Azərbaycan respublikasi təHSİl naziRLİYİ azərbaycan döVLƏT İQTİsad universiteti «magistratura məRKƏZİ»
Xüsusi qablaşdırıcı materialların hazırlanmasında plastik kütlələrin tətbiqi
Yüklə 1,37 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
Xüsusi qablaşdırıcı materialların hazırlanmasında plastik kütlələrin tətbiqi.
Plastik kütlə materialları kövrək məmulatları sınmadan və zədələnmədən qorumaq məqsədilə aralıq və amortizasiya materialı kimi və həmçinin məmulatları temperatur təsirindən qorumaq üçün izolyasiya materialı kimi tətbiq olunur. Adətən aralıq və 62
amortizasiya materialları kimi tətbiq edilən ağac yonqarı, büzməli karton, keçə və başqa materiallara köpükləndirilmiş plastikatlar adlanan penoplast əlavə edilir. Müxtəlif qətranlar və elastomerlər əsasında alınan çoxlu miqdarda penoplastlar vardır. Bunlar bərk, yumşaq, elstiki olmaqla bölünürlər, strukturuna görə isə penoplastlar açıq və qapaı məsaməli (nüvəli) materiallara bölünürlər. Penoplastlar onları çox qiymətli tara növü kimi tanıdan bir –sıra qiymətli xassələrə malikdirlər. Qablaşdırıcı penoplast materiallarının əsas üstünlüyü ondadır ki, onlardan elə konstruksiyalar və formalar əldə etmək mümkündür ki, bunlar yüksək dərəcədə dəqiqliklə qablaşdırılan əmtəənin kontrlarını əhatə edir və nəticədə onları bütün mümkün olan zədələnmələrdən qoruya bilir. Özünün xassələr məcmusuna görə polistirol əsaslı penoplastlar– penopolisti- rollar qablaşdırıcı məmulatların hazırlnmasında geniş tətbiqini tapmışdır. Peno- polistirol kövrək və bahalı alətlərin, ölçü və optiki cihazların, tibb alətlərinin, fotoaparatların və s. qablaşdırılması üçün həcmli qablaşdırıcı futlyarların hazırlan- masında istifadə olunur. Penopolistirol aralıq materialı kimi də müxtəlif növlü aralıq formalar şəklində də istifadə olunur. Penoplastların amortizasiya qabliyyəti xüsusi yük ilə, başqa sözlə desək penoplastın qablaşdırılan əmtəəyə toxunan vahid səthinə düşən kütlə ilə təyin edilir. Penoplastın əyilmə və sıxılma möhkəmliyini epoksid qətranlarından olan örtük qatının çəkilməsi ilə yüksəldilə bilər. Qablaşdırıcı material kimi elastik plastik kütlələrin tətbiqi geniş yayılmışdır ki, bunlar da yumşaq və upruq sintetik materiallardan ibarət olmaqla davamlı mexaniki yüklərə, həmçinin, tez-tez yaranan itələmələrə və zərbələrə qarşı davamlıdırlar. Əvvəllər belə qablaşdırıcı və aralıq materialı kimi məmulatları mexaniki zədələn- mələrdən qorumaq üçün ağac yonqarı, doğranmış mantar, toxuculuq materialları, bitki və heyvanat mənşəli liflər tətbiq olunurdu. Müasir dövrdə poliuretan penoplastların tətbiqi daha geniş yayılmışdır ki, bunlar yüngül və ucuz materiallar olub, bütövlükdə elastik taralara qoyulan təəblərə cavab
63
verir – qablaşdırılan əşyaları zərbədən etibarlı müdafiə edir, temperatur dəyişmə- lərindən qoruyur, rütubətin, nəmliyin yaranmasının qarşısını alır və s. Qablaşdırıcı material kimi elastik plastik kütlələrdən polietilen köpüyü daha çox maraq doğurur, hansı ki, bunlar da 90% bağlı məsamələrə malikdirlər və zərbələri və təkanları yüksək udmaq qabliyyətinə malikdirlər. Qablaşdırıcı material kimi elastik xassəli plastik kütlələrin istifadə imkanlarının ən maraq doğuran cəhətlərindən biri də odur ki, bu materiallar bir-biri ilə və digər materiallar və maddələrlə çox yaxşı uzlaşa bilir. Məsələn. şüşə lifləri ilə möhkəm- ləndirilmiş plastik kütlələr çox geniş tətbiq olunur. Bunlar termoplastların şüşə lifi ilə birləşməsindən alınan qablaşdırıcı plyonkalardır. Bu plyonka materiallarında şüşə lifləri müstəsna dağılma möhkəmliyi yaratmaqla yanaşı, həm də dekorativ məqsədlərə xidmət edir. Son dövrlərdə həmçinin qiymətli kövrək cihazları hava ilə doldurulmuş elastik yastıqların vasitəsilə qablaşdırılması üsulu olduqca geniş yayılmışdır. Bu yastıqlar əsasən polivinilxlorid plyonkadan hazırlanır. Belə plyonkaların yüksək möhkəmliyi hava ilə doldurulmuş yastıqların 10t-a qədər yükə davam gətirməsinə imkan verir. Pnevmatik qablaşdırıcılar (elastik yastıqlar) kövrək yüklərin daşınması zamanı çox qiymətlidirlər, belə ki, hava yastıqları istənilən nəqliyyat vasitəsilə daşınma zamanı qaçılmaz olan kəskin silkələnmələri, təkanları, zərbələri və s. udur. Iri tutumlu bərk və yumşaq taralar üçün içlik kimi polietilen kisələrdən istifadə etməyə başlamışlar. Polietilen plyonkalar su buxarını keçirmirlər, buna görə də onlar hiqroskopik məhsulların və məmulatların rütubətin təsirindən tam qorunmasını təmin edir, bundan başqa çox vcibdir ki, bunlar əyilmə yerlərindəə təbəqələrə ayrilmır və sədələnmir. İçlik plyonklar qablaşdırılan materialın çirklənməsini istisna edir. Polietilen plyonkaların üstünlüyü həm də onların kimyəvi davamlılığı və hrtmetikliyidir ki, bu da onlardan olan kisələrə məhsulları qablaşdırmağa imkan verir. İçliyin olması xarici qablaşdırmaya qənaət etməyə imkan yaradır.
64
Plastik kütlədən olan tutumlar müxtəlif forma və ölçülərdə hazırlanır, onlar maye və dənəvər məhsulların qablaşdırılması üçün rahatdırlar, gözəl və gigiye- nikdirlər. Yüklə 1,37 Mb. Dostları ilə paylaş:
|