Azərbaycan miLLİ elmlər akademiyasi nəSİMİ adına DİLÇİLİK İnstitutu

əsərlərində  toponimlərin  üslubi  xüsusiyyətləri”ndən  danışılır.  Bədii 

ədəbiyyatın linqvistik materialı arasında toponimlər xüsusi üslubi yük daşı-

ması  ilə  seçilir.  Bu  baxımdan  yanaşdıqda,  C.Məmmədquluzadənin  drama-

turgiyasında da kifayət qədər üslubi toponimlərə rast gəlmək mümkündür.  

Xüsusən, satirik və yumoristik ədəbiyyatda toponimlərin üslubi funk-

siyaları daha qabarıq şəkildə üzə çıxır. Təbii ki, hər bir dram əsərində oldu-

ğu  kimi,  C.Məmmədquluzadənin  də  dramlarında  antroponimlərin  ən  çox 

rast  gəlindiyi  hissələr  əsərlərin  re-

markalarıdır.  Ədibin  ilk  və  son 

mənzum  dramı  olan  “Çay  dəsgahı”  da  bu  cəhətdən  istisna  təşkil  etmir. 

                                                             

1

 C.Məmmədquluzadə. Dörd  cilddə. I cild, Bakı, “Öndər nəşriyyat”,  2004, 664 səh. (s.227)

 

---

 

 

 

 

 

 

 

19 

Doqquz “nəfər”dən ibarət olan “əhli-məclis”i təsvir etdikdən sonra C.Məm-

mədquluzadə  hadisələrin  baş  verdiyi  məkanı  göstərərək  yazır:  “Əhvalat 

vaqe olur Zəngəzur mahalında bərgüşadlı Hacı Rəhim bəyin evində”

1

.  

Samavarın  monoloqunda onun icad edildiyi Tula şəhərinin adı çəki-

lir  ki, bu  da əsərin üslubi toponimkasının  özəlliklərindən biri, üslubi topo-

nimdən uğurlu istifadə örnəyi kimi nəzərdən keçirilə bilər. Belə ki, “samo-

var”, yəni rus dilindən tərcümədə “özü qaynadan” demək olan məişət ava-

danlığı  ilk  dəfə  Rusiyanın  Tula  şəhərində  düzəldilmiş  və  buradan  bütün 

dünyaya  yayılmışdır.  Bu  cəhəti  nəzərdə  tutan  Mirzə  Cəlil,  əsərinin  qəhrə-

manı olan Samavarın dilindən deyir: 

Yoxdu dərdim bu dünyada, nə qəmim,