Azərbaycan respublikasi təHSİl naziRLİYİ azərbaycan döVLƏT İQTİsad universiteti magistratura məRKƏZİ

3.4. İki dünya müharibələri arası dövrün dəbi

I dünya müharibəsi dünya tarixinə silinməz izlərlə düşdü. Müharibənin təsiri geyim sənayesindən də yan keçmədi. Bu dövrdə geyim olaraq hərbi krinolin geyinilirdi. Bu yarım uzun və yarım yapışan bədəni, ətəyinin yanında qırçınlı əlavələri olan paltar növü idi. Bu dövrdə ətək boyları gözə çarpacaq dərəcədə qısa idi. Həmçinin qısa saç modasından istifadə, bugünə qədər mövcud olan qadın siluet formasını dəyişdirmişdi. Yeni geyim formaları həndəsi üsulla tikilirdi. Kostyumlar indi iki hissəyə -tuman(ətək) və köynəyə ayrılırdı. Həmçinin paltarın bədəni ombaya qədər uzanırdı. Geyimin əsasını iki yanlarında tikişi olan arxa və önü eyni ölçülü köynəklər təşkil edirdi. Onlar bel və çiyin geyimlərindən kəmərlə ayrılırdılar.

Paltarlar bir-birlərindən materiallarına görə fərqlənirdi. Yaxa kəsiyi adətən dərin, qollar isə açıq olurdu. Əvvəllər bu elementlər qadın gözəlliklərini göstərmək üçün edilirdisə, indi bu elementlər geyimin cinsə görə bölünməsini aradan qaldırırdı. Bu dövr geyim tərzində yarıoğlan, yarıqız siluetinə üstünlük verirdilər. Buna “Le qarson” deyilirdi. Bu istiqamətdə Misir kalasirisinin izləri açıq şəkildə görünürdü.

Qısa saç, parlaq rənglənmiş dodaqlar, kəskin bilinən qaşlar, yarımaçılış gözlər, hündür mütənasib siluet bu dövrdə dəbdə idi.

Bu dövrün moda tarixinin ən böyük yeniliyi yalın ayaqlar idi. Artıq bütün diqqət ayaqlara cəmlənirdi. Şəffaf və ətrəngli corab istehsalı genişlənirdi.

Zərif dərilərdən tuflilər gündəlik geyim üçün qızılı və gümüşü tuflilər, ya da parça materialından olan tuflilər mərasim geyimləri üçün nəzərdə tutulurdu. Baş geyimi əsasən ətrafları enli olan, başa otuzdurulmuş şlyapalardan və ya saçı tamamilə gizlədən zəng şəkilli şlyapalardan ibarət idi.

1925-ci ildə Parisdə keçrilən dekorativ tətbiqi sənət sərgisindən sonra rəngli parçalardan istifadə edilməyə başlanıldı. Qiymətli bəzək əşyalarından hələ də istifadə edilirdi. Paris moda evlərində ipək və krepdeşin üzərində zəngin naxışlı geyimlər alıcılara təklif edilirdi. 30-cu illərdə Fransada yenidən uzun geyimlərdən istifadə olunmağa başladı. Saçlara yenidən buruqlu formalar verilirdi. Paltardakı həndəsi xətlər yumşalmağa başlamışdı. Qadın şalvarları, sviterlər dəbə daxil olmağa başlayırdı. Modada ki, yeniliklər 1936-1937 –ci illərdə baş verdi. Çiyinaltlığı hesabına qollar qalxır, bel daralır ətəklər enəlirdi. Elə bilki, iki üçbucaq bel kəmərində birləşirdi. Qadın geyimi nisbətən kobud şəkil alırdı. Kəmərli, hündür taxta və ya probka altlıqlı ayaqqabılar, çiyinə asılan çanta, şleme bənzər şlyapalar qadınların geyimlərinə kobud görkəm verirdi. Kişi paltarlarında da bu dövrdə dəyişikliklər nəzərə çarpırdı. Palto-surtuk, qerok artıqi stifadə edilmirdi. Qara jilet və jaket, zolaqlı şalvarlar dəbdə idi. Artıq mərasimlərdə smokinqə üstünlük verilirdi. Nisbətən yumuşaq yaxalığı olan güllü köynəklərdən istifadə olunurdu. Əsasən gündəlik sadə geyimlərə üstünlük verilirdi.

Bu dövrədə fəhlələrin geyimində də dəyişiklilər baş verdi. Fəhlələr ayaqlarına ikiqat altlıqlı ayaqqabı, su keçirməyən plaş geyinirdilər. Uzun qollu köynəklərin qolları tez-tez kirləndiyi üçün onlar geyimlərində daha çox qısaqollu köynəklərə üstünlük verirdilər.Yaxalıq əvəzinə də şarfdan istifadə edirdilər. Bu geyim onların sərbəst hərəkət etmələrinə şərait yaradırdı. Yalnız illər keçdikdən sonra, fəhlələr üçün fərdi geyim növləri meydana çıxdı.

Bu dövrün geyim tərzi əvvəlki illərə nisbətdə öz sadəliyi və daha rahatlığı ilə seçilirdi.