Azərbaycan miLLİ elmlər akademiyasi nizami adina əDƏBİyyat institutu

S
S
a
a
l
l
i
i
d
d
ə
ə
 
 
Ş
Ş
ə
ə
r
r
i
i
f
f
o
o
v
v
a
a
 
 
8 
diaxron kəsikdə universal xarakter vermək, onun dünyagö-
rüşünün elementlərini keçmişdə aramaq cəhdlərini U. Eko 
istehza ilə «Homerin özünü postmodernist elan etmək» ki-
mi fikirləri ilə razılaşmadığını bildirirdi. «Postmodernizmi 
getdikcə uzaq keçmişə, qədim zamanlara itələyirlər. İlk 
əvvəl bu termin yalnız XX əsrin ikinci yarısının yazar və 
sənətkarlarına şamil olunurdu, getdikcə XX əsrin əvvəllə-
rinə, sonra daha da dərinə getdi; dayanacaq nöqtə görün-
mür və tezliklə postmodernizm kateqoriyası Homeri də 
özünə hopduracaq» 
3
. Bu postmodernist ideoloqların keç-
mişlə bağlı irəli sürdükləri konsepsiyalar postmodernizmin 
ictimai, mədəni, fəlsəfi-estetik hadisələr kimi boş yerə 
əmələ gəlməsinin qeyri-mümkünlüyü və ondan əvvəlki, 
bəzən də özünə xas olmayan yad hadisələrin içərisində for-
malaşması ilə əsaslanır. Lakin postmodernistlərdə keçmi-
şin bərpası mümkün olmaması səbəbindən, sitat ona müra-
ciətin əsas formasına çevrilmişdir. U. Ekonun fikrincə bü-
tün sözlər artıq deyilib, bu səbəbdən də, postmodernist mə-
dəniyyətdə hər bir söz (hətta hərf) sitatdır. 
Postmodernizm yeni aksioloji yanaşma ilə səciyyələ-
nir. Postmodernizmə görə «Mən» fenomeni tarixin müəy-
yən mərhələsində meydana çıxdığından keçici xarakter da-
şımışdır. M. Fuko «Les Mots et les choses. Une archéolo-
gie des sciences humaines» əsərində əsr yarım bundan əv-
vəl başlanmış dövr daxilində insanın ciddi transformasiya 
olmasını qeyd edir. Mişel Fuko bunu biliklərin məqsədlə-
rinin dəyişməsinin nəticəsi kimi qiymətləndirir. Onun fik-
rincə, bu məqsədlər meydana gəldiyi kimi yoxa çıxsa, 
3
Eco U. Postscript to the Name of the Rose. NY.: Harcourt, 1985, 
91 p. P. 75. 

---