Azərbaycan Respublikası Dövlət Neft Şirkəti

2. Yanğının yaranma şərtləri
(yanğın üçbucağı).
Yanğın
– maddi ziyan vuran, vətəndaşların həyat və sağlamlığına,
cəmiyyətin və dövlətin maraqlarına zərər yetirən nəzarətsiz yanmadır. Bütün yanar
(yanan) maddələrdə yanma reaksiyasında iştirak edən qaz-hava qarışığının əsas
komponentləri - karbon və hidrogen vardır. Yanar maddələrin və materialların
alışma temperaturu müxtəlifdir və əksəriyyət üçün 300
0
C-ni aşmır. Yanmanın
fiziki-kimyəvi əsasları maddələrin və materialların karbohidrogen buxar və
qazlara qədər termik ayrılmasıdır ibarətdir, hansı ki, yüksək temperaturların təsiri
altında oksidləşdirici (havanın oksigeni) ilə kimyəvi fəaliyyətə girərək yanma
prosesi zamanı
karbon qazına (karbon dörd-oksidi), dəm qazına (karbon oksidi),
hisə (karbon) və suya çevrilir, bu zaman istilik və işıq şüalanması ayrılır. 
Yanmanın baş verə bilməsi üçün zəruri və kifayət olan şərtləri üçbucaq
şəklində təsvir etmək qəbul edilmişdir, hansı ki, yanğın üçbucağı adlandırılır.
Yanğın üçbucağını şərti olaraq aşağıdakı kimi təsvir etmək olar:
Alışdırma mənbəyi
93

---

Şəkil 2.1. Yanğın üçbucağı.
Məlumdur ki, istənilən şərtlərdən (üçbucağın zirvələrindən) biri istisna
edilərkən yanmanın baş verməsi mümkün deyil. Əksər hallarda alışma
mənbələrinin (elektrik şəbəkələrinin, isitmə sistemlərinin saxlanılması, yanğın
əleyhinə rejimin yaradılması, əhaliyə və işçilərə yanğın təhlükəsizliyi tədbirlərinin
öyrədilməsi və s.) istisna edilməsinə yönəldilən tədbirlər görülür. Çox vaxt buna
əlavə olaraq, ayrı-ayrı otaqlarda yanar mühitin istisna edilməsinə və
məhdudlaşdırılmasına (dəhlizlərin, nərdivan qəfəslərinin, xolların, insan kütlələri
olan zalların və s. örtüklənməsinə qoyulan tələblər) yönəldilən tədbirlər görülür. 
2.1. Odadavamlı və oddan qoruyucu konstruksiyaların təsnifatı.