17
bilər. Bəzən elə olur ki, mövhumatçı adam "pis" yuxu gör-
dükdə "Bədbəxtlik üz verəcək" deyir, qorxuya düşür, fikri
dağılır. Bu vəziyyətdə o, asanlıqla yanar, yıxılar, yaxud bərk
əzilə bilər. Onda belə adamlar "Yuxum düz çıxdı" deyərlər".
A.M.Tsuzmer, O.L.Petrişina kimi, L.P.Latoş və L.Q.
Kramanovada da yuxugörmə təxminən eyni aspektdə təhlil
olunur. Sözsüz, müasir dövrümüzdə, texnika əsrinin belə bir
dövründə yuxu, yuxugörməyə bu qədər səthi şərh vermək,
onu ilahi qüvvələrə bağlamaq, yuxuyozumunu "mövhu-
matla", yuxuya inananları "iradə zəifliyi" ilə damğalamaq sa-
dəcə səbatsızlıqdır.
Bu bir həqiqətdir ki, əsrlər boyu əzəli-ədəbi təbiətin öv-
ladı olan insanlaera yoldaşlıq edən zəngin, rəngarəng janrlı
şifahi xalq ədəbiyyatımızda dünyanın bütün xalqlarında ol-
duğu kimi, yuxu, yuxugörmə motivləri saysız-hesabsızdır.
Yurdumuzun ulu müdriklərinin yaratdıqları çoxşaxəli, çox-
saylı əfsanə, əsatir, nağıl, dastanlarda yuxunun yaranma sə-
bəbləri və nəticələri məntiqi cəhətdən bir-birini tamamlayır.
Ona görə də yuxunun, yuxugörmənin səbəblərini təsadüflərə
bağlamaq; kiminsə kimdən pis və ya şad bir xəbər gözləməsi
fikrini həmin hadisə ilə məşğul olmağa yönəltməsi, gizlətdiyi,
haradasa qoyduğu, itirdiyi əşyanı, yuxu, huşagetmə vasitəsilə
tapması və s. kimi inandırıcı olmayan gülünc yozumlara əl
atmaqla, "mövhumat", "cəhalət", "nadanlıq", "iradə zəifliyi"
ilə damğalamaqdansa, onu günün tələbi baxımından elmi-nə-
zəri cəhətdən aramaq-araşdırmaq daha düzgün olardı.
Müasir təbabət, psixologiya, fiziologiya elmlərində bu
sahədə artıq müəyyən addımlar atılmaqdadır. Hətta eksperi-
mental surətdə müqayisələr də edilmiş və edilməkdədir. Bu
PDF created with pdfFactory Pro trial version
www.pdffactory.com