Azərbaycan respublikasi təHSİl naziRLİYİ baki döVLƏt universiteti Pedaqogika kafedrası

2. Təhsildə menecment fəaliyyətində idarəetmənin səciyyəvi xüsusiyyətləri
Menecment fəaliyyətində təhsildə idarəetmə fəaliyyətinin təşkilində nəzərdə tutulan məsələlər: idarəetmənin quruluşunun müəyyənləşdirilməsi; hər dövr üçün quruluş, məzmun və funksional komponentlərin ayrılması; idarəetmənin bütün dövrlərində işdə olan çətinlikləri aradan qaldırmaq üçün qarşılıqlı fəaliyyətin təşkil edilməsi; pedaqoji və şagird kollektivləri səviyyəsində idarəetmə bacarığının öyrənilib həyata keçirilməsi; əks-əlaqə, koordinasiya və idarəetmədə münasibətlərin yaradılması.
Menecment fəaliyyətində idarəetmənin təşkili: rəhbərliyin məktəb daxilində həyata keçirməli olduğu sahələr.


3. İdarəetmənin əsas pillələri və təhsil menecerlərinin funksiyaları
Pedaqoji prosesin idarə edilməsində məsuliyyət daşıyan iştirakçılar və onların hesabatlarının məzmunu. İdarəetmə fəaliyyətinin pillələri: birinci pillə – məktəb direktoru; ikinci pillə – təlim-tərbiyə işləri üzrə müavinlər, sinifdənxaric və məktəbdənkənar tərbiyə işləri üzrə təşkilatçı; üçüncü pillə – pedaqoji kollektivin ictimai təşkilatları və kollegial idarəetmə orqanları; dördüncü pillə – müəllimlər, tərbiyəçilər və sinif rəhbərləri; beşinci pillə – müəllimlər və şagirdlər. Yuxarı sinif şagirdləri, birgə fəaliyyət göstərən orqanlar (pedaqoji və şagird kollektivinin birgə şurası, məktəbdə keçirilən xətt, müxtəlif komissiya və şuraların işi və s.); altıncı pillə – şagird kollektivi, gənclər və uşaq birlikləri, şagird özünüidarə orqanları; yeddinci pillə – şagird kollektivin bir üzvü kimi;
Tərbiyə edənlə, tərbiyə olunanın idarəetmədə birgə fəaliyyətinin təşkili.
Təhsil menecmentinin idarəetmə funksiyaları: təhlil və proqnozlaşdırma funksiyası; idarəetmədə məqsəd qoyuluşu və planlaşdırma funksiyası; təhsilin təşkiletmə funksiyası; nəzarət və tənzimləmə funksiyası, nəzarət dairəsi, ilkin nəzarət, əks əlaqə, son nəzarət, nəzarət prosesi, nəzarətin əxlaqi aspektləri, nəzarətin səmərəliliyinin qiymətləndirilməsi, tənzimləmədə əks əlaqə, tənzimləmədə təhlil və tərkib, tənzimləmədə yoxlama; uçot funksiyası, təlim və tərbiyə işlərinin, psixoloji məsələlərin, maliyyə-təsərrüfat işlərinin uçota alınması; təhsildə istiqamətverici funksiya; idarəçilik funksiyası; informasi vermə funksiyası; rəhbərlik funksiyası, müəssisədə təşkilata rəhərlik, müxtəlif səviyyəli rəhbərlik, rəhbərliyin prinsipləri, münaqişə hallarının idarə edilməsi; yoxlayıcı funksiya; kadrların düzgün seçilməsi və yerləşdirilməsi funksiyası; təhsil işçilərinin ixtisasının artırılması və peşə hazırlığının yüksəldilməsi qayğısına qalınması; müəssisədə idarəetmə rəhbərlərinin qiymətləndirilməsi və atestasiya sistemi, ixtisas artırma kurslarına idarəetmə rəhbərliyinin seçilməsi meyarları, müəssisədə kadr hazırlanmasının kompleks proqramı, Amerika, Qərbi avropa və Yapon firmaları idarəedicilərə nəyi və necə öyrədirlər, “Fasiləsiz təhsil”, “Bütün həyatı boyu təhsil almaq” konsepsiyaları, kadrların hazırlanmasında koorperasiyaların yeni funksiyaları, koorperasiyaların tədris mərkəzləri, Amerika korporasiyalarında rəhbərlərin seçilməsi, təyin edilməsi, praktikası, namizədin yoxlanılması metodları, heyətin qiymətləndirilməsi mərkəzləri