Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyi Azərbaycan Respublikası Təhsil Problemləri İnstitutu
Yüklə 1,56 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
Ənənəvi dərslərin xüsusiyyətləri
Müasir dərslərin xüsusiyyətləri Diqqət bilik və bacarıqların mənim- sənilməsinə yönəlir, şagirdlərin tərbiyə və inkişafı çox vaxt müəllimin rəhbərliyindən kənar həyata keçirilir. Diqqət ilk növbədə şagirdin şəxsiyyətinin formalaşmasına yönəlir. Müəllimin əsas funksiyası şagirdlərə məlumatlar çatdırmaq və onun mənimsənilməsi üçün şərait yaratmaqdır. Müəllim ilk növbədə təlim idrak fəaliyyətinin əlaqələndiricisi, şagirdlərin məsləhətçisi və köməkçisi kimi çıxış edir. Müəllim – şagird münasibətlərində avtoritavr üslubun üstünlüyü Müəllim və şagird arasında əməkdaşlıq, məktəblilərin dəlillərinə və fəaliyyətinə böyük diqqət. Yoxlama, yeni materialın öyrənilməsi və möhkəmləndirilməsi mərhələləri dürüst müəyyənləşir ki, nəticədə bilik və bacarıqların tətbiqi təlim prosesinin mərkəzində durmur. Təlim məsələlərinin həlli prosesində bilik və bacarıqların tətbiqi dərsin bütün mərhələlərində (yeni materialın mənimsənilməsi, onun möhkəmləndirilməsi və bilik, bacarıq səviyyəsinin yoxlanılması) əsas yer tutur. Nəticədə dərsin müxtəlif mərhələ və funksiyalarının birləşməsi, təlim prosesinin fəallaşmasına yönəlmiş sintezi baş verir. Təlim prosesində şagirdlər arasında ünsiyyət olmur. Müəllim-sinif və ya müəllim-şagird ünsiyyəti üstünlük təşkil edir. Təlim prosesində şagirdlər arasında ünsiyyət olur, cütlük, qrup və kollektiv şəkildə təlim fəaliyyəti həyata keçirilir. Dərs tədris fənni çərçivəsi ilə məhdudlanır. Müasir nəzəriyyə müxtəlif fənlərdən dərs deyən bir neçə müəllim tərəfindən keçirilən fənlərarası dərsləri istisna etmir. İnkişafetdirici və tərbiyəedici amil kimi, əsasən, təhsilin məzmunu götürülür. Təhsilin məzmunu ilə yanaşı şagirdlərin tərbiyə və inkişafında təlim metodları və təşkilati formalar da mühüm rol oynayır. Dərs, demək olar ki, həmişə adi qaydada keçir. Ənənəvi olaraq digər formaların əlamətləri dərs sayılan və ona qarşı qoyulanbəzi elenmentləri (məsələn, seminar-dərs, oyun-dərs, yarış-dərs, konfrans-dərs və s.) assimilyasiya edir. Müəllim bütün fuksiyalarını saxlayır. Müəlimin funksiyalarının bir hissəsinin şagirdlərə verilməsi səciyyəvidir: bilik və bacarıqların yoxlanılması və qiymətləndirilməsi (qarşılıqlı və özünüqiymətləndirmə), işin planlaşdırılması, tədqiqat və özünüqiymətləndirmə elementləri. İnteraktiv təlim metodları ilə işləmək üçün aşağıdakı prinsipləri gözləmək lazımdır: 1. Fəal təlim üçün iş formalarının müəyyənləşdirilməsi. 2. Fəal dərsin mərhələlərinin konkretləşdirilməsi. |