademiyasi folklor institutu

Nübar Həkimova ___________________________________  
 
 
254 
yaşıl  yarpağının tərkibində 847 q su vardır. Yarpaq və göv-
dəsinin  tərkibindən zəngin  vitamin qrupu  müəyyən edilmiş-
dir. 100 q xammalın tərkibindən 52-242 mq C vitamini, 3,0-
12,8  karotinoid,  1,44  mq  B
1
,  0,36  mq  B
2
  (riboflavin),  0,36 
mq  B,  nikotin  turşusu  (PP),  3,7  mq/q  foliv  turşusu,  2,3 
mq/kq rutin və s. maddələr aşkar olunmuşdur. Aparılan elmi-
tədqiqatlar  nəticəsində  flavonoid  və  piqmentlərin  bitkinin 
daxilində  gedən  fizioloji  proseslərdə  oynadıqları  rollardan 
söhbət  açılır.  100  q  xammalın  tərkibində  78,1  mq  xlorofil, 
5,12  mq  karotinoid,  6,54  mq  lyutein,  3,61  mq  violaksantin 
və s. maddələr müəyyən olunmuşdur. Şüyüdün yarpaq, göv-
də,  çiçəklərinin  tərkibində  kversetin,  izoraninetin,  kempfe-
rol,  meyvəsindən  kversetin  flavonoidlərinin  olduğu  aşkar 
edilmişdir. 100 q yaş kütləsinin tərkibindən 4,3 mq Na, 335-
K,  223-Ca,  70-Mn,  93-P,  1,6  mq  Fe  makro-  və  mikroele-
mentləri tapılmışdır. Şüyüdün meyvələrinin tərkibindən q/kq 
olmaqla  10,8-K,  9,6-Ca,  4,4-P,  62-Na  makro-  və  mikroele-
mentləri  təyin  edilmişdir.  Şüyüdün  toxumlarının  tərkibində 
olan Ca və Na miqdarı lobya və noxud toxumlarından topla-
nılan  Ca,  Na  miqdarından  artıqdır.  Toxumlarının  tərkibində 
zəngin mineral maddələr aşkar edilmişdir. Belə ki, toxumu-
nun tərkibindən mq/kq olmaqla 43-Mn, 33-Zn, 9,7-Cu, 0,56-
M
o
 və s. makro- və mikroelementləri aşkar edilmişdir. Şüyü-
dün meyvəsi yağ almaq üçün ən qiymətli xammal hesab edi-
lir. Bitkinin kökündən 2,46% yağ aşkar olunduğu halda, yer-
üstü hissəsindən 3,85%, meyvəsindən isə 14,63%  yağ aşkar 
edilmişdir. Zülal, 15,5-18%) piyli yağ müəyyən edilmişdir.