antiinfeksion vasitələrin dozalanması
Kreatinin klirensinə görə dozalanmanın
dəyişməsi
*
Vasitə
>50 ml/dəq 10-50
ml/dəq <10
ml/dəq
Qaraciyərin
funksiyasının
çatışmazlığı
zamanı
dozalanmanın
dəyişdirilmə
zərurəti
Penisillinlər
Azlosillin 100%
hər 4-6
saatdan bir
100% hər 6-8
saatdan bir
100% hər
8-12
saatdan bir
_
Amoksisillin 100%
hər
8saatdan bir
100% hər 8-12
saatdan bir
100% hər
24 saatdan
bir
_
Amoksisillin/
klavulanat
100% hər
8saatdan bir
100% hər 8-12
saatdan bir
100% hər
24 saatdan
bir
_
Ampisillin 100%
hər
6saatdan bir
100% hər 6-12
saatdan bir
100% hər
12-24
saatdan bir
_
Ampisillin/
sulbaktam
100% hər 6-8
saatdan bir
100% hər 12
saatdan bir
100% hər
24-48
saatdan bir
_
Benzilpenisillin 100%
hər 4-6
saatdan bir
100% hər 4-6
saatdan bir
100% hər
4-6 saatdan
bir
_
Karbenisillin 100%
hər 4-6
saatdan bir
100% hər 6-8
saatdan bir
100% hər 8
saatdan bir
_
Oksasillin 100%
hər 4-6
saatdan bir
100% hər 6
saatdan bir
100% hər 6
saatdan bir
_
Piperasillin 100%
hər 4-6
saatdan bir
100% hər 6-8
saatdan bir
100% hər
12 saatdan
bir
_
Piperasillin/
tazobaktam
100% hər 6
saatdan bir
100% hər 6
saatdan bir
100% hər 8
saatdan bir
_
Tikarsillin/
klavulanat
100% hər 4
saatdan bir
100% hər 4-8
saatdan bir
100% hər
12 saatdan
bir
_
Fenoksimetilpenisillin 100%
hər 6
saatdan bir
100% hər 6
saatdan bir
100% hər 6
saatdan bir
_
*
Faizlər birdəfəlik dozaya nisbətən göstərilmişdir
Klinik protokol Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyinin
İctimai Səhiyyə və İslahatlar Mərkəzində hazırlanmışdır.
136
Sefalosporinlər
Sefadroksil 100%
hər 12
saatdan bir
100% hər 12-24
saatdan bir
100% hər
24-48
saatdan bir
-
Sefazolin 100%
hər 8
saatdan bir
100% hər 8-12
saatdan bir
50% hər
18-24
saatdan bir
-
Sefaklor 100%
hər 8
saatdan bir
50-100% hər 8
saatdan bir
50% hər 8
saatdan bir
-
Sefaleksin 100%
hər 8
saatdan bir
100% hər 12
saatdan bir
100% hər
12 saatdan
bir
-
Sefepim 100%
hər 12
saatdan bir
100% hər 16-24
saatdan bir
100% hər
24-48
saatdan bir
-
Sefiksim 100%
hər 12
saatdan bir
75% hər 12
saatdan bir
50% hər 12
saatdan bir
-
Sefoperazon 100%
hər 12
saatdan bir
100% hər 12
saatdan bir
100% hər
12 saatdan
bir
+
Sefoperazon/
sulbaktam
100% hər 12
saatdan bir
50% hər 12
saatdan bir
25% hər 12
saatdan bir
+
Sefotaksim 100%
hər 6
saatdan bir
100% hər 8-12
saatdan bir
100% hər
24 saatdan
bir
-
Seftazidim 100%
hər 8-
12 saatdan bir
50-75% hər 12-24
saatdan bir
25-50% hər
24-48
saatdan bir
-
Seftibuten 100%
hər 24
saatdan bir
100% hər 48
saatdan bir
50-100%
hər 48-96
saatdan bir
-
Seftriakson 100%
hər 24
saatdan bir
100% hər 24
saatdan bir
100% hər
24 saatdan
bir
-
Sefuroksim 100%hər 8
saatdan bir
50-100% hər 12
saatdan bir
100% hər
24 saatdan
bir
-
Karbapenemlər
İmipenem 100%
hər 6
saatdan bir
50% hər 12
saatdan bir
25-50% hər
12 saatdan
bir
-
Meropenem 100%
hər 6
saatdan bir
50% hər 12
saatdan bir
50% hər 24
saatdan bir
-
Monobaktamlar
Aztreonam 100%
hər 8-
12 saatdan bir
Yükləmə
dozası100%,sonra
yükləmə
Yükləmə
dozası50%,
sonra
+
Klinik protokol Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyinin
İctimai Səhiyyə və İslahatlar Mərkəzində hazırlanmışdır.
137
dozasının 50%-i
hər 12 saatdan bir
yükləmə
dozasının
25%-i hər
6-12
saatdan bir
Makrolidlər və azalidlər
Azitromisin 100%
hər 24
saatdan bir
100% hər 24
saatdan bir
100% hər
24 saatdan
bir
+
Cozamisin 100%
hər 8-
12 saatdan bir
100% hər 8-12
saatdan bir
100% hər
8-12
saatdan bir
+
Klaritromisin 100%
hər 12
saatdan bir
75% hər 12
saatdan bir
50% hər 12
saatdan bir
+
Midekamisin 100%
hər 8
saatdan bir
100% hər 8
saatdan bir
100% hər 8
saatdan bir
+
Roksitromisin 100%
hər 12
saatdan bir
100% hər 12
saatdan bir
100% hər
12 saatdan
bir
+
Spiramisin 100%
hər 12
saatdan bir
100% hər 12
saatdan bir
100% hər
12 saatdan
bir
Tətbiq
olunmur
Eritromisin 100%
hər 6
saatdan bir
100% hər 6
saatdan bir
50-75% hər
6 saatdan bir
Tətbiq
olunmur
Aminoqlikozidlər
Amikasin Yükləmə
dozası, sonra
yükləmə
dozasının 50-
90%-i hər 12-
24 saatdan bir
Yükləmə dozası,
sonra yükləmə
dozasının 10-
50%-i hər 24-72
saatdan bir
Yükləmə
dozası,
sonra
yükləmə
dozasının
10%-i hər
72-96
saatdan bir
-
Qentamisin
Yükləmə
dozası, sonra
yükləmə
dozasının 80-
90%-i hər 8-
12 saatdan bir
Yükləmə dozası,
sonra yükləmə
dozasının 35-
80%-i hər 12
saatdan bir və ya
60-90% hər 24
saatdan bir
Yükləmə
dozası,
sonra
yükləmə
dozasının
10-35%-i
hər 12
saatdan bir
və ya 20-
60%-i hər
24 saatdan
bir
-
Kanamisin
Yükləmə
dozası, sonra
yükləmə
dozasının 80-
Yükləmə dozası,
sonra yükləmə
dozasının 35-
80%-i hər 12
Yükləmə
dozası,
sonra
yükləmə
-
Klinik protokol Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyinin
İctimai Səhiyyə və İslahatlar Mərkəzində hazırlanmışdır.
138
100%-i hər 8-
12 saatdan bir
saatdan bir və ya
60-90% hər 24
saatdan bir
dozasının
10-35%-i
hər 12
saatdan bir
və ya 20-
60%-i hər
24 saatdan
bir
Netilmisin
Yükləmə
dozası, sonra
yükləmə
dozasının 55-
80%-i hər 8-
12 saatdan bir
Yükləmə dozası,
sonra yükləmə
dozasının 15-
50%-i hər 12
saatdan
Yükləmə
dozası,
sonra
yükləmə
dozasının
10%-i hər
24-48
saatdan bir
-
Streptomisin
Yükləmə
dozası, sonra
yükləmə
dozasının 80-
90%-i hər 8-
12 saatdan bir
Yükləmə dozası,
sonra yükləmə
dozasının 35-
80%-i hər 12
saatdan bir və ya
60-90%-i hər 24
saatdan bir
Yükləmə
dozası,
sonra
yükləmə
dozasının
10-35%-i
hər 12
saatdan bir
və ya 20-
60%-i hər
24 saatdan
bir
-
Tobramisin
Yükləmə
dozası, sonra
yükləmə
dozasının 80-
90%-i hər 8-
12 saatdan bir
Yükləmə dozası,
sonra yükləmə
dozasının 35-
80%-i hər 12
saatdan bir və ya
60-90% hər 24
saatdan bir
Yükləmə
dozası,
sonra
yükləmə
dozasının
10-35%-i
hər 12
saatdan bir
və ya 20-
60%-i hər
24-48
saatdan bir
-
Tetrasiklinlər
Doksisiklin Birinci
gün
100% hər 12
saatdan bir,
sonra hər 24
saatdan bir
Birinci gün 100%
hər 12 saatdan
bir, sonra hər 24
saatdan bir
Birinci gün
100% hər
12 saatdan
bir, sonra
hər 24
saatdan bir
Tətbiq
olunmur
Tetrasiklin 100%
hər 6
saatdan bir
100% hər 12-24
saatdan bir
Tətbiq
olunmur
Tətbiq
olunmur
Klinik protokol Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyinin
İctimai Səhiyyə və İslahatlar Mərkəzində hazırlanmışdır.
139
Xinolonlar/Flüorxinolonlar
Levofloksasin 100%
hər 12-
24 saatdan bir
Yükləmə dozası,
sonra 50% hər 24
saatdan bir
Yükləmə
dozası,
sonra 25%
hər 24
saatdan bir
-
Lomefloksasin 100%
hər 24
saatdan bir
Yükləmə
dozası100% 50%-
i hər 24 saatdan
bir
Yükləmə
dozası100%
50%-i hər
24 saatdan
bir
-
Moksifloksasin 100%
hər 24
saatdan bir
100% hər 24
saatdan bir
100% hər
24 saatdan
bir
+
Norfloksasin 100%
hər 12
saatdan bir
100% hər 12-24
saatdan bir
100% hər
24 saatdan
bir
-
Ofloksasin 100%
hər 12
saatdan bir
100% hər 24
saatdan bir
50% hər 24
saatdan bir
-
Pefloksasin 100%
hər 12-
24 saatdan bir
100% hər 12-24
saatdan bir
100% hər
12-24
saatdan bir
-
Sparfloksasin Birinci
gün
100%, sonra
50% hər 24
saatdan bir
Birinci gün
100%, sonra 50%
hər 48 saatdan bir
Birinci gün
100%,
sonra 50%
hər 48
saatdan bir
-
Siprofloksasin 100%
hər 12
saatdan bir
50-100% hər 12-
18 saatdan bir
50% hər
18-24
saatdan bir
-
Qlikopeptidlər
Vankomisin >80
ml/dəq-
100% hər 6-
12 saatdana
bir
5-80 ml/dəq-
100% hər
1dəfə 24-72
saatdan bir
100% 1 dəfə 3-7
gündən bir
100% 1
dəfə 7-14
gündən bir
-
Teykoplanin >60
ml/dəq-
100% hər 24
saatdan bir
40-60 ml/dəq
diapazonunda-
100% hər 24
saatdan bir 4
gün ərzində,
sonra 50% hər
24 saatdan bir
<40 ml/dəq-100%
hər 24 saatdan bir
4 gün ərzində,
sonra 30% hər 24
saatdan bir
100% hər
24 saatdan
bir 4 gün
ərzində,
sonra 30%
hər 24
saatdan bir
-
Klinik protokol Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyinin
İctimai Səhiyyə və İslahatlar Mərkəzində hazırlanmışdır.
140
Linkozamidlər
Klindamisin 100%
hər 6
saatdan bir
100% hər 6
saatdan bir
100% hər 6
saatdan bir
+
Linkomisin 100%
hər 6
saatdan bir
100% hər 12
saatdan bir
100% hər
12 saatdan
bir
+
Oksazolidinonlar
Linezolid 100%
hər 12
saatdan bir
100% hər 12
saatdan bir
100% hər
12 saatdan
bir
+
Nitroimidazollar
Metronidazol 100%
hər 6-8
saatdan bir
100% hər 8
saatdan bir
50% hər 8-
12 saatdan
bir
+
Ornidazol 100%
hər 12
saatdan bir
100% hər 12
saatdan bir
100% hər 12
saatdan bir
-
Seknidazol 100%
sxem
üzrə
100% sxem üzrə 50%
sxem
üzrə
+
Tinidazol 100%
hər 24
saatdan bir
100% hər 24
saatdan bir
100% hər 24
saatdan bir
+
Nitrofuranlar
Nitrofurantoin 100%
hər 6
saatdan bir
Tətbiq olunmur
Tətbiq
olunmur
Tətbiq
olunmur
Nifuroksazid 100%
hər 6
saatdan bir
100% hər 6
saatdan bir
100% hər 6
saatdan bir
-
Nifuratel 100%
hər 8-
12 saatdan bir
100% hər 8-12
saatdan bir
100% hər
12-24
saatdan bir
-
Furazolidon 100%
hər 6
saatdan bir
100% hər 6
saatdan bir
100% hər 6
saatdan bir
-
Polimiksinlər
Polimiksin B
1-1,5 mq/kq
hər 24 saatdan
bir
1-1,5 mq/kq hər
48-72 saatdan bir
1 mq/kq 5
gündən bir
-
Digər qrupdan olan preparatlar
Xloramfenikol 100%
hər 6
saatdan bir
100% hər 6
saatdan bir
100% hər 6
saatdan bir
+
Spektinomisin
100% bir dəfə
100% bir dəfə 100%
bir
dəfə
-
Sulfanilamidlər və ko-trimoksazol
Sulfanilamidlər və
ko-trimoksazol
100% 50%
Tətbiq
olunmur
Tətbiq
olunmur
Vərəm əleyhinə preparatlar
İzoniazid 100%
hər 24
saatdan bir
100% hər 24
saatdan bir
100% hər 24
saatdan bir
Tətbiq
olunmur
Kapreomisin 7-12,7
mq/kq
hər 24 saatdan
bir
3,6-5,9 mq/kq hər
24 saatdan bir və
ya 7,2-11,7
1,3-2,4
mq/kq hər
24 saatdan
-
Klinik protokol Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyinin
İctimai Səhiyyə və İslahatlar Mərkəzində hazırlanmışdır.
141
mq/kq hər 48
saatdan bir
bir və ya
2,6-4,9
mq/kq hər
48 saatdan
bir və ya
3,9-7,3
mq/kq hər
72 saatdan
bir
Pirazinamid 100%
hər 24
saatdan bir
100% hər 24
saatdan bir
100% hər
24 saatdan
bir
Tətbiq
olunmur
Rifabutin 100%
hər 12-
24 saatdan bir
100% hər 12-24
saatdan bir
100% hər
12-24
saatdan bir
Tətbiq
olunmur
Rifampisin 100%
hər 24
saatdan bir
50-100% hər 24
saatdan bir
50% hər 24
saatdan bir
Tətbiq
olunmur
Ftivazid 100%
hər 12
saatdan bir
Tətbiq olunmur
Tətbiq
olunmur
-
Etambutol 100%
hər 24
saatdan bir
100% hər 36
saatdan bir
100% hər
48 saatdan
bir
-
Etionamid 100%
hər 12
saatdan bir
100% hər 12
saatdan bir
50% hər 12
saatdan bir
+
“+” – dozanın korreksiyası tələb olunur, ağır qaraciyər çatışmazlığında preparatı
tətbiq etməkdən çəkinmək məqsədə uyğundur
“-“ - dozalanmanın dəyişdirilməsinə gərək yoxdur
Tətbiq olunmur - qaraciyər funksiyasının pozğunluqlarında əks göstərişdir
Kişilərdə kreatinin klirensi aşağıdakı formul üzrə hesablana bilər
(140-yaş) x ideal bədən kütləsi (kq)
0,8 x qan zərdabının kreatinini 9mkmol/l)
Qadınlar üçün kreatinin klirensi = 0,85 x Kişilər üçün kreatinin klirensi
kreatinin klirensi (ml/dəq)=
Klinik protokol Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyinin
İctimai Səhiyyə və İslahatlar Mərkəzində hazırlanmışdır.
142
UŞAQLARDA ANTİMİKROB DƏRMAN VASİTƏLƏRİNİN TƏTBİQİ
Uşaq orqanizminin fizioloji xüsusiyyətləri ABDV-nin seçiminə və
dozalanmasına müəyyən təsir göstərə bilər. Onların bəzisinin pediatriyada
istifadəsi qadağan olunmuş, bəzilərinin isə, yüksək ağırlaşmalar riskinə görə, yaşa
uyğun spesifik olan arzuolunmaz təsirlərinə əsasən, tətbiqi məhdudlaşdırılmışdır.
ABDV-nin yenidoğulmuşlarda, xüsusən yarımçıq doğulmuşlarda tətbiqi,
onlarda qaraciyərin fermentativ sisteminin və böyrəklərin yumaqcıq filtrasiyasının
tam yetişməzliyi, həmçinin yenidoğulmuşlarda toxumaarası mayenin həcminin çox
olması baxımından DV-nin paylanmasının pozulması ilə əlaqədar daha çox diqqət
tələb edir. DV-nin və ya dozasının düzgün seçilməməsi antibiotikoterapiyanın ağır
ağırlaşmalarına səbəb ola bilər (məs. xloramfenikol istifadəsi zamanı “boz
sindrom”). Aşağıda pediatriyada ayrı-ayrı vasitələrin tətbiqi xüsusiyyətləri
göstərilmişdir.
►
Aminoqlikozidlər – böyüklərə nisbətən yenidoğulmuşların orqanizmində
paylanma həcmi daha çoxdur, ona görə də DV-nin hər kq çəkiyə hesabı ilə
dozası yenidoğulmuşlarda yüksək olur. Böyrəklərin yumaqcıq filtrasiyasının
sürətinin azalması hesabına yarımxaricolma müddətinin artması,
yeridilməarası intervalın korreksiyasını tələb edir.
►
Xloramfenikol – qaraciyər ferment sisteminin tam yetişməzliyi nəticəsində
yenidoğulmuşlarda DV-nin inaktivləşməsinin ləngiməsi nəticəsində qan
plazmasında yüksək konsentrasiyası yaranır. “Boz sindromun” və
qanyaranmanın ağır zədələnmələrinin profilaktikası məqsədilə qanda DV-nin
konsentrasiyanın və hemolitik parametrlərin monitorinqinin aparılması
lazımdır. Daha təhlükəsiz alternativinin mövcudluğu zamanı yenidoğulmuşlara
xloramfenikolu təyin etmək olmaz.
►
Sulfanilamidlər və ko-trimoksazol – qlükoza-6-fosfatdehidrogenaza
çatışmazlığı ilə şərtlənən nüvə sarılığı və hemolitik anemiya riski yüksəkdir.
Yenidoğulmuşlara, toksoplazmoz və pnevmosist pnevmoniyasını çıxmaq
şərtilə, əks-göstərişdir.
►
Seftriakson – yenidoğulmuşlarda nüvə sarılığı və uşaq yaşlarında ödçıxarıcı
yollar tərəfindən ağırlaşmalar riskini artırmış olur. Yenidoğulmuşlara
sefotaksim tətbiqinin labüdlüyü zamanı DV-nin təyinindən qaçmaq lazımdır.
►
Penisillinlər, sefalosporinlər, karbapenemlər, monobaktamlar – böyrək
yumaqcıq filtrasiyasının və kanal sekresiyasının azalması nəticəsində
orqanizmdən yarımxaricolma müddəti artmış olur. Doza və ya yeridilmə
intervalının korreksiyası tələb oluna bilər.
►
Tetrasiklinlər – sümük toxumasına və dişlərə arzuolunmayan təsir. 8 yaşa
qədər uşaqlara əks-göstərişdir.
►
Nitrofuranlar – qlükoza-6-fosfatdehidrogenaza çatışmazlığı nəticəsində
hemolitik anemiya riski. Yenidoğulmuşlara əks-göstərişdir.
►
Xinolonlar/flüorxinolonlar – sümük-oynaq sisteminin formalaşmasının
pozulması və qlükoza-6-fosfatdehidrogenaza çatışmazlığı zamanı hemolitik
anemiya riski. 3 yaşa qədər uşaqlarda xinolonların tətbiqi arzuolunmazdır.
Flüorxinolonların tətbiqi uşaqlarda rəsmi olaraq qadağan olunmuşdur, lakin
Klinik protokol Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyinin
İctimai Səhiyyə və İslahatlar Mərkəzində hazırlanmışdır.
143
beynəlxalq ekspertlərin rəyinə əsasən ağır infeksiyalar zamanı alternativlər
olmadıqda onları təyin etmək olar.
Cədvəl 34 . 1 aydan 12 yaşa qədər olan uşaqlarda antibakterial dərman
vasitələrinin orta gündəlik dozaları
*
Doza
Dərman vasitəsi
Daxilə Parenteral
1 2
3
Antibakterial dərman vasitələri
Penisillinlər
Azlosillin
200-300 mq/kq/gün 4 dəfə
yeridilir: v/d
Amoksisillin
30-60 mq/kq/gün 3 dəfə qəbula
Amoksisillin /
klavulanat
40-60 mq/kq/gün 3 dəfə qəbula
40-60 mq/kq/gün 3 dəfə
yeridilir: v/d
Ampisillin
30-50 mq/kq/gün 4 dəfə qəbula
50-100 mq/kq/gün 4 dəfə
yeridilir: v/d, ə/d
Ampisillin /sulbaktam
50 mq/kq/gün 2 dəfə qəbula
150 mq/kq/gün 3-4 dəfə
yeridilir: v/d
Benzilpenisillin
50-150 TV/kq/gün 4 dəfə
yeridilir: v/d, ə/d
Benzilpenisillin
prokain
50-100 min. TV/kq/gün 1-2
dəfə yeridilir: ə/d
Benzatin
benzilpenisillin
50 min. TV/kq/gün 1-2 dəfə
yeridilir: ə/d
Benzilpenisillin
(kalium duzu)/
Benzilpenisillin
prokain / Benzatin
benzilpenisillin (1:1:1)
(Bisillin-3)
Benzatin benzilpenisillin
əsasən dozalanır
Benzilpenisillin /
Benzatin
benzilpenisillin (4:1)
(Bisillin -5)
Benzatin benzilpenisillin
əsasən dozalanır
Karbenisillin
400-600 mq/kq/gün 6-8 dəfə
yeridilir: v/d, ə/d
Oksasillin
40-60 mq/kq/gün (1,5 q/gün-dən
çox olmamaqla) 3-4 dəfə qəbula
200-300 mq/kq/gün 4-6 dəfə
yeridilir: v/d, ə/d
Piperasillin
150-300 mq/kq/gün 3-4 dəfə
yeridilir: v/d
Tikarsillin/klavulanat
200-300 mq/kq/gün
***
4-6
dəfə yeridilir: v/d
Fenoksimetilpenisillin
30-40 mq/kq/gün 4 dəfə qəbula
Sefalosporinlər
Sefazolin
50-100 mq/kq/gün 2-3 dəfə
yeridilir: v/d, ə/d
Sefaklor
20-40 mq/kq/gün 2-3 dəfə qəbula
Sefaleksin
45 mq/kq/gün 3 dəfə qəbula
Klinik protokol Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyinin
İctimai Səhiyyə və İslahatlar Mərkəzində hazırlanmışdır.
144
Sefepim
> 2 ay - 50 mq/kq/gün 3 dəfə
yeridilir: v/d
Sefiksim
> 6 ay - 8 mq/kq/gün 1-2 dəfə
qəbula
Sefaperazon/sulbaktam
40-80 mq/kq/gün 2-3 dəfə
yeridilir: v/d, ə/d
Sefaperazon
50-100 mq/kq/gün 2-3 dəfə
yeridilir: v/d, ə/d
Sefatoksim
50-100 mq/kq/gün 2-3 dəfə
yeridilir: v/d, ə/d
Seftazidim
30-100 mq/kq/gün 2-3 dəfə
yeridilir: v/d, ə/d
Seftibuten
40>10> Dostları ilə paylaş: |