Azərbaycan Respublikası Silahlı Qüvvələri Daxili xidmət nizamnaməsinin təsdiq edilməsi haqqında

 
Bölük növbətçisi 
 
255.  Bölük  növbətçisi  çavuşlardan  və  müstəsna  hallarda  daha  hazırlıqlı 
əsgərlərdən təyin olunur. O, bölükdə daxili qayda-qanuna əməl olunmasına və günün 
nizam  qaydalarının  dəqiq  yerinə  yetirilməsinə;  silahların,  döyüş  sursatı  saxlanan 
yeşiklərin,  bölük  əmlakının,  əsgərlərin  və  çavuşların  şəxsi  əşyalarının  qorunub 
saxlanmasına  və  gün  növbətçilərinin  düzgün  xidmət  etmələrinə  cavabdehdir.  Bölük 
növbətçisi  alay  (briqada)  növbətçisinə  və  onun  köməkçisinə,  bölükdə  daxili  xidmət 
qaydasında  isə bölük  komandirinə və bölük baş çavuşuna tabedir. Ona bölüyün gün 
növbətçiləri tabedirlər. 
256.  Yeni  bölük  növbətçisi  dəyişmədən  əvvəl  bölüyün  təyin  olunmuş  sutkalıq 
naryadının  heyətini  yoxlayır,  onu  nəzərdən  keçirir  və  bölüyün  baş  çavuşuna  təqdim 

---

edir.  Bölük  baş  çavuşu  sutkalıq  naryada  təlimat  verdikdən,  baxdıqdan  və  onu 
yoxladıqdan  sonra  yeni  növbətçi  köhnə  növbətçidən  bölükdəki  şəxsi  heyətin  sayı  və 
harada olmaları haqqında məlumat alır və sutkalıq naryadı dəyişməyə aparır. 
Yeni  növbətçi  dəyişmədən  sonra  köhnə  növbətçi  ilə  birlikdə  silahları,  döyüş 
sursatları  olan  yeşikləri  və  onlardakı  möhürləri,  əmlakı  siyahılarla  yoxlayaraq  qəbul 
edir, yanğın söndürmə və siqnalizasiya vasitələrinin sazlığını yoxlayır və bundan sonra 
onlar növbətçiliyin qəbulu və təhvili kitabında imza edirlər (14 saylı əlavə). 
Silahlar  bir-bir,  nömrələri  ilə  və  komplekt  şəkildə  qəbul  edilir.  Bu  zaman 
qıfılların, şkafların, möhürlərin və digər avadanlığın sazlığı yoxlanılır. 
Yeni  növbətçi  növbətçiliyi  qəbul  edəndən  sonra  köhnə  növbətçi  ilə  birlikdə 
növbətçiliyin  təhvili  və  qəbulu  haqqında  bölük  komandirinin,  o  olmadıqda  bölük 
komandiri müavininin, o da yerində olmadıqda isə bölük başçavuşunun yanına gəlib 
raport verirlər. 
Məsələn:  «Yoldaş  kapitan.  Çavuş  Səlimov  bölük  növbətçiliyini  təhvil  verdi». 
«Yoldaş kapitan. Çavuş İsmayılov bölük növbətçiliyini qəbul etdi». 
Raportdan  sonra  bölüyün  yeni  növbətçisi  dəyişmə  zamanı  alay  (briqada) 
növbətçisinin  etdiyi  bütün  iradlar,  verdiyi  sərəncamlar,  həmçinin  növbətçiliyi  qəbul 
edərkən aşkar edilmiş bütün nasazlıqlar və çatışmazlıqlar barəsində məlumat verir. 
257. Bölük növbətçisinin vəzifəsidir: 
bölükdə günün nizam qaydalarının dəqiq yerinə yetirilməsinə diqqət yetirmək;  
bölüyün  yerini,  onun  şəxsi  heyətinin,  növbədə  olanlarının,  xəstələrinin,  həbs 
edilənlərinin, alayın (briqadanın) yerləşdiyi yerdən buraxılanların və ya komandaların 
tərkibində  göndərilənlərin  sayını  və  həmçinin  mövcud  olan  və  sərf  edilən  silahların 
dəqiq sayını bilmək;  
silahları  ancaq  bölük  komandirinin  və  ya  bölük  başçavuşunun  sərəncamı, 
tapançaları isə əsgərlərə və çavuşlara ancaq bölük komandirinin icazəsi ilə, bu barədə 
bölüyün silahlarının və döyüş sursatının verilməsi kitabında (13 saylı əlavə) müvafiq 
qeydlər  etməklə  vermək;  silahları  qəbul  edərkən  onların  nömrələrini  və 
komplektliliyini yoxlamaq; silahlar saxlanan otağın açarını həmişə özündə saxlamaq və 
heç kimə verməmək;  
hər hansı hadisə baş  verdikdə, təcili tədbirlər görmək və bu barədə dərhal alay 
(briqada) növbətçisinə, bölük komandirinə və ya onun müavininə, onlar olmadıqda isə 
bölük başçavuşuna məlumat vermək;  
bölükdə  yanğınsöndürmə  vasitələrinin  olmasına  və  onların  saz  saxlanılmasına, 
yanğın  təhlükəsizliyi  qaydalarına  riayət  edilməsinə  diqqət  yetirmək  (papirosu  xüsusi 
ayrılmış  yerlərdə  çəkməyə,  geyimləri  ancaq  qurutma  yerlərində  qurutmağa  icazə 
vermək, sobaların qalanması və lampaların istifadəsi qaydalarının yerinə yetirilməsinə 
nəzarət etmək);  
yanğın  baş  verdikdə  yanğınsöndürmə  komandasını  çağırmaq,  yanğının 
söndürülməsindən ötrü tədbirlər görmək, dərhal alay (briqada) növbətçisinə və bölük 

---

komandirinə  məlumat  vermək,  həmçinin  təhlükə  baş  verə  biləcək  otaqlardan  şəxsi 
heyətin, silahların və əmlakın çıxarılması üçün tədbir görmək;  
gün növbətçilərini vaxtında dəyişmək; bölük başçavuşunun göstərişi ilə işləmək 
üçün  təyin  edilmiş  bölmələri  və  digər  komandaları  göndərmək,  həmçinin  bütün 
xəstələri və həkim müayinəsinə ehtiyacı olanları tibb məntəqəsinə göndərmək;  
bölüyün şəxsi heyətini ümumi «Qalx» komandası ilə yuxudan oyatmaq;  
alayın  (briqadanın)  yerləşdiyi  ərazidən  buraxılanları  müəyyən  olunmuş  saatda 
sıraya düzmək, bu barədə bölük başçavuşuna məlumat vermək və bölük başçavuşunun 
göstərişi ilə onları alay (briqada) növbətçisinə təqdim etmək;  
xidməti ilə əlaqədar bölüyün yerləşdiyi binadan çıxıb getdikdə, həmçinin istirahət 
etdikdə öz vəzifələrinin icrasını növbədə durmayan gün növbətçilərindən birinə həvalə 
etmək;  
alay  (briqada)  növbətçisinə  təqdim  etmək  üçün  axşam  yoxlanışından  sonra 
yerində  olmayanlar  haqqında  məlumatı  və  özbaşına  gedənlər  olduqda,  onların 
soyadlarını bölük başçavuşundan almaq və alay (briqada) növbətçisinə raport vermək.  
Məsələn:  «Yoldaş  kapitan.  1-ci  tank  bölüyündə  axşam  yoxlanışı  aparıldı, 
məzuniyyətdə  olan  iki  nəfərdən  və  növbədə  olan  üç  nəfərdən  başqa  qalanları 
yerindədir. Bölük növbətçisi çavuş Səlimov»; 
səhər baxışından sonra bölük şəxsi heyətinin sayı və harada olması, gecə vaxtı baş 
vermiş  hadisələr  haqqında  raportla  alay  (briqada)  növbətçisinin  yanına  gəlmək, 
buraxılanlardan gecikənlərin və özbaşına gedənlərin siyahısını ona təqdim etmək;  
həyəcan  siqnalı  və  ya  toplanış  elan  olunduqda,  şəxsi  heyəti  ayağa  qaldırmaq, 
zabitləri,  gizirləri,  həmçinin  bölüyün  müddətindən  artıq  xidmət  çavuşlarını  xəbərdar 
etmək,  onlar  bölüyə  gələnə  qədər  alay  (briqada)  növbətçisinin  göstərişlərini  yerinə 
yetirmək;  
bölük otaqlarının səliqə ilə təmizlənməsinə və saxlanmasına, müəyyən olunmuş 
hava  temperaturunun,  işıqlanmanın,  istiliyin  saxlanması,  otaqların  havasının 
dəyişdirilməsi  qaydalarına  riayət  edilməsinə,  baklarda  içməli  suyun,  əlüzyuyanlarda 
suyun  olmasına,  həmçinin  bölüyə  təhkim  edilmiş  ərazi  sahələrinin  təmizlənməsinə 
diqqət yetirmək;  
bölüyün  şəxsi  heyəti  qida  qəbul  edən  zaman  orada  olmaq  və  qayda-qanuna 
diqqət yetirmək; bölük başçavuşunun göstərişi ilə növbədə olanlar və ya başqa xidməti 
işlə  əlaqədar  olmayanlara  xörək  saxlamaq  üçün  yeməkxana  növbətçisinə  vaxtında 
sifarişlər vermək;  
bölük  komandiri  və  ondan  yüksək  vəzifəli  rəislər,  alay  (briqada)  növbətçisi, 
həmçinin  təftiş  aparan  (yoxlayan)  şəxslər  bölüyə  gəldikdə  «Farağat»  komandası 
vermək, onlara raport verərək bölüyün ərazisində müşayiət etmək.  
Məsələn:  «Yoldaş  kapitan.  Mənim  növbətçiliyim  zamanı  heç  bir  hadisə  baş 
verməmişdir  (və  ya  baş  verib  filan-filan).  Bölük  atış  meydanı  rayonunda  təlimdədir. 
Bölük növbətçisi çavuş Kazımov». 

---

Başqa  hərbi  qulluqçular  olmadıqda  «Farağat»  komandası  verilmir,  ancaq  raport 
verilir. 
Bölüyün  başqa  zabitlərinə,  gizirlərinə  və  bölük  başçavuşuna  növbətçi  raport 
vermir, ancaq özünü təqdim edir. 
Məsələn: «Yoldaş leytenant. Bölük növbətçisi kiçik çavuş İsmayılov». 
Öz  bölüyündən  olmayan  zabitlər  gəldikdə,  bölük  növbətçisi  özünü  təqdim  edir 
və onları bölük komandirinin yanına müşayiət edir. 
Gəlmiş  komandiri  (rəisi)  bölük  komandiri  qarşıladıqda  və  ona  raport  verdikdə, 
iştirak edən bölük növbətçisi raport vermir və ancaq özünü təqdim edir. 
258.  Bölük  növbətçisində  bölük  növbətçisi  və  gün  növbətçisi  üçün  təlimat, 
həmçinin həyəcan siqnalı, toplanış və yanğın təhlükəsizliyi tədbirləri üçün təlimatlar; 
günün nizam qaydaları; bölüyün kazarmadan kənarda yaşayan hərbi qulluqçularının 
telefonları,  ünvanları  və  çağırılma  qaydaları  göstərilən  siyahısı;  bölüyə 
təmizlənməkdən ötrü təhkim olunmuş sahənin sxemi; səhər idman gimnastikası üçün 
geyim  forması  nümunələri;  növbətçiliyin  qəbulu  və  təhvili,  silahların  və  döyüş 
sursatının  verilməsi,  xəstələrin  və  buraxılanların  qeydiyyatı  kitabları;  nizamnamələr; 
yanğınsöndürmə  komandasının  və  alay  (briqada)  növbətçisinin  telefon  nömrələri 
olmalıdır. 
259.  Yaşayış  məntəqəsində  yerləşdikdə,  bölük  növbətçisi  bunlardan  əlavə, 
əsgərlərin  və  çavuşların  bölüyün  yerləşdiyi  ərazidən  çıxmamalarına  və  qadağan 
olunmuş  yerlərə  getməmələrinə,  küçələrdə  olduqda  müəyyən  edilmiş  geyim 
formasında  olmalarına  və  ictimai  asayişə  riayət  etmələrinə  nəzarət  edir.  Göstərilən 
qaydaları pozanları bölük növbətçisi saxlayır və bölük başçavuşunun yanına göndərir.