Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyi Qərb Universiteti Mülki müdafiə
MÜLKİ MÜDAFİƏDƏ İSTİFADƏ OLUNAN DOZİMETRİK
Yüklə 0,68 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Fərdi dozimetrlər komplekti DP-22V və İD-1 DP-22V komplekti
- Qəza-Xilasetmə və digər təxirəsalmaz işlər
- 15. MÜLKİ MÜDAFİƏNİN TİBB XİDMƏTİNİN ƏSAS VƏZİFƏLƏRİ VƏ TƏŞKİLİ PRİNSİPLƏRİ Tibb xidmətinin vəzifələri
- Tibb xidmətinin təşkili prinsipləri
- Mülki müdafiə sistemində göstərilən tibbi yardımın növləri və təşkili
- MM sistemində tibbi yardımın təşkili qaydası.
- MM tibb xidməti sanitar drujinalarının işi
- Yaralanma və zəhərlənmə zamanı ilk tibbi yardım göstərmək qaydaları Yara
- Dişlənmə yaraları
|
13. MÜLKİ MÜDAFİƏDƏ İSTİFADƏ OLUNAN DOZİMETRİK CİHAZLAR Siqnal indikatoru DP-64. DP-64 indikatoru fasiləsiz radiasiya müşahidəsi aparmaq və ərazinin radioaktiv çirklənməsi barədə xəbərdarlıq etmək üçündür. Cihazın texniki göstəriciləri: Cihaz gözləmə rejimində işləyir və dozanın gücü 0, 2R/saata çatarkən səs və işıq verir. Gərginliyi 220/127 volt olan dəyişən cərəyan şəbəkəsindən, həmçinin 6 V gərginlikli sabit cərəyanla akkumulyatordan qidalanır. 30 saniyə ərzində işə hazır olur. Cihazın işə hazırlanması: Cihazın iş qabiliyyətini yoxlamaq üçün rabota-kontrol («iş-nəzarət») çevirgəcini «Kontrol» vəziyyətinə keçirməli. Səs və işıq siqnalları eşidilərsə, deməli, cihaz saz və işə hazırdır. Cihazın işlədilməsi: Radioaktiv zəhərlənmə təhlükəsi yaranarkən cihazı işə qoşmaq lazımdır. Bunun üçün «rabota-kontrol» çevirgəcini «Rabota» vəziyyətinə keçirməli, indikator lampasının müntəzəm sürətdə yanıb-sönməsi və səs siqnalı eşidilməsi radioaktiv zəhərlənmə olduğunu göstərir.
DP-22V komplekti qamma-şüalanmanın ekspozisiya dozalarını 2R- dən 50 R-dək diapazonda ölçmək üçündür. DP-22V dozimetrlər komplekti 3D-5 tipli doldurucu tərtibatdan və 50 ədəd DKP-50A tipli dozimetrlərdən ibarətdir. Komplektin çəkisi 5,5 kq-dır. Dozimetrin iş prinsipi adi elektroskopun iş prinsipi kimidir. Elektroskopla ölçülən potensialın dəyişməsi şüalanma dozasına mütənasibdir. DP-22V komplektinin işə hazırlanması:
47 Elektrik qidalandırma bölməsinin qapağını açıb 2 ədəd 145U elementini orada yerləşdirməli və işarələrə uyğun, klemlərə uyğun bölüşdürülməlidir. ZD-5 doldurucu tərtibatdakı doldurma yuvasının qalpağını və dozimetrin qoruyucu sağanağı (şüşəli qalpağını) burub çıxarmalıdır. Gərginlik tənzimləyicisinin dəstəyini sonadək sola fırlatmalıdır. Dozimetri doldurma tərtibatının yuvasına yerləşdirməlidir. Sonra dozimetrin okulyarından müşahidə etməklə dozimetri yüngülcə aşağı basmalı və gərginlik tənzimləyicisinin dəstəyini («zaryad» – doldurma) sağa tədricən fırladaraq teli dozimetr şkalasının sıfır bölgüsü üzərinə gətirməlidir. Dozimetri işığa tərəf tutmaqla telin vəziyyətini yoxlamalıdır: telin kölgəsi şkalanın «0» bölgüsü üzərində şaquli vəziyyətdə dayanmalıdır. Sonra dozimetrin qoruyucu sağanağını və doldurma yuvasının qalpağını yerinə geydirməli.
vi-iks, zarin, zoman, iprit, fosgen, sianid turşusu və xlorsian tipli zəhərləyici maddələri aşkar etmək üçündür. Əl nasosu porşenlidir, yoxlanılan havanı indikator borucuqlarından vurub keçirmək üçün avvitki; Nasosun başlıq hissəsində indikator borucuqlarının uclarını kəsmək üçün bıçaq, dəstəyində isə ampulları qırmaq üçün mil (nüvə) yerləşdirilib. Nasosun ucluğu müxtəlif əşyalarda, dənəvər materialda, tüstüdə zəhərləyici maddələri aşkar edərkən indikator borucuqlarından keçən ZM buxarlarının miqdarını artırmağa imkan verir.
Zədələnmə ocaqlarında, təbii fəlakət rayonlarında adamları xilas etmək, onlara tibbi yardım göstərmək, müalicə ocaqlarına aparmaq, qəzaları məhdudlaşdırmaq, habelə bu işləri səmərəli və təhlükəsiz yerinə yetirmək məqsədilə görülən işlərə Qəza-Xilasetmə və digər təxirəsalmaz işlər (QXDTİ) deyilir. Kütləvi zədələnmə (zəhərlənmə) ocaqlarında Qəza-Xilasetmə və digər təxirəsalınmaz işlərə hazırlıq və bu işlərin yerinə yetirilməsi ilə əlaqədar olan mülki müdafiə tədbirlərini nəzərdən keçirək.
48 Xilasetmə işləri düşmən hücumunun nəticələrini, habelə təbii fəlakət və qəzaların nəticələrini aradan qaldırmaq məqsədilə aparılan işlərdir. Xilasetmə işləri iş görülən sahələrdə və buraya gələn yollarda radiasiya səviyyələrini, digər vəziyyəti müəyyənləşdirmək üçün kəşfiyyat aparmaq; xilasetmə işləri aparılacaq yerlərdə yanğını söndürmək və ya məhdudlaşdırmaq; uçqun altında qalmış adamları tapıb, oradan çıxarmaq, habelə yanan, qismən dağılmış binalarda qalmış adamları xilas etmək; uçqunlar altında qalıb hava boruları zədələnmiş mühafizə qurğularının içərisinə hava vermək (çıxarılana qədər oradakı adamlar boğulmasınlar deyə) və bu qurğuların üstünü uçqunlardan təmizləyib adamları xilas etmək; zədələnmiş adamlara lazımi tibbi yardım göstərib müalicə müəssisələrinə aparmaq; əhalini zəhərlənmə, dağıntı, yanğın ocaqlarından təhlükəsiz rayonlara (yerlərə) çıxarmaq; adamları sanitariya təmizlənməsindən keçirmək, onların paltarlarını zərərsizləşdirmək işlərinin yerinə yetirilməsindən ibarətdir. Xilasetmə işlərini gördükdə aşağıdakı prinsiplərə riayət etmək lazımdır:
işə tez bir zamanda (2 saatdan gec olmayaraq) başlamalı, birinci 3-4 saat müddətində sığınacaqlara hava vurmalı və onları açmalı, 10-12 saat müddətində ilk tibbi yardım göstərməli;
işlər görülən zaman mexanizmlərdən maksimum istifadə etməli;
hərbiləşdirilməmiş dəstələr vəzifəsinə uyğun olan işləri yerinə yetirməli;
işlər yerinə yetirilərkən təhlükəsizliyə riayət etməli. Digər təxirəsalınmaz işlər isə xilasetmə işlərinin sürətli və təhlükəsiz şəkildə aparılmasını təmin etmək, habelə zədələnmələrin genişlənməsinin qarşısını almaq məqsədilə görülən işlərdir. Bu işlər xilasetmə işləri görüləcək yerlərə getmək üçün uçqunlarda maşın yolu və keçidlər düzəltmək; kommunal enerji şəbəkələrində (qaz, su kəməri, kanalizasiya, elektrik şəbəkələri və s.) baş vermiş qəzaların genişlənməsinin qarşısını almaq; su kəmərinin, elektrik şəbəkəsinin və rabitə xətlərinin ən vacib sahələrini bərpa etmək; işlərin aparılmasına mane olan və təhlükə törədən zədələnmiş divarları, bina hissələrini bərkitmək və ya dağıtmaq; zədələnmiş mühafizə qurğularını təkrar hücumdan qorunmaq üçün yararlı hala salmaq; qurğuları və texnikanı zərərsizləşdirməkdən və s. ibarətdir.
49 Qəza xilasetmə və digər təxirəsalınmaz işləri müvəffəqiyyətlə yerinə yetirmək üçün mülki müdafiə qüvvələri yaradılır və işə hazırlanır. Bu qüvvələrə mülki müdafiənin qoşun hissələri, hərbiləşməmiş dəstələri və müəssisələri, habelə mülki müdafiə planlarına müvafiq olaraq xüsusi vəzifələri yerinə yetirməyə cəlb olunan təşkilatlar daxildir. Radioaktiv və kimyəvi zəhərlənmə olan yerlərdə xilasetmə işləri hökmən tənəffüs üzvlərini və dərinin səthini qoruyan fərdi mühafizə vasitələrində aparılmalı, adamların təhlükəsiz iş müddəti dəqiq müəyyən edilməlidir. Radioaktiv maddələrlə zəhərlənmiş yerlərdə qalmağa və işləməyə orada radiasiyanın səviyyəsi yalnız təhlükəsiz dərəcədə olarkən yol verilir. Adamların iş vaxtı neçə rentgen (rad) şüalanmaya məruz qaldığına dəqiq nəzarət edilməsi və təhlükəsiz normadan artıq şüalanmaya imkan verməmək məqsədilə iş müddəti məhdudlaşdırılmalıdır. Bütün bu tədbirlər zəhərlənmiş sahələrdə xilasetmə işlərini təşkil və ona rəhbərlik edən mülki müdafiə qərargahı (dəstə komandiri) tərəfindən həyata keçirilməlidir. Radioaktiv və kimyəvi maddələrlə zəhərlənmiş sahələrdə işləyərkən fərdi mühafizə vasitələrini çıxarmaq, paltarın yaxasını açmaq, yemək, su içmək, siqaret çəkmək olmaz. İş görərkən toz qalxmaması üçün iş aparılacaq yerləri, xüsusən quru, küləkli havada əvvəlcədən su çiləməklə islatmaq lazımdır. Zəhərli sahələrdə iş aparılarkən mütəşəkkillik, iş rəhbərlərinin göstərişlərini dəqiq yerinə yetirmək olduqca vacibdir.
VƏZİFƏLƏRİ VƏ TƏŞKİLİ PRİNSİPLƏRİ Tibb xidmətinin vəzifələri Mülki müdafiə tibb xidmətinin (MM TX) əsas vəzifələri bunlardır:
təbii fəlakət və qəza nəticəsində zədə almış adamlara, yaralılara, xəstələrə vaxtında tibbi yardım göstərmək və onları müalicə etmək;
müasir qırğın silahlarının zədələyici amilərindən əhalinin mühafizə edilməsi üçün tibbi tədbirlər kompleksini həyata keçirmək. Belə tədbirlər kompleksinə: epidemiya əleyhinə tədbirlər; sanitariya- gigiyena tədbirləri; əhaliyə tibbi mühafizə və ilk tibbi yardım qaydalarının
50 öyrədilməsi, habelə onların dərman vasitələrilə təmin edilməsi; ərzaq məhsullarının və suyun radio-aktiv, kimyəvi və bakterial maddələrlə çirklənməsinə laboratoriya nəzarəti etmək kimi işlər daxildir. Tibb xidmətinə həvalə edilən həmin vəzifələrin hamısına birlikdə əhalinin tibbi təminatı deyilir. Tibbi teminat üzrə vəzifələr həm əminamanlıq dövründə, həm ölkəyə düşmən hücumu təhlükəsi yaranan vaxt, həm də əhalinin kütləvi surətdə zədələnməsi zamanı mülki müdafiənin digər ümumi tədbirlərilə əlaqəli surətdə yerinə yetirilir.
tabeliyindən və mülkiyyət formasından asılı olmayaraq sülh dövründə fəaliyyət göstərən bütün səhiyyə orqanları və təşkilatları əsasında yaradılır. Bu, tibb xidmətinin təşkilində əsas prinsiplərdən biridir. Mülki müdafiə tibb xidmətinin rəisləri vəzifəsinə müvafiq səhiyyə orqanlarının rəhbərləri: respublikada səhiyyə naziri; şəhər və rayonlarda səhiyyə şöbələrinin müdirləri, habelə xəstəxanaların, tibb sanitariya bölmələrinin baş həkimləri təyin olunurlar. Tibb xidməti müxtəlif təyinatlı tibb dəstələri yaradır və onları lazımi avadanlıq və vasitələrlə təchiz edir. Bunlara xidmətin qüvvələri və vasitələri deyirlər. Onlara rəhbərlik etmək üçün tibb xidməti rəislərinin qərargahları yaradılır ki, bu gəragahların heyətinə səhiyyə orqanlarının rəhbər işçiləri daxil edilirlər. Şəhər və rayon tibb xidmətlərinin rəisləri müvafiq şəhər və rayonun icra hakimiyyətinin başçısına tabedirlər.
tibb dəstələrindən və tibb müəssisələrindən ibarətdir. Onlar əhaliyə tibbi xidmət təminatını təşkil etmək, xüsusən də tibbi mühafizə tədbirlərini yerinə yetirmək və yaralılara, xəstələrə tibbi yardım göstərmək üçün nəzərdə tutulmuşdur. MM TX-nin hərbiləşməmiş dəstələri bunlardır: sanitar postu (SP), sanitar drujinası (SD), sanitar drujina dəstələri (SDD), ilk həkim yardım dəstəsi (İHYD), epidemiya əleyhinə səyyar dəstə (EƏSD). Sanitar postları və sanitar drujinaları sənaye, nəqliyyat, kənd təsərrüfatı, tədris müəssisələrində və idarələrdə yaradılıcılara xüsusi tibb proqramı əsasında hazırlanmış fəhlə və qulluqçular daxil edilir. Belə postları və 51 drujinaları müəssisə və idarələrin rəhbərləri Qızıl Aypara təşkilatları ilə birgə yaradırlar. Sanitar postu postun rəisindən və 3-4 nəfər üzvündən ibarət olur. Onlar müəssisələrdə, sexlərdə, fermalarda, habelə idarələrdə sağlamlıq guşələri düzəldir, burada ilk tibbi yardım göstərmək üçün aptekçələr saxlayırlar. Sanitar drujinası drujinanın komandirindən, onun müavinindən, rabitəçidən və hərəsində 4 nəfər drujinaçı olan 5 maftqadan ibarətdir. Sanitar drujinaları təbii fəlakət və qəza rayonlarında, habelə zədələnmə ocaqlarında yaralılara və xəstələrə ilk tibbi yardım göstərmək üçündür. Onlar, həmçinin yoluxucu xəstəlik ocaqlarında səhiyyə orqanlarına kömək göstərmək işlərinə cəlb edilirlər. Bundan əlavə, onların bir qismi mülki müdafiənin digər dəstələrinin (xilasedici komandalarının, ilk həkim yardım dəstələrinin) heyətinə daxil edilə, habelə müalicə müəssisələrində işə cəlb oluna bilərlər. Sanitar drujinaları xüsusi təchizat cədvəli əsasında əmlakla təchiz edilir. Sanitar drujinaları dəstəsi 4-5 sanitar drujinasından və dəstəni idarəetmə qrupundan ibarət olur. İlk həkim yardımı dəstəsi fəlakət rayonlarında və kütləvi zədələnmə ocaqlarında ilk həkim yardımı göstərmək üçündür. Belə dəstələrin iş yeri zədələnmə ocaqlarında və onların yaxınlığında salamat qalmış binalarda, sığınacaqlarda və digər tikililərdə açılır. Burada yaralılar və xəstələr qəbul edilir, zədələnmənin növünə görə qruplaşdırılır (tibbi seçmə aparılır), qeydə alınır və müvəqqəti olaraq yerləşdirilir, onlara həkim yardımı göstərilir, yoluxucu xəstəliyə və ruhi pozğunluğa məruz qalmış xəstələr təcrid edilir, yaralılar və xəstələr təhlükəsiz sahələrdəki xəstəxanalara köçürülməyə hazırlanır. İlk həkim yardımı dəstələri xəstəxanaların, müalicəxanaların və müəssisələrin tibbi sanitariya bölmələri əsasında yaradılır. Dəstənin tərkibində orta rütbəli tibb işçiləri, digər xidmət heyəti, habelə iki sanitar drujinası olur. Epidemiya əleyhinə səyyar dəstə qəza, təbii fəlakət rayonlarında və zədələnmə ocaqlarında əhali arasında epidemiya əleyhinə tədbirlər və sanitariya-gigiyena tədbirləri görmək üçündür. Belə dəstələr sanitariya- epidemioloji stansiyalar əsasında yaradılır. MM TX-nin tibb müəssisələri isə müalicə müəssisələrindən (müxtəlif sahələr üzrə ixtisaslaşdırılmış xəstəxanalar, mərkəzi xəstəxanalar, qruplaşdırma-köçürmə hospitalları), epidemiya əleyhine mübarizə
52 müəssisələrindən, habelə tibbi təchizat və qanla təchizat müəssisələrindən (apteklər, qanköçürmə stansiyaları, tibb əmlakı anbarları) ibarətdir.
təşkili Mülki müdafiənin tibb xidməti tərəfindən yaralılara və xəstələrə göstərilən tibbi yardım üç növə ayrılır: ilk tibbi yardim; ilk həkim yardımı; ixtisaslaşdırılmış tibbi yardım. İlk tibbi yardım yaralanmış və ya xəstələnmiş adamın halını yüngülləşdirə biləcək ən sadə tədbirlərin yerinə yetirilməsindən ibarətdir. İlk tibbi yardım bilavasitə zədələnmə yerində və ya onun yaxınlığında ən tez göstərilən yardımdır. Belə yardımı sanitar drujinaçıları, sanitar postları və mülki müdafiə dəstələrinin şəxsi heyəti göstərir. Onu əhalinin özü də, özünə yardım və qarşılıqlı yardım qaydası ilə göstərməyi bacarmalıdır. Bu məqsədlə ilk tibbi yardım göstərmək qaydaları bütün əhaliyə xüsusi proqramlar əsasında hələ əminamanlıq dövründə əvvəlcədən öyrədilir. İlk tibbi yardım aşağıdakılardan ibarətdir:
qanaxmaları müvəqqəti dayandırmaq;
yara və yanıq yerlərinə steril sarğı qoymaq;
sınıq, çıxıq və əzilmə zamanı şin qoymaqla və ya əlaltı vasitələr işlətməklə immobilizasiya etmək (bədənin zədələnmiş hissəsini tərpənməz hala salmaq);
süni tənəffüs vermək və ürəyi xaricdən masaj etmək;
kimyəvi və radioaktiv maddələrlə zəhərlənmiş sahələrdə isə fərdi aptekçədəki (Aİ-2) dərman vasitələrindən istifadə etməklə şüa zədələnməsi və kimyəvi zədələnmələrin qarşısını almaq, bədənin açıq hissələrini təmizləmək, yaralılara əleyhqaz geydirmək və təhlükəli sahələrdən çıxarmaq. İlk tibbi yardımın mümkün qədər tez göstərilməsi yaralanmanın son nəticəsinə, bəzən isə yaralı şəxsin həyatının xilas edilməsinə həllədici təsir göstərir. Güclü qanaxma zamanı, elektrik cərəyanı vurarkən, boğulma, ürəyin fəaliyyəti dayanan və nəfəs kəsilən hallarda ilk tibbi yardım dərhal göstərilməlidir. Əgər eyni zamanda çoxlu yaralıya ilk tibbi yardım göstərmək tələb olunursa, onda belə yardımı birinci növbədə uşaqlara, daha ağır
53 yaralılara göstərmək lazımdır. Belə hallarda yüngül yaralılar özləri də özünə yardım və qarşılıqlı yardım göstərməlidirlər. İlk tibbi yardımın bütün üsulları qaydalara uyğun və çox ehtiyatla icra edilməlidr. Ehtiyatsız, kobud ilk yardım yaralıya əlavə əziyyət verib onun halını ağırlaşdıra bilər. İlk tibbi yardım göstərilərkən həm təchizat cədvəlinə əsasən verilən vasitələrdən (tabel vasitələri, sanitar çantasındakı dərman və əşyalardan), həm də əl altında olan yardımçı vasitələrdən istifadə edilir. İlk həkim yardımı ilk həkim yardımı dəstələrinin müvafiq bölmələrində və ya zədələnmə ocağında salamat qalmış müalicə müəssisələrində həkimlər tərəfindən göstərilir. Belə yardımda başlıca məqsəd yaranın və xəstəliyin ağırlaşmasının qarşısını almaq, orqanizmin pozulmuş həyat fəaliyyətini bərpa edib saxlamaq və yaralıları müalicə müəssisələrinə köçürməyə hazırlamaqdır. İxtisaslaşdırılmış tibbi yardım mütəxəssis həkimlər tərəfindən xəstəxanalar bazasının müvafiq müalicə müəssisələrində göstərilir.
qəzaları, habelə düşmən basqını nəticəsində yaranmış dağıntı və zədələnmə ocaqlarında yaralılara və xəstələrə tibbi yardım göstərilməsi iki mərhələli müalicə-köçürmə sistemi əsasında təşkil edilir. Bu sistemin mahiyyəti ondan ibarətdir ki, bu zaman müxtəlif növ tibbi yardım ardıcıl və fasiləsiz surətdə göstərilir və bununla birlikdə yaralılar mərhələlər üzrə müalicə müəssisələrinə köçürülürlər. Yaralılara bilavasitə zədələnmə yerlərindəcə ilk tibbi yardım göstərildikdən sonra onları ilk həkim yardımı dəstələrinə və ya zədələnmə ocağında, yaxud zədələnmə ocağının yaxınlığında salamat qalmış xəstəxanaya köçürürlər. Bu, tibbi köçürmənin birinci mərhələsi sayılır. Burada yaralılara ilk həkim yardımı göstərilir və onlar köçürmənin ikinci mərhələsi üçün hazırlanır. Tibbi köçürmənin ikinci mərhələsi isə yaralıların təhlükəli sahədən kənarda yerləşən xəstəxanalara aparılmasından ibarətdir. Burada yaralılara və xəstələrə ixtisaslaşdırılmış tibbi yardım göstərir və onları müalicə edirlər. Beləliklə, tibbi köçürmə mərhələsi – yaralıları və xəstələri qəbul etmək, qruplaşdırmaq və müəyyən növ tibbi yardım göstərmək üçün nəzərdə tutulan tibb dəstələrinə və müəssisələrinə deyilir. MM tibb xidməti sanitar drujinalarının işi. Xəstəxanalardakı tibbi köçürmənin ikinci mərhələsindəki xəstəxanalarda işləmək üçün, adətən, ümumtəhsil məktəblərinin və texniki peşə məktəblərinin qız şagirdlərindən
54 ibarət sanitar drujinaçıları da cəlb edilirlər. Onlar xəstəxanaların təşkil edilməsində və xəstəxana şöbələrinin normal işinin təmin olunmasında iştirak etməlidirlər. Xəstəxananın qəbul şöbəsində sanitar drujinaçıları xəstələrin qəbul edilməsinə kömək etməli, onları nəqliyyatdan düşürüb şöbəyə daşımalı, xərəkdə aparılan xəstələri soyundurub qismən sanitariya təmizlənməsindən keçirməli, onlara tibbi yardım göstərilməsində iştirak etməli, həkimin tapşırığı üzrə yaralıya ağrıkəsən dərman və digər məqsədli antidot vurmalı, habelə tibb bacılarının rəhbərliyi altında digər müalicə tədbirlərini yerinə yetirməlidirlər. Xəstəxananın daxili xəstəliklər və cərrahiyyə şöbələrində sanitar drujinaçıları orta və ağır xəstələrə qulluq etməli, onları yedizdirməli, dərman içirtməli, bədənin hərarətini ölçməli, eləcə də həkimlərin göstərişi əsasında başqa sadə əməliyyatların icrası işlərinə cəlb olunmalıdırlar. Onlar. həmçinin yaralıları və xəstələri xəstəxananın ərazisində şöbədən şöbəyə aparmalıdırlar. Köçürmə hospitallarında, baş xəstəxanalarda köçürmək üçün xəstələri və yaralıları nəqliyyata mindirmək, ağır xəstələri, yolda müşayiət etmək işləri də sanitar drujinaçılarına həvalə olunur. Sanitar drujinaçıları xəstəxanalarda işləyərkən mülki müdafiənin xəbərdarlıq siqnalları üzrə düzgün davranmağı və belə hallarda yaralılara, xəstələrə xidmət etməyi də bacarmalıdırlar.
qaydaları
bütövlüyünün pozulması ilə baş verən zədələnməyə deyilir. Yaraların güllə yarası, kəsilmə, çapılma, deşilmə, əzilmə, dişlənmə yarası, habelə cərrahiyyə yarası növləri ola bilər.
yaralarının aşağıdakı növləri olur: giriş və çıxış yara deşikləri olan dəlib-keçən yara; güllə və ya qəlpənin toxumalarda ilişib qaldığı qapalı yara; toxunan güllə yaraları. Toxunan yara zamanı güllə və ya qəlpə bədənə toxunub keçərkən dəri səthini, yaxud yumşaq toxumaları zədələyir, lakin yarada ilişib qalmır.
oradan güclü qan axır, belə yara çirklənməyə az məruz qalır. 55 Çapılma yaraları kobud mexaniki təsir nəticəsində baş verir. Belə yara çox vaxt dərinin parçalanması, vətərlərin, əzələ və damarların zədələnməsi ilə müşayiət olunur, güclü çirklənməyə məruz qalır. Çapılma yaralarının dərinliyi eyni olmur, yaranın kənarlarındakı yumşaq toxumalar əzilir və bir-birinə qarışır. Deşilmə yaraları zamanı dəri örtüyü, adətən, əhəmiyyətsiz dərəcədə zədələnir, lakin belə yaralar daxili orqanların mümkün zədələnmələri ilə əlaqədar təhlükə törədir. Bu cür yaralanma zamanı xarici qanaxma zəif olan halda belə, damarın zədələnməsi nəticəsində həyat üçün qorxulu daxili qanaxma baş verə bilir. Əzilmə yaraları kənarlarının qeyri-hamar, qanla dolu olması ilə səciyyələnir, bu da yarada yoluxmanın baş verməsi üçün şərait yaradır.
yoluxmuş olur və çətin sağalır. Cərrahiyyə yarası cərrahiyyə əməliyyatları aparılarkən dəri örtüyünün bütövlüyünün pozulmasıdır. Yaralar, həmçinin dərinə işləyən, yəni kəllə, döş qəfəsi və qarın boşluqlarının daxilinə keçən yaralar ola bilər. Belə yaralar daha təhlükəlidir. Yüklə 0,68 Mb. Dostları ilə paylaş:
|