Azərbaycan respublikasi təHSİl naziRLİYİ azərbaycan döVLƏT İQTİsad universiteti magistratura məRKƏZİ Əlyazması hüququnda

Sənaye sahəsi Cd Cr Cu Hg Pb Ni Sn Zn

Kağız sənayesi - + + + + + - -

Neft-kimya sənayesi + + - + + - + +

Gübrə Sənayesi + + + + + + - +

Dağ-mədən sənayesi + + + + + + + +

Energetik sənayesi + + + + + + + +

Ağır metallarla çirklənmə zamanı torpaqda toplanan yüksək konsentrasiya bitkilər vasitəsilə qida zəncirinə keçir və nəticədə heyvan və insan orqanizmində müxtəlif pataloji halların yaranmasına səbəb olur. Bu baxımdan ağır metalların yaratdığı çirklənməni qiymətləndirməli olsaq heç bir iqtisadi göstərici ilə bu ziyanı ifadə etmək olmaz və son nəticədə vəziyyətin belə davam etməsi torpağın üzvi aləminin məhv olmasına gətirib çıxara bilər.

Çirklənmiş torpaqların identifikasiyası, səciyyələndirilməsi, təsnifatı və kartoqrafiyasını həyata keçirən zaman əsasən çirklənmənin mənbəyinə, çirklənmə dərəcəsinə və onu əmələ gətirən səbəblərə diqqət yetirilməlidir. Torpaqların ağır metallarla çirklənməsində bir sıra faktorlar mövcuddur:

1. 
   Bərk halda olan faydalı qazıntıların istehsalı və emalı
   
2. 
   Duru halda olan yanacağın istehsalı, emalı və istifadəsi
   
3. 
   Enerji istehsalı
   
4. 
   Sənaye istehsalı
   
5. 
   Nəqliyyat
   
6. 
   Kommunal fəaliyyət
   
7. 
   Əkinçilik
   
8. 
   Heyvandarlıq [8]
   

Qeyd etdiyimiz çirklənmə mənbələri əsasən metallurgiya və kənd təsərrüfatının intensivliyi ilə əlaqədar meydana çıxır.

Texnogenez şəraitdə torpaqların ağır metallarla çirklənməsi müxtəlif səbəblərdən baş verir.

Torpağı ağır metallarla çirkləndirən mənbələr

Cədvəl 3