AZƏrbaycan respublikasinin cinayət məCƏLLƏSİ

qaydası
 
68.1.  Cinayətlərin  məcmusu  və  hökmlərin  məcmusu  üzrə  cəzalar  qismən  və  ya 
tamamilə toplanılarkən azadlıqdan məhrum etmənin bir gününə: 
68.1.1. intizam xarakterli hərbi hissədə saxlamanın bir günü; 
68.1.2. azadlığının məhdudlaşdırılmasının iki günü; 
[48]
 
68.1.3. islah işlərinin və ya hərbi xidmət üzrə məhdudlaşdırmanın üç günü; 
68.1.4. ictimai işlərin səkkiz saatı bərabər tutulur. 
68.2.  Müəyyən  vəzifə  tutma  və  ya  müəyyən  fəaliyyətlə  məşğul  olma  hüququndan 
məhrum  etmə,  nəqliyyat  vasitəsini  idarə  etmək  hüququndan  məhrum  etmə,  xüsusi  və 
ya  hərbi  rütbədən,  fəxri  addan  və  dövlət  təltifindən  məhrum  etmə  və  ya  cərimə 
növlərində cəza islah işləri, intizam xarakterli hərbi hissədə saxlama, hərbi xidmət üzrə 
məhdudlaşdırma  və  ya  azadlıqdan  məhrum  etmə  ilə  toplandıqda,  onlar  müstəqil  icra 
olunur.
[49]
 
M a d d ə   6 9 .  Cəza müddətlərinin hesablanması və cəzanın hesaba alınması
 

69.1.  Müəyyən  vəzifə  tutma  və  ya  müəyyən  fəaliyyətlə  məşğul  olma  hüququndan 
məhrum  etmənin,  nəqliyyat  vasitəsini  idarəetmə  hüququndan  məhrum  etmənin,  hərbi 
xidmət 
üzrə 
məhdudlaşdırmanın, 
islah 
işlərinin, azadlığın 
məhdudlaşdırılmasının, intizam  xarakterli  hərbi  hissədə  saxlamanın,  azadlıqdan 
məhrum  etmənin  müddətləri  aylarla  və  illərlə,  ictimai  işlərin  müddəti  isə  saatlarla 
hesablanır.
[50]
 
69.2.  Bu  Məcəllənin  69.1-ci  maddəsində  nəzərdə  tutulmuş  cəza  növlərinin 
dəyişdirilməsi  və  ya  toplanması,  habelə  cəzanın  hesaba  alınması  zamanı  müddətlər 
günlərlə hesablana bilər. 
69.3.  Hökm  qanuni  qüvvəyə  minənədək  həbsdə  saxlamanın  müddəti  azadlıqdan 
məhrum  etmə  müddətinə,  intizam  xarakterli  hərbi  hissədə  saxlama  növündə  cəzanın 
müddətinə bir günə bir gün, azadlığın məhdudlaşdırılması növündə cəzanın müddətinə 
bir  günə  iki  gün, islah  işləri  və  hərbi  xidmət  üzrə  məhdudlaşdırma  növündə  cəzanın 
müddətinə  bir  günə  üç  gün,  ictimai  işlər  növündə  cəzanın  müddətinə  isə  bir  günə 
səkkiz saat hesabı ilə hesablanır.
[51]
 
69.4.  Məhkəmə  baxışınadək  həbsdə  saxlanılan  məhkuma  cərimə  və  ya  müəyyən 
vəzifə  tutma  və  ya  müəyyən  fəaliyyətlə  məşğul  olma  hüququndan  məhrum  etmə 
növündə əsas cəza təyin edilərkən məhkəmə həbsdə saxlama müddətini nəzərə alaraq, 
təyin edilmiş cəzanı yüngülləşdirir və ya şəxsi bu cəzadan tamamilə azad edir. 
M a d d ə   7 0 .  Şərti məhkum etmə
 
70.1. İslah işləri, hərbi xidmət üzrə məhdudlaşdırma, intizam xarakterli hərbi hissədə 
saxlama,  azadlığın  məhdudlaşdırılması və  ya  müəyyən  müddətə  azadlıqdan  məhrum 
etmə növündə cəza təyin edən məhkəmə, məhkumun cəza çəkmədən islah olunmasını 
mümkün  sayırsa,  həmin  cəzanın  şərti  olaraq  tətbiq  edilməsi  haqqında  qərar  çıxara 
bilər.
[52]
 
70.2.  Məhkəmə  şərti  məhkum  etmə  təyin  edərkən  törədilmiş  cinayətin  xarakterini, 
ictimai təhlükəlilik dərəcəsini, məhkumun şəxsiyyətini, habelə cəzanı yüngülləşdirən və 
ağırlaşdıran halları nəzərə alır. 
70.3.  Şərti  məhkum  etmə  təyin  edilərkən  məhkəmə  tərəfindən  sınaq  müddəti 
müəyyən olunur. Bu müddət ərzində məhkum öz davranışı ilə islah olunmasını sübut 
etməlidir. Sınaq müddəti altı aydan beş ilədək müddətə müəyyən edilir. 
70.4. Şərti məhkum etmə zamanı əlavə cəzalar təyin edilə bilər. 
70.5.  Məhkəmə  şərti  məhkum  etmə  təyin  edərkən  məhkumun  üzərinə  aşağıdakı 
vəzifələri  qoya  bilər:  onun  davranışı  üzərində  nəzarəti  həyata  keçirən  orqanlara 
məlumat vermədən daimi yaşayış yerini, təhsil yerini, iş yerini dəyişməmək, müəyyən 
yerlərə  getməmək,  alkoqolizmdən,  narkomaniyadan,  toksikomaniyadan  və  ya  zöhrəvi 
xəstəliklərdən  müalicə  kursu  keçmək,  ailəsinə  maddi  yardım  göstərmək.  Məhkəmə, 
məhkumun üzərinə onun islah olunmasına kömək edən digər vəzifələr də qoya bilər. 

70.6.  Şərti  məhkum  edilmiş  şəxs  üzərində  nəzarəti  müvafiq  dövlət  orqanları,  hərbi 
qulluqçular üzərində nəzarəti isə hərbi hissələrin və müəssisələrin komandanlığı həyata 
keçirir. 
70.7.  Sınaq  müddəti ərzində  şərti  məhkum edilmiş  şəxsin  üzərində  nəzarəti  həyata 
keçirən  dövlət  orqanının  təqdimatı  əsasında  məhkəmə,  məhkumun  üzərinə  əvvəllər 
qoyulmuş  vəzifələri  tamamilə  və  ya  qismən  ləğv  edə  bilər,  yaxud  onun  üzərinə  yeni 
vəzifələr qoya bilər. 
M a d d ə   7 1 .  Şərti  məhkum  etmənin  ləğv  edilməsi  və  ya  sınaq  müddətinin 
uzadılması
 
71.1.  Sınaq  müddətinin  azı  yarısı  keçdikdən  sonra  şərti  məhkum  edilmiş  şəxs  öz 
davranışı  ilə  islah  olunduğunu  sübut  edərsə,  məhkəmə  məhkumun  üzərində  nəzarəti 
həyata keçirən dövlət orqanının təqdimatı əsasında şərti məhkum etmənin ləğv edilməsi 
və məhkumluğun götürülməsi barədə qərar qəbul edə bilər. 
71.2.  Şərti  məhkum  edilmiş  şəxs  məhkəmə  tərəfindən  onun  üzərinə  qoyulmuş 
vəzifələri yerinə yetirməkdən boyun qaçırdığına və ya ictimai qaydanı pozduğuna görə 
barəsində inzibati tənbeh tətbiq edildikdə, məhkəmə bu Məcəllənin 71.1-ci maddəsində 
göstərilən dövlət orqanının təqdimatı əsasında sınaq müddətini bir ildən çox olmayaraq 
uzada bilər. 
71.3.  Şərti  məhkum  edilmiş  şəxs  sınaq  müddətində  məhkəmə  tərəfindən  onun 
üzərinə  qoyulmuş  vəzifələri mütəmadi  və  ya qərəzli  olaraq  yerinə  yetirməkdən  boyun 
qaçırdıqda,  bu  Məcəllənin  71.1-ci  maddəsində  göstərilən  dövlət  orqanının  təqdimatı 
əsasında  məhkəmə  şərti  məhkum  etmənin  ləğv  edilməsi  və  hökmlə  təyin  olunmuş 
cəzanın icra olunması haqqında qərar çıxara bilər. 
71.4.  Şərti  məhkum  edilmiş  şəxs  sınaq  müddətində  ehtiyatsızlıqdan  cinayət 
törətdikdə  və  ya  qəsdən  böyük  ictimai  təhlükə  törətməyən  cinayət  törətdikdə,  şərti 
məhkum  etmənin  ləğv  edilməsi  və  ya  saxlanması  barədə  məsələ  məhkəmə  tərəfindən 
həll edilir. 
71.5.  Şərti  məhkum  edilmiş  şəxs  sınaq  müddətində  qəsdən  az  ağır,  ağır  və  ya 
xüsusilə  ağır  cinayət  törətdikdə,  məhkəmə  şərti  məhkum  etməni  ləğv  edir  və  ona  bu 
Məcəllənin  67-ci  maddəsində  nəzərdə  tutulmuş  qaydalar  üzrə  cəza  təyin  edir.  Bu 
Məcəllənin 71.4-cü maddəsində göstərilən hallarda da cəza bu qaydada təyin edilir. 
  
DÖRDÜNCÜ BÖLMƏ 
CİNAYƏT MƏSULİYYƏTİNDƏN VƏ CƏZADAN AZAD ETMƏ 
11-ci fəsil 

CİNAYƏT MƏSULİYYƏTİNDƏN AZAD ETMƏ 
M a d d ə   7 2 .  Səmimi peşmanlıqla bağlı cinayət məsuliyyətindən azad etmə 
KMQ
 
72.1.  İlk  dəfə böyük  ictimai  təhlükə  törətməyən cinayət  törətmiş şəxs  könüllü  gəlib 
təqsirini  boynuna  aldıqda,  cinayətin  üstünün  açılmasına  fəal  kömək  etdikdə,  cinayət 
nəticəsində  dəymiş  ziyanı  ödədikdə  və  ya  vurulmuş  zərəri  başqa  yolla  aradan 
qaldırdıqda cinayət məsuliyyətindən azad edilə bilər. 
72.2.  Başqa  növ  cinayət  törətmiş  şəxs,  bu  Məcəllənin  72.1-ci  maddəsində  nəzərdə 
tutulmuş  şərtlər  mövcud  olduqda,  yalnız  bu  Məcəllənin  Xüsusi  hissəsinin  müvafiq 
maddələrində bilavasitə müəyyən edilmiş hallarda cinayət məsuliyyətindən azad edilə 
bilər. 
M a d d ə   7 3 .  Zərərçəkmiş şəxslə barışmaqla bağlı cinayət məsuliyyətindən 
azad etmə
 
İlk  dəfə  böyük  ictimai  təhlükə törətməyən  cinayət  törətmiş şəxs  zərərçəkmiş  şəxslə 
barışdıqda  və  ona  dəymiş  ziyanı  ödədikdə  və  ya  vurulmuş  zərəri  aradan  qaldırdıqda 
cinayət məsuliyyətindən azad edilə bilər. 
M a d d ə   7 4 .  Şəraitin dəyişməsi ilə bağlı cinayət məsuliyyətindən azad etmə
 
Şəraitin  dəyişməsi  nəticəsində  törədilmiş  əməlin  və  ya  bu  əməli  törətmiş  şəxsin 
ictimai  təhlükəli  olmadığı  müəyyən  edildikdə,  ilk  dəfə  böyük  ictimai  təhlükə 
törətməyən  cinayət  və  ya  az  ağır  cinayət  törətmiş  şəxs  cinayət  məsuliyyətindən  azad 
edilə bilər. 
M a d d ə   7 5 .  Müddətin keçməsi ilə bağlı cinayət məsuliyyətindən azad etmə 
KM1
 
75.1.  Cinayət  törətdiyi  gündən  aşağıda  müəyyən  edilən  müddətlər  keçdikdə,  şəxs 
cinayət məsuliyyətinə cəlb edilə bilməz: 
75.1.1.  böyük  ictimai  təhlükə  törətməyən  cinayətin  törədildiyi  gündən  iki  il 
keçdikdə; 
75.1.2. az ağır cinayətin törədildiyi gündən yeddi il keçdikdə; 
[53]
 
75.1.3. ağır cinayətin törədildiyi gündən on iki il keçdikdə; 
[54]
 
75.1.4. xüsusilə ağır cinayətin törədildiyi gündən iyirmi il keçdikdə. 
75.2.  Müddətlər,  cinayətin  törədildiyi  gündən  ittiham  hökmünün  qanuni  qüvvəyə 
mindiyi anadək hesablanır. Şəxs yeni cinayət törətdikdə, hər bir cinayətə görə müddət 
müstəqil hesablanır. 
75.3.  Cinayət  törətmiş  şəxs  istintaqdan  və  ya  məhkəmədən  gizlənərsə,  müddətin 
axımı  dayanır.  Bu  halda  müddətin  axımı,  həmin  şəxs  tutulduğu  və  ya  könüllü  gəlib 
təqsirini boynuna aldığı vaxtdan bərpa olunur. 
75.4.  Ömürlük  azadlıqdan  məhrum  etmə  növündə  cəza  nəzərdə  tutulan  cinayəti 
törətmiş  şəxs  barəsində  müddətin  tətbiq  olunması  məsələsi  məhkəmə  tərəfindən  həll 

edilir.  Məhkəmə,  müddətin  keçməsi  ilə  bağlı  bu  şəxsin  cinayət  məsuliyyətindən  azad 
olunmasını mümkün hesab etmədikdə, həmin şəxsə ömürlük azadlıqdan məhrum etmə 
növündə cəza təyin edə bilməz. 
75.5. Bu Məcəllənin Xüsusi hissəsinin müvafiq maddələrində nəzərdə tutulmuş sülh 
və insanlıq əleyhinə, terrorçuluq, terrorçuluğu maliyyələşdirmə və müharibə cinayətləri 
törətmiş şəxslərə bu maddənin müddəaları tətbiq olunmur. 
[55]
 
12-ci fəsil 
CƏZADAN AZAD ETMƏ 
M a d d ə   7 6 .  Cəzadan şərti olaraq vaxtından əvvəl azad etmə
 
76.1.  Məhkəmə  islah  işləri, azadlığın  məhdudlaşdırılması, intizam  xarakterli  hərbi 
hissədə  saxlama,  hərbi  xidmət  üzrə  məhdudlaşdırma  və  ya  müəyyən  müddətə 
azadlıqdan  məhrum  etmə  növündə  cəza  çəkən  şəxsin  islah  olunmaq  üçün  cəzanı  tam 
çəkməsinə lüzum olmadığı qənaətinə gələrsə, onu cəzadan şərti olaraq vaxtından əvvəl 
azad  edə  bilər.  Bu  halda,  şəxs  tamamilə  və  ya  qismən  əlavə  cəzadan  da  azad  edilə 
bilər.
[56]
 
76.2.  Cəzadan  şərti  olaraq  vaxtından  əvvəl  azad  etmə  tətbiq  edərkən,  məhkəmə 
məhkumun  üzərinə,  bu  Məcəllənin  70.5-ci  maddəsində  nəzərdə  tutulmuş  və  cəzanın 
çəkilməmiş müddəti ərzində onun tərəfindən icra edilməli olan vəzifələr qoya bilər. 
76.3. Cəzadan şərti olaraq vaxtından əvvəl azad etmə, məhkum: 
76.3.1. böyük ictimai təhlükə törətməyən və ya az ağır cinayət törətməyə görə təyin 
edilmiş cəza müddətinin ən azı yarısını; 
76.3.2.  ağır  cinayət  törətməyə  görə  təyin  edilmiş  cəza  müddətinin  ən  azı  üçdə  iki 
hissəsini;
[57]
 
76.3.3. ağır və ya xüsusilə ağır cinayət törətməyə görə təyin edilmiş cəza müddətinin 
ən  azı  dörddə  üç  hissəsini,  habelə  əvvəllər  cəzadan  şərti  olaraq  vaxtından  əvvəl  azad 
edilmiş  şəxs,  əgər  şərti  olaraq  vaxtından  əvvəl  azad  etmə  bu  Məcəllənin  76.6-cı 
maddəsində  nəzərdə  tutulmuş  əsaslara  görə  ləğv  edilmişdirsə,  yaxud  əvvəllər 
azadlıqdan  məhrum  etmə  növündə  cəza  çəkmiş  şəxs  cinayətlərin  residivinə  görə 
yenidən azadlıqdan məhrum etmə növündə cəzaya məhkum edilmişdirsə, təyin edilmiş 
cəza  müddətinin  ən  azı  dörddə  üç  hissəsini  həqiqətən  çəkdikdən  sonra  tətbiq  edilə 
bilər.
[58]
 
76.4.  Azadlıqdan  məhrum  etmə  cəzasının  məhkum  tərəfindən  həqiqətən  çəkilmiş 
müddəti altı aydan az ola bilməz. 
76.5.  Cəzadan  şərti  olaraq  vaxtından  əvvəl  azad  edilmiş  şəxslər  üzərində  nəzarəti 
müvafiq  dövlət  orqanları,  hərbi  qulluqçular  üzərində  nəzarəti  isə  hərbi  hissələrin  və 
müəssisələrin komandanlığı həyata keçirir. 
76.6. Cəzanın çəkilməmiş hissəsi ərzində məhkum: 

76.6.1.  cəzadan  şərti  olaraq  vaxtından  əvvəl  azad  etmə  tətbiq  olunarkən  məhkəmə 
tərəfindən  onun  üzərinə  qoyulmuş  vəzifələri  yerinə  yetirməkdən  mütəmadi,  yaxud 
qərəzli  olaraq  boyun  qaçırdıqda  və  ya  ictimai  qaydanı  pozduğuna  görə  barəsində 
inzibati tənbeh tətbiq edildikdə, bu Məcəllənin 76.5-ci maddəsində göstərilən orqanların 
təqdimatı əsasında məhkəmə şərti olaraq vaxtından əvvəl azad etmənin ləğv edilməsi və 
cəzanın çəkilməmiş hissəsinin icra olunması haqqında qərar çıxara bilər;
[59]
 
76.6.2. ehtiyatsızlıqdan cinayət törətdikdə, cəzadan şərti olaraq vaxtından əvvəl azad 
etmənin ləğv edilməsi və ya saxlanılması barədə məsələ məhkəmə tərəfindən həll edilir; 
76.6.3.  qəsdən  cinayət  törətdikdə,  məhkəmə  ona  bu  Məcəllənin  67-ci  maddəsində 
nəzərdə tutulmuş qaydalar üzrə cəza təyin edir. Ehtiyatsızlıqdan cinayət törədildiyi və 
məhkəmə  tərəfindən  cəzadan  şərti  olaraq  vaxtından  əvvəl  azad  etmənin  ləğv  edildiyi 
halda da cəza həmin qaydalar üzrə təyin olunur. 
M a d d ə   7 7 .  Cəzanın çəkilməmiş hissəsini daha yüngül cəza növü ilə əvəz 
etmə
 
77.1.  Böyük  ictimai  təhlükə  törətməyən  və  ya  az  ağır  cinayət  törətməyə  görə 
müəyyən  müddətə  azadlıqdan  məhrum  etmə  növündə  cəza  çəkən  şəxsin  cəzasını 
çəkdiyi dövrdə davranışını nəzərə alaraq, məhkəmə cəzanın çəkilməmiş hissəsini daha 
yüngül cəza növü ilə əvəz edə bilər. Bu halda şəxs tamamilə və ya qismən əlavə cəzadan 
da azad edilə bilər. 
77.2.  Cəzanın  çəkilməmiş  hissəsinin  daha  yüngül  cəza növü  ilə əvəz edilməsi, cəza 
müddətinin ən azı üçdə bir hissəsi çəkildikdən sonra tətbiq edilə bilər. 
77.3. Cəzanın çəkilməmiş hissəsinin əvəz edilməsi zamanı məhkəmə bu Məcəllənin 
42-ci maddəsində nəzərdə tutulmuş istənilən daha yüngül cəza növünü, hər cəza növü 
üçün bu Məcəllə ilə müəyyən edilmiş həddə seçə bilər. 
M a d d ə   7 8 .  Xəstəliyə görə cəzanı çəkməkdən azad etmə
 
78.1.  Cinayət  törətdikdən  sonra  psixi  xəstəliyə  tutulmuş  və  bunun  nəticəsində  öz 
əməlinin  (hərəkət  və  ya  hərəkətsizliyinin)  faktiki  xarakterini  və  ictimai  təhlükəliliyini 
dərk etmək və ya həmin əməli idarə etmək imkanından məhrum olmuş şəxs cəzadan və 
ya  cəzanın  qalan  hissəsini  çəkməkdən  azad  olunur.  Belə  şəxs  barəsində  məhkəmə 
tərəfindən bu Məcəllə ilə nəzərdə tutulmuş tibbi xarakterli məcburi tədbirlər tətbiq edilə 
bilər. 
78.2.  Cinayət  törətdikdən  sonra  cəzanın  çəkilməsinə  mane  olan  sair  ağır  xəstəliyə 
düçar olmuş şəxs məhkəmənin qərarı ilə cəza çəkməkdən azad edilə bilər. 
78.3. İntizam xarakterli hərbi hissədə saxlama növündə cəza çəkən hərbi qulluqçular, 
onların hərbi xidmətə yararsız hesab edilməsinə səbəb olan xəstəliklərə düçar olduqda, 
cəzanın  qalan  hissəsini  çəkməkdən  azad  edilirlər.  Belə  hallarda  məhkəmə  həmin 
şəxslərə (onkoloji xəstəliyin terminal mərhələsində olan şəxslər istisna olmaqla) cəzanın 
çəkilməmiş hissəsini daha yüngül cəza növü ilə əvəz edə bilər.
[60]
 

78.4.  Bu  Məcəllənin  78.1  və  78.2-ci  maddələrində  göstərilən  şəxslər  sağaldıqları 
halda,  bu  Məcəllənin  75  və  80-ci  maddələrində  müəyyən  edilmiş  müddətlər 
keçməmişdirsə, cinayət məsuliyyətinə və cəzaya məruz qala bilərlər. 
M a d d ə  
7 9 .  Hamilə 
qadınlar 
və 
azyaşlı 
uşaqları 
olan 
şəxslər 
tərəfindən
 cəzanın çəkilməsinin təxirə salınması
[61]
 
79.1. Şəxsiyyət əleyhinə ağır və ya xüsusilə ağır cinayət törətməyə görə beş ildən çox 
müddətə  azadlıqdan  məhrum  etməyə  məhkum  edilmiş  şəxslər  istisna  olmaqla, 
məhkəmə  məhkum  edilmiş  hamilə  qadınlar  və  ya  səkkiz  yaşına  qədər  uşağı  olan 
qadınlar,  habelə  səkkiz  yaşına  çatmamış  uşağını  təkbaşına  böyüdən  kişilər  tərəfindən 
uşaq səkkiz yaşına çatanadək cəzanın çəkilməsini təxirə sala bilər.
[62]
 
79.2. Bu Məcəllənin 79.1-ci maddəsində nəzərdə tutulmuş şəxslər, məhkum edilmiş 
şəxslər  üzərində  nəzarəti  həyata  keçirən  müvafiq  dövlət  orqanının  xəbərdarlığından 
sonra  uşaqdan  imtina  etdiyi  və  ya  uşağı  tərbiyə  etməkdən  boyun  qaçırmaqda  davam 
etdiyi  halda,  məhkəmə  həmin  orqanın  təqdimatı  əsasında  cəzaçəkmənin  təxirə 
salınmasını ləğv edə və məhkumu cəzanı çəkmək üçün hökmlə müəyyən olunmuş yerə 
göndərə bilər.
[63]
 
79.3.  Uşaq  səkkiz  yaşına  çatdıqda,  məhkəmə  məhkum  edilmiş  şəxsi  cəzanın 
çəkilməmiş hissəsindən azad edir və ya cəzanın çəkilməmiş hissəsini daha yüngül cəza 
növü  ilə  əvəz  edir,  yaxud  məhkum  edilmiş  şəxsi  cəzanın  qalan hissəsini  çəkmək  üçün 
müvafiq müəssisəyə göndərir.
[64]
 
79.4.  Cəzaçəkmənin  təxirə  salındığı  müddətdə  məhkum  edilmiş  şəxs  yeni  cinayət 
törətdikdə,  məhkəmə  ona  bu  Məcəllənin  67-ci  maddəsi  ilə  nəzərdə  tutulmuş  qaydalar 
üzrə cəza təyin edir.
[65]
 
M a d d ə   8 0 .  İttiham  hökmünün  icrası  müddəti  ilə  əlaqədar  cəza  çəkməkdən 
azad etmə
 
80.1.  Məhkəmənin  ittiham  hökmü  qanuni  qüvvəyə  mindiyi  gündən  aşağıdakı 
müddətlərdə icra edilməmişdirsə, məhkum edilmiş şəxs cəza çəkməkdən azad olunur: 
80.1.1.  böyük  ictimai  təhlükə  törətməyən  cinayətə  görə  məhkum  edilərkən  iki  il 
keçdikdə; 
80.1.2. az ağır cinayət törətməyə görə məhkum edilərkən yeddi il keçdikdə; 
[66]
 
80.1.3. ağır cinayət törətməyə görə məhkum edilərkən on iki il keçdikdə; 
[67]
 
80.1.4. xüsusilə ağır cinayət törətməyə görə məhkum edilərkən iyirmi il keçdikdə. 
80.2.  Məhkum  edilmiş  şəxs  cəzanı  çəkməkdən  boyun  qaçırdıqda,  icra  müddətinin 
axımı  dayanır.  Bu  halda  icra  müddətinin  axımı  həmin  şəxs  tutulduğu  və  ya  könüllü 
gəlib təqsirini boynuna aldığı vaxtdan bərpa olunur. 
80.3.  Ömürlük  azadlıqdan  məhrum  etmə  cəzasına  məhkum  edilmiş  şəxs  barəsində 
icra  müddətinin  tətbiq  olunması  məsələsini  məhkəmə  həll  edir.  Məhkəmə  icra 

müddətini  tətbiq  etməyi  mümkün  saymadıqda,  həmin  cəza  növü  müəyyən  müddətə 
azadlıqdan məhrum etmə cəzası ilə əvəz edilir. 
80.4. Bu Məcəllənin Xüsusi hissəsinin müvafiq maddələrində nəzərdə tutulmuş sülh 
və insanlıq əleyhinə, terrorçuluq, terrorçuluğu maliyyələşdirmə və müharibə cinayətləri 
törətmiş şəxslərə bu maddənin müddəaları tətbiq olunmur. 
[68]
 
13-cü fəsil 
AMNİSTİYA. ƏFV ETMƏ. MƏHKUMLUQ 
M a d d ə   8 1 .  Amnistiya
 
81.1.  Amnistiya  aktı  fərdi  qaydada  müəyyən  edilməyən  şəxslər  barəsində 
Azərbaycan Respublikasının Milli Məclisi tərəfindən qəbul edilir. 
81.2. Cinayət törətmiş şəxslər amnistiya aktı ilə cinayət məsuliyyətindən azad edilə 
bilərlər.  Cinayət  törətməyə  görə  məhkum  olunmuş  şəxslər  isə  cəzadan  azad  edilə 
bilərlər, yaxud onlara təyin olunmuş cəzanın müddəti azaldıla bilər və ya belə şəxslərin 
cəzasının  çəkilməmiş hissəsi  daha  yüngül  cəza  növü  ilə  əvəz edilə bilər və  yaxud  belə 
şəxslər  əlavə  cəzadan  azad  edilə  bilərlər.  Amnistiya  aktı  ilə  cəzasını  çəkmiş  şəxslərin 
məhkumluğu götürülə bilər. 
M a d d ə   8 2 .  Əfvetmə
 
82.1.  Əfvetmə  fərdi  qaydada  müəyyən  edilmiş  şəxs  barəsində  Azərbaycan 
Respublikasının Prezidenti tərəfindən həyata keçirilir. 
82.2. Cinayət törətməyə görə məhkum olunmuş şəxs əfvetmə aktı ilə cəzanın qalan 
hissəsini  çəkməkdən  azad  edilə  bilər,  yaxud  ona  təyin  olunmuş  cəzanın  müddəti 
azaldıla bilər və ya belə şəxsin cəzasının çəkilməmiş hissəsi daha yüngül cəza növü ilə 
əvəz edilə bilər. 
82.3. Ömürlük azadlıqdan məhrum etmə cəzası əfv qaydasında iyirmi beş ildən çox 
olmayan müddətə azadlıqdan məhrum etmə cəzası ilə əvəz edilə bilər. 
82.4. Əfvetmə aktı ilə cəzasını çəkmiş şəxsin məhkumluğu götürülə bilər. 
M a d d ə   8 3 .  Məhkumluq
 
83.1.  Cinayət  törətməyə  görə  məhkum  edilmiş  şəxs  məhkəmənin  ittiham  hökmü 
qanuni  qüvvəyə  mindiyi  gündən  məhkumluğun  götürüldüyü  və  ya  ödənildiyi  günə 
qədər  məhkum  olunmuş  hesab  edilir.  Cinayətlərin  residivi  zamanı  və  cəza  təyin 
edilərkən bu Məcəlləyə uyğun olaraq məhkumluq nəzərə alınır. 
83.2. Cəzadan azad edilmiş şəxs məhkumluğu olmayan hesab edilir. 
KM
 
83.3. Aşağıdakı hallarda: 
83.3.1. şərti məhkum edilmiş şəxslər barəsində — sınaq müddəti başa çatdıqda; 
83.3.2.  azadlıqdan  məhrum  etməyə  nisbətən  daha  yüngül  cəzaya  məhkum  edilmiş 
şəxslər barəsində — onlar cəzanı çəkib qurtardıqları gündən bir il keçdikdə; 

83.3.3.  böyük  ictimai  təhlükə  törətməyən  və  ya  az  ağır  cinayət  törətməyə  görə 
azadlıqdan  məhrum  etməyə  məhkum  edilmiş  şəxslər  barəsində  —  onlar  cəzanı  çəkib 
qurtardıqları gündən üç il keçdikdə; 
83.3.4.  ağır  cinayət  törətməyə  görə  azadlıqdan  məhrum  etməyə  məhkum  edilmiş 
şəxslər barəsində — onlar cəzanı çəkib qurtardıqları gündən altı il keçdikdə; 
83.3.5.  xüsusilə  ağır  cinayət  törətməyə  görə  məhkum  edilmiş  şəxslər  barəsində  — 
onlar cəzanı çəkib qurtardıqları gündən səkkiz il keçdikdə məhkumluq ödənilmiş hesab 
olunur. 
83.4. Məhkum edilmiş şəxs qanunla müəyyən edilmiş qaydada vaxtından əvvəl cəza 
çəkməkdən azad edildikdə və yaxud cəzanın çəkilməmiş hissəsi daha yüngül cəza növü 
ilə əvəz edildikdə, məhkumluğun ödənilməsi müddəti əsas və əlavə cəzanı çəkməkdən 
azad edildiyi vaxtdan hesablanır. 
KM3
 
83.5. Şəxs cəzanı çəkib qurtardıqdan sonra nümunəvi davranışı ilə islah olunduğunu 
sübut  edərsə,  məhkəmə  həmin  şəxsin  vəsatəti  əsasında  məhkumluğu  vaxtından  əvvəl 
onun üzərindən götürə bilər. 
83.6.  Məhkumluğun  ödənilməsi  və  ya  götürülməsi  məhkumluqla  bağlı  olan  bütün 
hüquqi nəticələri ləğv edir. 
  
BEŞINCI BÖLMƏ 
YETKİNLİK YAŞINA ÇATMAYANLARIN CİNAYƏT MƏSULİYYƏTİ 
14-cü fəsil 
YETKİNLİK YAŞINA ÇATMAYANLARIN BARƏSİNDƏ CİNAYƏT 
MƏSULİYYƏTİNİN VƏ CƏZASININ XÜSUSİYYƏTLƏRİ 
M a d d ə   8 4 .  Yetkinlik yaşına çatmayanların cinayət məsuliyyəti
 
84.1.  Cinayət  törədərkən  on  dörd  yaşı  tamam  olmuş,  lakin  on  səkkiz  yaşına 
çatmayan şəxslər yetkinlik yaşına çatmayanlar hesab olunur. 
84.2. Yetkinlik yaşına çatmayanlar cinayət törətdikdə, onlara cəza təyin edilə bilər və 
ya tərbiyəvi xarakterli məcburi tədbirlər tətbiq edilə bilər. 
M a d d ə   8 5 .  Yetkinlik yaşına çatmayanlara təyin edilən cəzanın növləri
 
85.1. Yetkinlik yaşına çatmayanlara aşağıdakı cəza növləri təyin edilir: 
85.1.1. cərimə; 
85.1.2. ictimai işlər; 
85.1.3. islah işləri; 
85.1.4. müəyyən müddətə azadlıqdan məhrum etmə. 

85.2. Cərimə, yalnız müstəqil əmək haqqı və ya bu cəzanın icrasına yönəldilə bilən 
əmlakı  olan  yetkinlik  yaşına  çatmayan  məhkuma  təyin  edilir.  Cərimə  altı  yüz 
manatadək miqdarda təyin edilir.