Hər kəsin doğulduğu anda toxunulmaz, ayrılmaz hüquqları və azadlıqları vardır. Bu hüquq və azadlıqlar şəxsin cəmiyyət və digər şəxslər qarşısında məsuliyyətini və vəzifələrini əhatə edir. Vətəndaşın hüquqları şəxsin müəyyən dövlətə məxsusluğu ilə bağlıdır.
Hər kəsin doğulduğu anda toxunulmaz, ayrılmaz hüquqları və azadlıqları vardır. Bu hüquq və azadlıqlar şəxsin cəmiyyət və digər şəxslər qarşısında məsuliyyətini və vəzifələrini əhatə edir. Vətəndaşın hüquqları şəxsin müəyyən dövlətə məxsusluğu ilə bağlıdır.
Çox mürəkkəb struktura malik olan insan hüquq və azadlıqlarını belə təsnifləşdirmək olar:
GİRİŞ Bəyan edilməsindən asılı olaraq əsas hüquqlar və azadlıqlar: şəxsi və siyasi hüquq və azadlıqlar; beynəlmiləl;
məzmununa əsasən: şəxsi; siyasi; iqtisadi; sosial; mədəni.
Tabeçilikdən asılı olaraq əsas (cəmiyyətin və dövlətin idarıə edilməsində iştirak hüququ); əlavə (seçki hüququ).
şəxsin konkret dövlətə mənsubiyyətindən asılı olaraq Azərbaycan vətəndaşına aid hüquq və azadlıqlar
yayılma dərəcəsindən asılı olaraq ümumi; xüsusi.
subyektin xarakterindən asılı olaraq fərdi;kollektiv
onların həyata keçirilməsində dövlətin rolundan asılı olaraq neqativ; pozitiv.
Vətəndaş cəmiyyətində azadlıq hüququ
Vətəndaş cəmiyyətində insan azadlığı ən böyük önəm daşıyan prinsiplərdəndir. Bu prinsipə görə insanların azad olmadığı cəmiyyət vətəndaş cəmiyyətinə çevrilə bilməz.
Vətəndaş cəmiyyəti geniş mənada azadlıqlar üzərində qurulur. Azad insan, azad münasibətlər, azad seçim və s. vətəndaş cəmiyyətinin əməl şərtləridir. Azadlıq ayrılıqda götürdükdə təbii hüquqlardan biri kimi də çıxış edir. Azərbaycan qanunlarına əsasən, hər kəsin azadlıq hüququ var. Azadlıq hüququ yalnız qanunla nəzərdə tutulan qaydada tutulma, həbsəalma və ya azadlıqdan məhrumetmə yolu ilə məhdudlaşdırıla bilər.
Qanuni surətdə Azərbaycan ərazisində olan hər kəs sərbəst hərəkət edə bilər, özünə yaşayış yeri seçə bilər və Azərbaycan ərazisindən kənara gedə bilər. Azərbaycan vətəndaşının hər zaman maneəsiz öz ölkəsinə qayıtmaq hüququ var. Göründüyü kimi, azadlıq hüququ insanın sərbəst hərəkətini, heç kimdən icazə almadan müstəqil davranışını ifadə edir. O, eyni zamana bir insana münasibətdə dövlətin yanaşma tərzini də ifadə edir. Dövlət əsassız yerə insanların azadlığını məhdudlaşdıra bilməz. Azadlıq hüququ şəxsi hüquqlar qrupuna aid olan hüquqlardan biridir. Azərbaycan Konstitusiyasının 28-ci maddəsi bu hüququn təsbit edilməsinə həsr olunub.
