Azərbaycan respublikasi kənd təSƏRRÜfati naziRLİYİ aqrar elm və İnformasiya məSLƏHƏt məRKƏZİ

Beynəlxalq pitomniklərdəki buğda nümunələrinin sünbülləmə müddətlərinə 
görə qruplaşdırılması, (Abşeron, 2011-2014-cü illər) 
Cədvəl 1 
İllər 
Pitomniklərin adı
 
Nümunələrin 
sayı, ədədlə 
Nümunələrin qruplar üzrə sayı, ədədlə 
I qrup 
(100-110) 
gün 
II qrup 
(110-120) 
gün 
III qrup 
(120-130) 
gün 
IV
qrup (130 
və çox) gün 
2011 
17
th
FAWWON IR 
140 
- 
- 
140 
- 
17
th
FAWWON SA 
75 
- 
- 
75 
- 
2012 
18
th
FAWWON IR 
234 
12 
203 
9 
- 
18
th
FAWWON SA 
108 
- 
2 
90 
16 
2013 
19
th
FAWWON IR 
165 
13 
114 
38 
- 
19
th
FAWWON SA 
111 
7 
77 
27 
- 
2014 
20
th
FAWWON IR 
170 
3 
90 
70 
7 
20
th
FAWWON SA 
108 
5 
38 
62 
3 
 
 
Göründüyü kimi, bütün nümunələr sünbülləmə müddətlərinə (yanvarın 1-dən 
sünbülləmə tarixinə qədər olan günlərin sayı) görə 4 qrupa bölünmüşdür. 1-ci qrupda 
sünbülləmə müddəti 110 günə qədər olmaqla nümunələrin sünbülləməsi aprel ayının 
2-ci ongünlüyünə, 2-ci qrupda sünbülləmə müddəti 110-120 gün olmaqla aprel 
ayının 3-cü ongünlüyünə, 3-cü qrupda sünbülləmə müddəti 120-130 gün olmaqla 
may ayını 1-ci ongünlüyünə, 4-cü qrupda isə sünbülləmə müddəti 130-gündən artıq 
olamaqla may ayının 2-ci ongünlüyünə təsadüf etmişdir.
Çoxillik fenoloji müşahidələr göstərmişdir ki, aprel ayının sonu və may ayının 
əvvəli buğda nümunələri üçün optimal sünbülləmə müddəti hesab edilə bilər,2011-
2014-cü vegetasiya illərində FAWWON IR və FAWWON SA pitomniklərində 
toplanmışpayızlıq yumşaq buğdaların küfləvi sünbülləməsidə bu dövrə təsadüf 

---

71 
etmişdir. Çox az bir qismi nümunənin sünbülləməsi isə may ayının 2-ci 
ongünlüyündə müşahidə edilmişdir.
Məlumdur ki, məhsul bitki orqanzmində ardıcıl gedən fizioloji proseslərin son
nəticəsidir. Buğda üçün optimal sünbülləmə müddətinə malik olmaq onun dən 
məhsulunu formalaşdıran fzioloji proseslərin təbii surətdə normal olaraq öz axarı ilə 
getməsi üçün lazım olan zamana malik olmaq şansıdır. 
Cədvəl 2-də Beynəlxalq pitomniklərdəki buğda nümunələrinin orta boy 
göstəriciləri verilmişdir. Cədvəldən göründüyü kimi tədqiqat illəri ərzində 
nümunələrin orta boyu əsasən 81-121 sm hüdudunda olmuşdur. Variasiyaların ən 
aşağı həddi təqribən 55sm, ən yuxarı həddi isə147 sm olmuşdur.